در این مطلب به نکاتی در مورد ارزیابی ریسک به روش JSA پرداخته ایم. کارشناسان ایمنی، بهداشت حرفه ای و HSE می توانند در مواردی که میخواهند شغلی را به طور تخصصی ارزیابی ریسک کنند از این روش کاربردی بهره ببرند.

تعریف JSA:

آنالیز کیفی ایمنی یک شغل،‌ روش و نوع انجام کار، تشخیص خطرات و پتانسیل حوادث که ممکن است در طول انجام کار اتفاق بیا فتد. تعیین و اختصاص دادن ابزار و سیستم هایی برای کاهش و کنترل ریسک ها شامل شرح و نتیجه حوادث و آنالیز ایمنی شغلی یک ریسک رنکینگ از برخی خطرات شناسایی شده و پتانسیل حوادث می باشد.

نام های دیگر JSA

• Job Hazard Analysis :JHA
• Safe Job Analysis :SJA
• Task Hazard Analysis :THA

JSA برای کدام شغل ها انجام می شود؟

شغل هایی که در آنها حوادث و یا شبه حوادث رخ داده است.شغل ها یی که در آنها موارد خطر کاملا عمومی و شناخته شده نیست و راههای مقابله با این خطرات شناخته شده نیست.شغل هایی که در آنها یکسری کارگر جدید با یکدیگر کار می کنند .شغل هایی که در آنها نیاز است چندین نفر با هم به صورت مشارکتی کار کنند ونیاز به هماهنگی بین آنها دارد .ابزار یا روشهای جدید کاری که در حال معرفی هستند.

مقصود ازJSA چیست ؟

مقصود ازJSA تشخیص وارزیابی خطراتی است که ممکن است در طول طراحی- روش اجرایی و ابزار آلات یک شغل دیده نشود .تغییر پرسنل یا روش.توسعه از اولین باری که کار انجام شده است .اولین هدف از انجام آنایز ایمنی شغلی پیدا کردن راه ایمن برای انجام کار یا پیدا کردن راه جایگزین است.

اجرای JSA
JSA توسط تیمی شامل کارگران (کسانی که واقعا این کار را انجام می دهند) یا در آینده انجام خواهند داد . سوپروایزرها ،‌کارکنان ایمنی و تخصص های مختلف اگر نیاز باشد .نتایج بدست آمده در یک جدول و یا فرم کامپیوتری ثبت می شود.

روش کار JSA
JSA به صورت نرمال و عمومی شامل موارد زیر می شود :

-پیش نیاز آنالیز ایمنی شغلی

– تفکیک یک شغل به مراحل مختلف

– تشخیص خطرات ، موقعیت های خطرناک ، کارهای خطرناک انجام شده در هر مرحله از کار

– تعیین ابزار و کنترل های لازم برای قسمتهای که خطر آن شناسایی شده است

– خلاصه کردن و پیگیری نتایج حاصل شده

– دو مورد اخیر در همه انجام نمی شود

پیش نیاز JSA
– تشکیل تیم JSA

-انتخاب یک شغل برای آنالیز

-جمع آوری پیش زمینه های لازم و ضروری

– انتخاب یک جدول مناسب برای ثبت JSA TEAM

– یک سرپرست تیم که صلاحیت و تجربه در این روش را داشته باشد

– یک منشی که موارد را ثبت نماید ( این کار میتواند توسط سرپرست گروه نیز انجام شود .

اعضای تیم شامل ۲ تا ۱۰ نفر برای جمع آوری تجربه و علم مورد نیازبرای شغلی که آنالیز می شود تهیه نمایند و روش اجرایی و ابزار مرتبط

تیم JSA

تیم باید حداقل شامل دو نفر از کارگرانی باشد که با این شغل آشنا هستندو متوجه باشند که کمک آنها در این فعالیت باعث شناسایی خطرات و به حداقل رساندن آنها می شود. اعضای تیم JSA باید وظیفه کاریشان را قبل از حضور در جلسه آنالیز ایمنی بدانند. اعضای تیم JSA باید روش اجرایی و ابزار مرتبط برای شغلی که آنالیز می شود تهیه نمایند. پرسنل با آگاهی و تخصص باید به این جلسه دعوت شود.

