آلودگی صوتی شایعترین علت کاهش شنوایی اکتسابی بالغین است. این بیماری هنگامی که به گوش آسیب می رساند دیگر قابل درمان نیست؛ ولی قابل پیشگیری است. اصولاً سروصدای زیاد و آلودگی صوتی نوعی عامل استرسزا است که نهتنها بر سیستم شنوایی بلکه بر کل بدن انسان اثر میگذارد. بدین صورت که باعث تحریک سیستم اعصاب مرکزی، تأثیر بر سیستم غده هیپوفیز و آدرنال، ایجاد اختلالات هورمونی و عدم سلامت میشود و هنگامی که باعث کاهش شنوایی شود، شخص نمیتواند به راحتی با افراد اجتماع ارتباط برقرار کند و این خود باعث کاهش کیفیت زندگی و سلامت روانی او می گردد.
تحقیقات نشان میدهد که از دست دادن شنوایی بیشتر در جوامع صنعتی رخ می دهد. صداهای شدید کوتاه مدت در انسان باعث ناشنوایی موقت شده ولی اگر انسان در معرض صداهای بلند، برای مدت طولانیتری قرار گیرد ناشنوایی دائم پیش میآید و صدایی برابر ۹۰ دسیبل روی سیستم عصبی تأثیر میگذارد.
پدیده سروصدا و آلودگی صوتی مخصوص شهرهای بزرگ است. افرادی که در روستاها زندگی میکنند بسیار کمتر از افراد شهرنشین به پیرگوشی و آسیب دستگاه شنوایی مبتلا میشوند.
منابع تولید سروصدا که موجب آلودگیهای صوتی در اطراف مناطق مسکونی میگردند عبارتند از:
حمل و نقل: هواپیما (فرودگاه)، خودروها، موتورسیکلتها، راهآهن، مترو.
ماشینآلات: ماشینآلات راهسازی، ساختمانسازی و صنعتی.
سرگرمی: دستگاههای پخش قابل حمل، استریوهای پخش، رادیو، تلویزیون، ادوات موسیقی، کنسرتها، ورزشگاهها.
لوازم خانگی و اداری: سیستم تهویه مطبوع، کولر، جاروبرقی، سشوار، پنکه، دستگاه تایپ، چاپگرها.
اثرات آلودگی صوتی
آزمایشات نشان میدهند که صدایی بهشدت ۱۶۰-۱۵۰ دسیبل برای بعضی حیوانات کشنده و مرگبار است. این حیوانات قبل از مرگ به تشنجات موضعی، فلج و رعشه دچار میگردند. در انسانها رنگپریدگی و بالارفتن فشارخون از اثرات آلودگیهای صوتی است. صداهای مداوم عکسالعملهایی را در بدن ایجاد مینماید از جمله باعث کاهش درجه حرارت بدن و افزایش انقباضات رگها میگردد. این حالت پس از قطع صدا هم ادامه دارد. بدن انسان در خواب نیز به محرکهای صوتی پاسخ میدهد بدون اینکه فرد از خواب بیدار شود.
عوارض و آسیبهای شنوایی
آلودگی صوتی قدرت شنوایی را بهتدریج و بطور غیرمحسوس کاهش میدهد و ابتدا بخشهایی که وظیفه انتقال اصوات را در گوش بر عهده دارند ضعیف میشوند. قرار گرفتن دائمی در معرض اصوات بلند عارضه زنگ زدن، وزوز و سوت کشیدن گوش را بهمراه دارد و از دست دادن قدرت شنوایی بر اثر آلودگی صوتی برخلاف عوارض کهولت بر شنوایی انسانی، قابل درمان نیست و بازگشت به حالت عادی غیرممکن است، چون در این عارضه سلولهای مویی حلزون گوش تخریب میشود.
سردرد، خستگی، افزایش فشار خون، ضعف سیستم ایمنی بدن، سوءهاضمه و مشکلات گوارشی، آسیب پذیری در مقابل بیماریهای ویروسی و عفونی و… دیگر عوارض آلودگی صوتی هستند که در شهرهای شلوغ و صنعتی با شدت و ضعف نسبی رخ میدهند. کاهش قدرت یادگیری در کودکان، سقط جنین، انقباضات عضلانی و عروقی، استرس، بیماریهای قلبی و عصبی، ام اس و افسردگی جزء عوارضی است که نقش آلودگی صوتی در بروز آنها اثبات شده است.
صوت به دو صورت حاد و مزمن باعث صدمه به گوش میشود؛