فلش بک یا برگشت شعله چیست؟
برگشت شعله (فلش بک) در هنگام فرایندهای جوشکاری و برشکاری با اکسیژن و گاز سوختنی (oxy-fuel) اتفاق می افتد و می تواند منجر به صدمات جدی شود. نقص در تجهیزات (جوشکاری و برشکاریoxy-fuel ) می تواند سبب انفجار یا آتش گرفتن گاز شود. افرادی که از تجهیزات جوشکاری و برشکاری پرتابل استفاده می کنند، افرادی که امور لوله کشی را انجام می دهند ، افرادی که در صنایع کشتی سازی فعالیت می کنند، افرادی که امور تخریب را انجام می دهند، افرادی که تجهیزات تهویه را نصب می کنند، ماهیگیران و کشاورزان از جمله افراد در معرض این خطر هستند. این متن راهنما، جهت افزایش آگاهی از نحوه ی صحیص استفاده از بازدارنده برگشت شعله ( در این متن از کلمه فلاش بک بجای مانع برگشت شعله استفاه خواهد شد ) به منظور کاهش و به حداقل رساندن صدمات به افراد و تجهیزات در نتیجه استفاده از فلاش بک ، تهیه شده است.
هنگامی که فلش بک اتفاق می افتد
برگشت شعله زمانی که شعله به سمت عقب از نوک تورچ جوشکاری به سمت شیلنگ حرکت می کند اتفاق می افتد و معمولا با صدای زیر و بلندی همراه است.
در صورت عدم کنترل شعله توسط فلاش بک ، شعله می تواند باسرعت 13 متر بر ثانیه در طول شیلنگ به سمت سیلند حرکت کند و باعث انفجار شود. صدمات داخلی به شیلنگ گاز و اتصالات ناشی از گرمای زیاد برگشت شعله باعث افزایش خطر نقص تجهیزات و در نتیجه انفجار شود.
برگشت شعله همواره نشاندهده ی وجود نقص در بخشی از سیستم است (تجهیزات یا روش انجام کار) بنابراین قبل از شروع مجدد کار نقص را پیدا کرده ،اصلاح کنید.
صدمه به تجهیزات
استفاده صحیح ، نگهداری و تعمیرات به موقع از فلاش بک باعث به حداقل رساندن خطر نقص تجهیزات ناشی از برگشت شعله، خواهد شد. اگرچه فلاش بک ها نیز در اثر برگشت شعله مکرر دچار نقص شده و کارایی خود را ازدست خواهند داد. فلاش بک ها و سایر اتصلات اگرچه ممکن است بعد از برگشت شعله از لحاظ ظاهری سالم و بی عیب باشند اما امکان دارد که از قسمت داخلی خود دچار نقص شده باشند و در مراحل بعدی به هنگام استفاده روتین دچار مشکل شوند.
بعداز هر مورد وقوع برگشت شعله ، فلاش بک ها ، اتصالات و شیلنگ باید از مدار جدا شده و توسط فرد صلاحیت داری مورد بازدید و کنترل قرار گیرد و درصورت نیاز تعمیر یا تعویض شوند.
علت فلش بک چیست ؟
بیشتر برگشت های شعله بعلت نقص در اتصال شیلنگ گاز, در نتیجه پوسیدگی و پارگی شیلنگ , کثیف شدن , حرارت بیش از حد, آسیب به هنگام جابجایی یا ذخیره یا و عدم انجام درست دستورالعمل ها می باشد.
افزایش ناگهانی فشار گاز در دوشیلنگ تامین گننده که دراثر مانع یا یا نقص تجهیزات در یکی از شیلنگ ها , ممکن است باعث دمیده شدن شعله بداخل هریک از شیلنگ های گاز که در تحت فشار کمتری است بشود.
نقص شیلنگ و اتصالات به گاز اجازه ی فرار می دهد که در نتیجه آن با عث آتش سوزی یا انفجار می شود.