انتخاب شغل
شغل هایی با بدترین آمار حوادث ، دارای اولویت هستند و در مرحله اول باید آنالیز شوندضریب تکرار حوادث : شغل هایی که ضریب تکرار حوادث بالایی دارند. و حادثه مرتب تکرار می شود دارای اولویت هستند .ضریب شدت : شغلهایی که حوادث در آنها ضریب شدت بالایی دارد یعنی باعث بروز LTI
و درمان پزشکی می شوند باید آنالیز شود.پتانسیل حوادث : شغلهایی با پتانسیل خطر شدید مثل کارهایی نظیر بلند کردن تجهیزات سنگین شغل های جدید : شغل هایی که همیشه انجام نمی شود و یا تغییر پیدا کرده دارای اولویت برای آنالیز هستند.
شغلی همیشگی : شغل هایی با خطرات ذاتی که کارگران در معرض آن قرار دارند

تشریح شغل
اطلاعات زیر برای انجام آنالیز یک شغل باید تهیه شود.
خلاصه ای از شغل و هدف از انجام آن بازدید مقدماتی از شغل و محل توسط سرپرست گروه و این گزارش میتواند با عکس و فیلم تکمیل شود . یک لیستی از آموزش های مورد نیاز ، دستیابی به محل ، کار با ابزار ، خودروها ، کار در بلندی و..یک لیستی از نیازمندی ها و وسایل استحفاظی توصیه شده.

اطلاعات پیش زمینه

قبل از انجام آنالیز ایمنی شغلی ، جمع آوری این اطلاعات ضروری است. مصاحبه ،  نوشتن پروسه و روش اجرایی کتاب و مرجع بازدید از مراحل مختلف کاربازبینی حوادث و اتفاقات گذشته.

۱-تفکیک کار به مراحل پایه

شغل باید به قسمت های پشت سر هم با رعایت توالی تقسیم شود . در ارزیابی باید از موارد نارسا یا بیش از اندازه پرهیز کرد ( برای بیشتر شغلها ۱۰STEP) کفایت می نماید.

مراحل باید شامل ابتد تا انتها باشد.هر قسمت باید شامل کارهایی که انجام می شود باشد نه کارهایی که باید انجام شود. تعریف مراحل با فعل هایی مانند نصب ، بلند کردن، باز کردن ، پرکردن مکان و جدا کردباز بینی مراحل کار با چند کارگر تا اطمینان از درستی مراحل حاصل شود.

۲-تفکیک کار به مراحل پایه

برای تفکیک کار به مراحل گوناگون ، روش سودمند مشاهده چگونگی انجام کار است . انتخاب کارگران توانا ، حرفه ای ، و کسانی که مایل به همکاری در این فعالیت هستند. برای مشاهده کار دیگر کارگران برای مقایسه اختلاف ها به خصوص اگر در شیفت های دیگر باشند.
JSA چه سودهایی دارد؟ توزیع اینکه مشاهده کارگران در حال کارثبت تصویرتعیین مراحل پایه با استفاده از سوال های زیربا کدام مرحله کار شروع می شودمرحله پایه بعدی چیست؟

۳-تفکیک کار به مراحل پایه

همچنین ما کارهای زیر را علاوه بر مشاهده انجام دهیم . گفتگو در مورد شیوه انجام کارچندین نفر از کسانی این شغل را انجام در مشاهده وارد شوند. به یاد آوری و چک کردن روش کسانی که آنالیز کار خود را انجام میدهند کار خود را بیاد بیاورند.

