در تمام جهان معادن جزء محیط های کاری بسیار مخاطره آمیز محسوب می شوند و کشور ایران نیز با دارا بودن معادن روباز و زیرزمینی از این قاعده مستثنی نبوده و جزء کشورهای با آمار حوادث معدنی بالا می باشد. عدم پیاده سازی صحیح و کامل الزامات و رفع عدم انطباق ها بدلیل تعهد و حمایت ضعیف مدیریت ارشد واحدهای صنعتی- معدنی، سطح پایین آگاهی و نگرش شاغلین بدلیل عدم آشنایی با مخاطرات بالقوه محیط های کاری، عدم برگزاری دوره های آموزشی مرتبط و منطبق با نیازسنجی آموزشی انجام گرفته ی واحد مربوطه در راستای تحقق سیاست ها و راهبردهای کلان و اسناد بالادستی باعث شده است تا علیرغم بهبود زیرساخت ها و بسترهای اولیه HSE واحدها، پیامدهای ناشی از عدم توجه به مسائل HSE همچنان گریبان گیر واحدهای صنعتی و معدنی باشد.
حادثه اول:
در یک واحد معدنی شن و ماسه، مدیرعامل شرکت تصمیم می گیرد تا زاویه ی ریزش محصولات از نوار نقاله در سنگ شکن را تغییر داده و به جهت دیگر منتقل نماید. برای این منظور، بوسیله ی بیل مکانیکی و لیف طنابی اقدام به بلند کردن یکی از نوارنقاله ها نموده و دو کارگر نیز بدون هیچ گونه لوازم ایمنی و حفاظتی بر روی کوبیت در حال مهار نمودن نوارنقاله با طنابی دیگر بودند که به دلیل فرسودگی، لیف طنابی پاره شده و در مرحله اول به دینام روی کوبیت و سپس به سر دو کارگر اصابت می کند. مصدومان به بیمارستان منتقل می شود.
حادثه دوم: در تونل کارگاه استخراج سنگ آهن، در شیفت عصر 2 نفر از کارگران مسئول حفاری در جبهه کار کارگاه در تونل مشغول عملیات چال زنی و لق گیری جبهه کار برای قرار دادن مواد منفجره بودند که سقف کارگاه ریزش کرده و 2 نفر از کارگران زیر آوار سنگ مدفون می شوند. فوراً عملیات امداد و نجات توسط کارگران حاضر در محل معدن شروع و به مرکز فوریت های پزشکی تماس گرفته می شود.
حادثه سوم: در یک واحد معدنی، در هنگام بارگیری سنگ لاشه توسط لودر به محفظه بار کامیون، یک تکه سنگ از بیل لودر جدا شده و بعد از اصابت به لبه کامیون به شخص راننده که در کنار لودر و کامیون ایستاده بود برخورد می کند و باعث شکستگی استخوان ترقوه می شود.
تجزیه و تحلیل عوامل بروز:
علت اولیه :
حادثه اول: سقوط نوارنقاله
حادثه دوم: ریزش سقف تونل
حادثه سوم: برخوردسنگ لاشه
علت میانی:
- استفاده از وسیله نامناسب برای جابجایی نوار نقاله (استفاده از بیل مکانیکی بجای جرثقیل)
- استفاده از تجهیزات کمکی معیوب(لیف طنابی فرسوده)
- بکارگیری راننده فاقد گواهینامه کار با ماشین الات معدنی
- عدم توجه بر نحوه اتصال نقطه ثقل در حمل
- بار بارگیری غیرایمن و خارج از ظرفیت بیل لودر
- ایستادن راننده در منطقه خطر عملیاتی لودر
علل ریشه ای:
- عدم نگرش و باور ایمنی مدیریت شرکت به اولویت مباحث ایمنی
- عدم تعهد مدیریت در حمایت و نظارت بر ایمنی مجموعه ی تحت پوشش
- عدم برگزاری دوره های آموزشی
راه کارهای فنی پپیشنهادی:
- ایجاد ساختار HSE در معادن به منظور شناسایی و ارائه راهکارهای کنترلی مخاطرات بالقوه و نظارت قاطعانه بر امور ایمنی معدن
- برگزاری دوره ی آشنایی مدیران و مسئولین ارشد معادن با الزامات HSE
- تاکید بر انجام عملیات لق گیری به صورت منظم و دوره ای منطبق با ماده 232 آیین نامه ایمنی در معادن
- نظارت دقیق و فعال بر انجام وظایف تعریف شده مسئولین فنی،ایمنی و سرپرستان معادن.
- برگزاری آموزش های کوتاه مدت قبل از شروع کار (Tool Box Meeting )
- نصب علائم و تابلوهای هشداردهنده در محل عملیات بارگیری
- استفاده از تجهیزات و ابزارهای استاندارد و ایمنی متناسب با نوع کار و ماهیت خطرات بالقوه
درس آموخته و پیام های کلیدی
مطابق آیین نامه ایمنی در معادن وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی:
سرپرست هر قسمت از معدن موظف است در هر نوبت کار حداقل یکبار سقف، دیوارها، راهروها و وسایل نگهداری جبهه کار قسمت مربوطه را کاملاً بازدید و درصورت مشاهده عیب و نقص فوراً نسبت به رفع آن اقدام نماید. همچنین، در پایان هر نوبت کاری قبل از حصول اطمینان از استحکام کارگاه نباید محل کار
را ترک نماید (ماده 202)
