آیین نامه حفاظتی کار با سموم دفع آفات نباتی در کشاورزی

فصل اول – هدف

ماده 1 - هدف از تدوین این آئین نامه اجرای مفاد ماده 30 کار کشاورزی در مورد آن عده از کارگران کشاورزی در مورد آن عده از کارگران کشاورزی موضوع مواد 1 و 2 قانون فوق است که در کارهای مربوط به مبارزه شیمیائی با آفات در مزارع باغات انبارها و اماکن کشاورزی شرکت میکند.

فصل دوم - تعاریف و اصلاحات

ماده 2 - کارگر کشاورزی سمپاش :منظور از کارگر کشاورزی سمپاش در این آئیننامه کارگری است که به هر عنوان به موجب قرارداد کتبی یا شفائی با کارفرما یا نماینده او تعهد نماید در مقابل دریافت حوق یا مزد به یک یا چند کار از کارهائی که به مبارزه شیمیائی با آفات به وسیله سموم دفع آفات نباتی مربوط میشود و مستلزم تماس و سروکار داشتن مستقیم با سموم دفع آفات نباتی باشد مبادرت ورزد.

ماده 3 - کارفرمای سمپاشی کشاورزی :کارفرمای سمپاشی کشاورزی که با اختصار کارفرما نامیده میشود از لحاظ این آئیننامه هرشخص حقیقی یا حقوقی است که کارگر کشاورزی سمپاش طبق قرارداد کار برای او یا از طرف او در یک یا چند شغل از مشاغل مربوط به مبارزه شیمیائی با آفات کار میکند.

تبصره 1 - در صورتیکه عملیات مبارزه شیمیائی با آفات توسط شرکتهای خصوصی دفع آفات موضوع ماده 21 آئین نامه اجرائی قانون حفظ نباتات انجام پذیرد شرکتهای مذکور از لحاظ این آئیننامه جانشین کارفرما محسوب شده و علاوه بر رعایت مقررات مندرج در آئیننامه اجرائی قانون حفظ نباتات مکلف به رعایت کلیه مقرراتی خواهند بود که در این آئیننامه به عهده کارفرمای کشاورزی محول شده است.

ماده 4 - آفات :در این آئیننامه کلیه موجودات زنده ای هستند که در مزارع و باغات یا انبارها و اماکن کشاورزی به طور مستقیم یا غیر مستقیم موجب تقلیل کمی و کیفی محصولات و فرآورده های کشاورزی و دامی میشوند.

ماده 5 - سموم دفع آفات نباتی :منظور از سموم دفع آفات نباتی هرگونه مواد شیمیائی معدنی یا آلی یا هورمونی ویا بیولژیک است که بتوان با کاربرد آن به طور مستقیم و یا غیر مستقیم از زیان آفات زنده به محصولات و فرآورده های کشاورزی و دامی جلوگیری کرده یا آنرا متوقف یا محدود نمود.

ماده 6 - انبارسم :به محلی گفته میشود که سموم دفع آفات موضوع ماده 5 به مقدار کم یا زیاد در آنجا نگاهداری میشود.

ماده 7 - وسایل آماده کردن سم :به وسایلی گفته می شودکه سموم دفع آفات نباتی را توسط آن با همدیگر یا با آب یا با مواد بی اثر(TRENI ) و یا با مواد غذائی جلب کننده آفات (طعمه) از قبیل دانه گندم سبوس شکر و غیره به نحوی مخلوط یا رقیق مینماید تا آماده مصرف گردد. این وسایل می توانددستی یا موتوری باشد.

ماده 8 - وسائل سمپاشی :به کلیه وسایلی اطلاق می گردد که با استفاده از آن بتوان سموم آفات نباتی آماده برای مصرف را اعم از جامد مایع یا گاز به محل فعالیت مورد نظر رسانده و آفات را به نحوی در معرض آن قرارداد این وسائل شامل انواع محلول پاشها وگردپاشها ساده و کوچک دستی تا سمپاشهای بزرگ موتوری و هواپیماها و هلیکوپترهای سمپاشی و همچنین کپسولهای حاوی گازها و مایعات سمی تحت فشار و لوله های انتقال این قبیل گازها به محل ضد عفونی (NIITAGIMUF ) و آمپیلیکاتورهای قرص گذاری یا تزریقی و یا طعمه گذاری و نظائر آن میباشد.