انجام تعمیرات منظم برای تمام تجهیزات جوشکاری با گاز, برشکاری و حرارت دهی به کمک افراد متخصص که لازم است مطلع , آموزش دیده برای تعمیرات باشد کمک زیادی به پیشگیری از بروز برگشت شعله می کند.
بعضی از دلایل برگشت شعله :
- اشتباه در بازکردن شیرهای گاز به هنگام شروع کار
- ناکافی بودن تمییز کاری شیلنگ قبل از استفاده
- انسداد, پارگی , کوچکتر بودن یا بزرگتر بودن نوک شیلنگ
- گرفتگی ( انسداد) قسمتی از شیلنگ , متعلقات برش کاری یا متعلقات حرارت دهی
- عبور از روی شیلنگ به هنگام انجام جوشکاری
- پیچیدگی و انسداد شیلنگ
- اعمال فشار نامناسب گاز, ( بعلت در معرض دید نبودن فشار سنج که در نتیجه اپراتور در طول کارمتوجه آن نمی شود) محلی که فشار سنج در مسیر عبور گاز قرار می گیرد باید در معرض دید اپراتور باشد
- کاهش فشار گاز بعلت افزایش طول شیلنگ
- آسیب دیدگی شیلنگ بهنگام استفاده از فلاش بک قبلی
- استفاده از شیلنگ گازی کهنه ای که تردد و شکننده شده باشد.
- افت فشار یا کافی نبودن حجم گاز در منبع در هر یک از شیلنگ ها
- استفاده از فلاش بک نامناسب
- گرفتگی نوک ترچ بعلت تجمع رسوب
- نزدیک نگهداشتن ترچ به محل کار
- افتادن قطعه داغ فلز بر روی شیلنگ و سوزاندن آن
- استفاده از تجهیزات نامناسب( بعنوان مثال
- انتخاب تجهیزات نامناسب برای کار
- استفاده نامناسب از تجهیزات
انواع فلش بک
- فلش بک بین شیلنگی یا دو سر شلنگ
- فلش بک پشت دسته یا پشت تورچ
شیر یکطرفه در کدام گاز ها استفاده میشود ؟
شیر یکطرفه معمولا در گازهایی که باعث جوشکاری و برشکاری میشوند استفاده خواهد شد. این گاز به این صورت می باشد:
گاز اکسیژن : این گاز در جوشکاری هواگاز استفاده زیادی دارد و از شیلنگ آبی برای اتصال به آن استفاده میشود. فلاش بک استفاده شده در این گاز به رنگ آبی می باشد و دارای قطر ورودی و خروجی باریکتری می باشد.
گاز پروپان : این گاز که در کپسول بوتان ، پرسی و ایران گاز مورد استفاده قرار می گیرد . در صنعت جوشکاری هوابرش استفاده میشود تا با اکسیژن مخلوط شده و انجام فرایند نماید. علاوه بر صنعت از این مورد در منازل هم استفاده میشود که شیر یکطرفه استیلن یا پروپان برای این سیلندر مفید است. فلش بک در این نوع گاز به رنگ قرمز می باشد و دارای ورودی و خروجی به قطر 10 سایز شیلنگ قرمز می باشد.
گاز استیلن : این گاز کاربرد جایگزین مورد بالا را در صنعت جوش و برش دارد. که از همان فلش بک قرمز رنگ استفاده میشود.
جلوگیری از برگشت آتش به کپسول
در زمان جوشکاری با سرپیک جوش ممکن است در اثر یک لحظه اتفاق آتشی که در حال استفاده می باشید به درون سرپیک کشیده شود یا اینکه شیلنگ بر اثر رسیدن آتش شعله ور شود.
در این زمان تا بخواهیم شیر های هر دو سیلندر را ببندیم ، زمان زیادی را از ما خواهد گرفت که منجرب آسیب رسیدن به جان و مال ما خواهد شد.فقط کافیست یک ست فلش بک خریداری نماییم و در بین شیلنگ ببندیم تا از قطع شدن آتش جلوگیری شود.
