فردی بنام علی کارگر یک کارخانه تولید قطعات خودرو است، در یکی از روزها در حین کار با دستگاه، دست او دچار آسیب می‌شود، حال مسئولیت این حادثه با کیست؟
برای پاسخ به این سوال باید چند موضوع بررسی شود:
1. تعریف حادثه و حادثه ناشی از کار
- بند ۸ ماده ۲ قانون تامین اجتماعی حادثه را اینگونه تعریف کرده است: حادثه اتفاق پیش بینی نشده ای است که تحت تاثیر عامل یا عوامل خارجی در اثر عمل یا اتفاق ناگهانی رخ می‌دهد و موجب صدماتی بر جسم یا روان بیمه شده میگردد.
- در ماده ۶۰ نیز حادثه ی ناشی از کار، حادثه ای دانسته شده است که درحین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه شده اتفاق میافتد. مقصود ازحین انجام وظیفه تمام اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه یا موسسات وابسته یا ساختمان‌ها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه عهده دار انجام ماموریتی باشد. اوقات مراجعه به درمانگاه و یا بیمارستان و یا برای معالجات درمانی و توان بخشی و اوقات رفت و برگشت بیمه شده از منزل به کارگاه جز اوقات انجام وظیفه محسوب میگردد مشروط بر اینکه حادثه در زمان عادی رفت و برگشت به کارگاه اتفاق افتاده باشد حوادثی که برای بیمه شده حین اقدام برای نجات سایر بیمه شدگان و مساعدت به آنان اتفاق میافتد،حادثه ناشی از کار محسوب می‌شود.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اما حادثه ناشی از کار را اینطور تعریف کرده است؛ حادثه ناشی از کار عبارت است از اتفاق یا پیامدی که در جریان انجام کار پدید آمده و با صدمات شغلی مرگبار یا غیر مرگبار همراه می‌باشد.
2. مسئولیت کارفرما در رابطه با تامین امینت و بهداشت کارگاه
از مهمترین وظایف کارفرمایان ایجاد محیط مناسب،امن و بهداشتی در کارگاههاست تا خطر آسیب به کارگران به حداقل برسد. اگر کارفرمایان این وظایف را انجام ندهند، مسئول شناخته می‌شوند. کارفرمایان علاوه بر حفظ ایمنی لازم و اقدامات بهداشتی، باید آموزش‌های لازم را نیز به کارگران در این خصوص بدهند. تامین تجهیزات به روز و غیر فرسوده، استفاده از کارگرانی که مهارت متناسب با هر بخش را دارند، نصب دستورالعمل‌ها در کارگاه، برگزاری دوره‌های آموزشی و… از وظایف کارفرمایان محسوب می‌شود.
پس از وقوع حادثه نیز کارفرما وظایفی دارد:
الف) اقدامات اولیه‌ی لازم را برای جلوگیری از تشدید وضع حادثه به عمل آورد.
ب) حوادث ناشی از کار باید در دفتر ویژهای که فرم آن از طریق وزارت کار و امور اجتماعی اعلام میگردد ثبت شود و سریعا به صورت کتبی به اطلاع ادارهی کار و امور اجتماعی محل برسد.
ج) ظرف سه روز اداری کارفرما باید وقوع هرگونه حادثه ناشی از کار را به شعبه‌ی صندوق اجتماعی محل اطلاع دهد. و فرم ویژه‌ی حادثه را تکمیل نماید.
3. مسئول شناخته شدن کارفرما یا کارگر
کارفرما در چه صورت مقصر است؟
۱.تقصیر در استخدام و به کارگیری( نیروی متخصص را استخدام نکرده است)
۲.تقصیر در تامین تجهیزات لازم: برای مثال وسایل کار فرسوده و ناایمن را استفاده کرده است.
۳.تقصیر در نظارت: کارفرما باید بر کار کارگران نظارت داشته باشد.
♦️اگر ثابت شود کارفرما تمام اقدامات لازم را انجام داده است و کارگر مقصر است تنها به همان میزان که بیمه است خسارت جبران می‌شود، اما اگر تقصیر کارفرما نیز ثابت شود علاوه بر مبلغ بیمه، دیه و همین طور مجازات‌های پیش بینی شده نیز در انتظار کارفرما خواهد بود.
♦️هرگونه اختلاف نیز به هیئت حل اختلاف کار ارجاع داده می‌شود و آن جا تصمیم گیری می کنند. دربارهی کارگران زیر ۱۵ سال چون به کارگیری افراد زیر ۱۵ سال به طور کلی ممنوع است، کارفرما در هرحال مسئول است و مجازات می‌شود. مطابق تبصره ۳ ماده‌ی ۲۹۵ قانون مجازات اسلامی اگردر این موارد قتل و ضرب و جرحی وارد آید که اگر مقررات مربوطه رعایت می‌شد این اتفاق نمی‌افتاد، قتل، ضرب و جرح در حکم شبه عمد خواهد بود. و باید دیه پرداخت شود و البته هر مورد نیز به تشخیص قاضی ممکن است حبس نیز داشته باشد.
♦️ مطابق ماده ۶۶ قانون بیمهی اجتماعی نیز اگر ثابت شود وقوع حادثه مستقیما ناشی از عدم رعایت مقررات حفاظت فنی و بروز بیماری ناشی از عدم رعایت مقررات بهداشتی و احتیاط لازم از طرف کارفرما یا نمایندگان او بوده است سازمان تامین خدمات درمانی و سازمان تامین اجتماعی هزینه‌های مربوط به معالجه و غرامات و مستمریها و غیره را پرداخته و از کارفرما مطالبه و وصول خواهد نمود .
