تعریف مشاغل سخت و زیان آور، مطابق تبصره 2 اصلاحی ماده 76 قانون تامین اجتماعی موجب این تبصره: « کارهای سخت و زیان آور، کارهایی است که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر، تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیتهای طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد گردد که نتیجه آن، بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با بکارگیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره، صفت سخت و زیان آور بودن را از آن مشاغل، کاهش یا حذف نمود. »
بنابراین، با توجه به این ماده، برخی مشاغل، به دلیل وجود یک سری عوامل فیزیکی و شیمیایی و نظیر آن، فشارهای جسمی یا روانی خارج از حد طبیعی را بر کارگران، وارد کرده که با عوارض و بیماری هایی برای آنها همراه می باشد. اعم از اینکه بتوان با اقدامات فنی، ایمنی و بهداشتی، آن عوامل را حذف کرد و یا کاهش داد.
کار در معدن، مراکز روان درمانی، مشاغل درگیر با تجهیزات دارای ارتعاش و اشعه، مراکز با آلودگی صوتی بالا و زندان ها و ندامتگاه ها، مثال ها و نمونه هایی از مشاغل سخت و زیان آوری بوده که مطابق تعریف قانون گذار در تبصره فوق الذکر می باشد.
از آنجا که مشاغل سخت و زیان آور، با فشاری فراتر از فشارهای مشاغل نرمال، بر کارگران، همراه بوده، قانون گذار، به منظور جبران این فشارها و عوارض، مزایای خاص و متفاوتی از مزایای پیش بینی شده برای سایر کارگران کارگزین آنلاين در قانون کار را برای کارگران این مشاغل، در نظر گرفته است که مجموع این مزایا، تحت عنوان سختی کار، شناخته می شوند.
این مزایا، به شرح زیر می باشند:
- ساعت کار کارگران این مشاغل، حداکثر 6 ساعت در روز و مجموعا، 36 ساعت در هفته بوده که در مقایسه با ساعت کار قانون کار، برای سایر کارگران، کمتر می باشد.
- مرخصی سالانه کارگران در این نوع از کارها، 5 هفته است.
بازنشستگی کارگران مشاغل سخت و زیان آور، با 20 سال متوالی یا 25 سال متناوب سابقه کار در این مشاغل، امکان پذیر بوده و نیاز به رعایت شرط سنی نمی باشد. ضمنا، هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در این کارها، معادل یک و نیم سال، محاسبه می گردد. بنابراین، درصورتی که برای کارگری، 10 سال بیمه رد شود، این کارگر، دارای 15 سال سابقه بیمه خواهد بود.
چگونه بفهمیم سختی کار داریم؟
طبق قانون جدید 1401، در هر مورد، کارگر متقاضی، باید درخواست خود را ثبت و آن را برای کمیته بدوی مشاغل سخت و زیان آور استانی، ارسال کرده تا مورد بررسی قرار گرفته و سپس، با اظهارنظر کارشناسان مربوطه، وضعیت شغلی متقاضی، از حیث سخت و زیان آور بودن و تعلق سختی کار به آن، مشخص گردد.
در صورتی که نظر کمیته مزبور، بر سخت و زیان آور بودن شغل مورد درخواست متقاضی باشد، سختی کار، به متقاضی، تعلق گرفته و در غیر این صورت، درخواست فرد، رد خواهد شد. البته، این رای، قابل اعتراض در کمیته تجدیدنظر مشاغل سخت و زیان آور استانی و سپس، شورای عالی حفاظت فنی می باشد.