برخی برندهای موجود در بازار
- توان جم ایرانی
- موریس تایوان
- گلور سوئیس
- زینسر آلمان
- ایلدیز ترک
- مورکس چین
- برخی چینی های موجود دیگر
فلاش بک مانومتر
برخی از فلاش بک ها به مانومتر متصل خواهند شد که این امر از سنگین شدن دسته برش یا پارگی شیلنگ جلوگیری خواهد نمود. فلاش بک مانومتر آخرین نقطه ای است که آتش به کپسول خواهد رسید ، پس باید محصولی با کیفیت در این قسمت انتخاب شود.
یکی از محصولات با کیفیت که می توانید برای این قسمت استفاده کنید از برندهای اصلی می تواند باشد. فلاش بک مانومتر گلور می تواند گزینه خوبی برای این قسمت باشد. فلش بک گلور مانومتر از محصولات خوب و با کیفیت است ولی دارای قیمت بیشتری خواهد بود که در این قسمت برای حفظ ایمنی می تواند محصول با ارزشی باشد. اگر با مانومتر آشنایی ندارید می توانید صفحه ما را در مانومتر مشاهده کنید.
فلاش بک بین شلنگی
از نوع های دیگر در این محصول که خرید بیشتری نسبت به سایر نوع ها خواهد داشت می توان به این مورد اشاره کرد. فلاش بک بین شلنگی محصولی است که قادر خواهید بود شلنگ را پاره کنید و فلاش بک خود را بین آنان قرار دهید و با بست ببندید. این نوع فلاشبک می تواند اطمینان بیشتری به شما بدهد که در صورت عدم عملکرد ، زمان برای مهار آتش داشته باشید.
فقط در حفظ و استفاده این محصول باید دقت کنید ، این محصول چون ممکن است با زمین برخورد داشته باشد و موجب آسیب دیدگی و خرابی شود. فلاش بک دوسر شیلنگ در تمامی برندهای جوش و برش می توان یافت کرد که از محصولات ایرانی می توان به توان جم اشاره کرد که محصولات خوبی را ارائه نموده است و دارای قیمت مناسب می باشد.
فلش بک کپسول گاز
همانطور که تا این قیمت با محصول فوق آشنایی پیدا کردید خواهید دانست که دو رنگ دارند. فلش بک کپسول گاز به رنگ قرمز می باشد و برای جلوگیری از برگشت آتش به سمت کپسول های گاز که در جوشکاری و برشکاری مورد استفاده قرار می گیرد ، نصب می گردد.
این محصول در پروپان یا استیلن مورد نصب قرار می گیرد. شینگ این فلش بک دارای قطر بزرگتری است. از این روز فلش بک مذکور دارای خروجی و ورودی با قطر بزرگتر است.
فشار در این محصول نسبت به اکسیژن کمتر می باشد. بزرگت بودن باعث خواهد شد در زمان نصب در صورت نداشتن برچسب های ایمنی ، اشتباهی رخ ندهد.
چرا فلاش بک ها لازم هستند؟
برگشت شعله با سرعت بسیار زیاد اتفاق می افتد. این زمان آنقدر کوتاه است که فرصت لازم جهت بستن شیر گاز( بصورت دستی ) جهت جلوگیری از بروز خسارات امکان پذیر نمی باشد، بنابراین لازم است تا یک مانع جهت جلوگیری از بازگشت شعله در مسیر هر دو شیلنگ گاز در تجهیزات جوشکاری، برشکاری و حرارتی قرار گیرد.
برطبق مقرارت ایمنی و بهداشت شغلی در غرب استرالیا لازم است تا چهار فلاش بک در هر دو سر شیلنگ ها قرار گیرد.
استفاده از شیر یک طرفه (شیر اطمینان) به تنهایی برای جلوگیری از برگشت شعله کافی نمی باشد.
نوع و اندازه فلاش بک باید توسط شرکت سازنده توصیه شده باشد. در صوت استفاده از فلاش بک با اندازه و نوع نامناسب امکان اختلال در جریان گاز و کاهش کارایی لازم در حین کار وجود دارد.