شناسایی خطر

همچنین ما کارهای زیر را علاوه بر مشاهده انجام دهیم تیم JSA باید این سوال ها را در طول شناسایی خطرات بپرسد چه چیزی میتواند به سمت خطا برود. نتیجه این خطاها چیست؟ آن چگونه اتفاق می افتد؟ ممکن است عوامل دیگری در این بخش وارد شود. چگونه این خطرات اتفاق می افتد؟ سطح ایمنی چقدر است؟ باید چک شود تا اندازه گیری ها JSA اجرایی باشد. طرح ایمنی شناسایی شد. و آنها متوجه بشوند با درگیر شدن در کاربرای شناسایی خطر ها، سودمند است تا از یکسری چک لیست ها بهره بگیریم.

۲- شناسایی خطر
در شناسایی خطر حداقل به موارد زیر باید رسیدگی شود. آیا چیزهایی برای ضربه زدن متقابل یا آسیب رساندن وجود دارد؟ آیا چیزهایی برای گیر افتادن کسی بین آنها وجود دارد؟ آیا پتانسیل خطر لیز خوردن و افتادن وجود دارد؟ آیا خطر سقوط از سطحی به سطح دیگر و یا در همان سطح وجود دارد؟
ممکن است عوامل دیگری در این بخش وارد شود. چگونه این خطرات اتفاق می افتد؟ آیا خطر کشیدن ، هل دادن ویا خمش ، چرخش وجود دارد ؟ آیا خطر محیطی برای ایمنی و سلامتی افراد وجود دارد؟ آیا خطر تجمع موادی نظیر گازهای سمی ، بخار و یا بخار فلزی ویا گرد وغبار وجود دارد؟ آیا خطر وجود مواد آتش زا ، انفجاری و یا برق وجود دارد؟ 

ایجاد یا توسعه راه حل ها

روش های پیشنهاد شده برای کنترل خطرات باید لیست شود .روش های مهندسی و مدیریتی برای ایزوله کردن خطرات به استفاده از وسایلحفاظت فردی ترجیح داده می شود.پیدا کردن راه های جدید برای انجام شغل تغییر موقعیت های فیزیکی که خطر ایجاد می کند بازبینی روش اجرایی و روش کاربالا بردن آموزش قبل از انجام کارافزایش نظارت و سرپرستی در حین کاراجرای کنترل های اداری زمانی که نمیتوان عامل خطر را با روش های مهندسی حذف کرد. اختصاص امکانات تجهیزات فردی.

نتیجه

منافع انجام JSA

شناسایی واقعی و پتانسیل خطراتی که در شغل وجود دارد و کمک برای اینکه چگونه این خطر را مدیریت کنیم
دادن آموزش های فردی به افراد در مورد حفاظت ایمنی موثرآماده کردن پلان هایی برای سرپرستی ایمنی دادن اطلاعات ایمنی به کارگران جدیددادن دستورالعمل برای کارهای غیر معمول بررسی روش اجرایی شغل بعد از رخ دادن حادثه مطالعه روش کار برای بهبود های امکان پذیر شناسایی حفاظ های مورد نیاز برای محل های مورد نیازآموزش سرپرستان برای سرپرستی ایمنی افزایش ارتباط و درگیری کارگران با مسائل و روش های ایمنی مشارکت کارگران در ایجاد روش های اجرایی ایمنگرایش مثبت در مورد ایمنی.

تکرار آنالیز ایمنی شغلی

اگر هرگونه تغییری در مواد اولیه ، ابزار روش ها بوجود آمد آنالیز ایمنی شغلی باید تکرار شود .اگر حادثه مهمی در یک شغل بوجود آمد .آنالیز ایمنی شغلی کمک میکند برای پیدا کردن علت حادثه و راههای جلوگیری از حوادث آینده آنالیز ایمنی شغلی باید به صورت دوره ای انجام شود. این راه ما را مطمئن می سازد که کارگران از روشهای درست انجام کار پیروی می کنند
وابزار در شرایط ایمن قرار دارند.

منبع : وب سایت رسمی دانشجویان ایمنی صنعتی دانشکده HSE دانشگاه شهید بهشتی