ماده 9 – سمپاشی: عبارتست از کاربرد سموم دفع آفات نباتی آماده برای مصرف در محل فعالیت آفات مورد نظر و قرار دادن آفات در معرض تاثیر آن.

ماده 10 - منظور از اماکن کشاورزی هرنوع محوطه ای است که در آن نوعی از کارهای کشاورزی انجام پذیرد نظیر مزرعه باغ انبار آغل اصطبل مرغداری محوطه زنبورداری محل پرورش ماهی و غیره این اماکن میتواند محصور یا غیر و مسقف یا غیرمسقف باشد. ابنیه مسکونی موجود در مزارع و باغات مشمول این تعریف نمی باشند.

ماده 11 - وسائل حفاظتی به هرنوع وسیله ای اطلاق میشود که با کاربرد آن بتوان هنگام کار از خطر تماس سموم دفع آفات نباتی بابدن و یا ورود آن به بدن کاست و یا از آن ممانعت به عمل آورد نظیر کلاه عینک دستکش ماسک چکمه لباس های غیرقابل نفوذ آب و غیره .

ماده 12 – روش های حفاظتی به روشهایی گفته می شود که با رعایت آن بتوان خطر ورود سموم دفع آفات نباتی را به بدن در حین مصرف تقلیل داد. مانند حرکت در جهت پشت بباد در موقع محلول پاشی یا تنظیم ارتفاع پرواز در سمپاش های هوایی و نظائر آن .

ماده 13 - مسمومیت عبارتست از اختلالات موقتی یا دائمی فیزیولوژیک و بیوشیمیک که در نتیجه ورود سم به بدن از یک راه خاص یا راه های مختلف بوجودمی آید.

ماده 14 – کمک های اولیه عبارتست از اقدامات سنجیده ای است که به محض مشاهده علائم و آثار مسمومیت با استفاده از وسائل یا مواد و یا روش های خاص برحسب مورد برای تقلیل خطر تا رسیدن پزشک باید توسط افراد آگاه در مورد شخص مسموم به عمل آید.

فصل سوم - وظایف کارفرما

ماده 15 - تهیه انبارسهم متناسب با نوع سم و مقدار آن و شرایط نگاهداری با توجه به آب و هوای منطقه به عهده کارفرما میباشد.

تبصره 1 - انبار سم باید خشک و خنک و قابل تهویه و دور از دسترس اطفال و حیوانات و اشخاص غیرمجاز و جدا از محل نگاهداری مواد غذائی انسان و دام بذر و سایر مواد کشاورزی باشد.

تبصره 2 - در صورتیکه سموم مورد مصرف به مقداری باشد که بتوان آنرا در قفسه یا جعبه چوبی و یا فلزی قفل دار در جای مناسبی قرار داد قفسه یا جعبه مذکور به منزله انبارسم تلقی میشود و باید روی آن و یا روی درب انبار سم علامت خطر مناسب یا تابلوئی برای آگاهی دادن و رعایت احتیاطات لازم نصب گردد.

تبصره 3 - درصورت نگاهداری سموم قابل احتراق تامین تسهیلات آتش نشانی متناسب با مقدار و حجم انبارضروری است .

ماده 16 - تامین سم یا سموم مورد مصرف به مقادیر مورد نیاز با توجه به توصیه های سازمان حفظ نبات وزارت کشاورزی در بسته بندی های مصوبه به عهده کارفرما است .

ماده 17 - تامین وسایل مخصوص آماده کردن سم مناسب با نوع سم و روش سمپاشی و حجم کار به عهده کارفرما می باشد.

تبصره 1 - وسائل مذکور در فوق باید کاملا سالم و بدون عیب بوده و در خلال کار نیز مرتبا از طرف کارفرما مورد بازدید قرارگیرد تا در صورت مشاهده بروز نسبت به رفع نقص یا تعویض وسیله معیوب اقدام نماید.

ماده 18 - تامین وسایل سمپاشی از نظر نوع و تعداد آن متناسب با نوع سم روش سمپاشی حجم ونوع کار سمپاشی به عهده کارفرما می باشد.

تبصره 1 - منظور از نوع وسائل سمپاشی عبارتست از انواع سمپاشهائی که در ماده 8 این آئیننامه به آن اشاره شده است .

تبصره 2 - منظور از نوع سم شکل فیزیکی آن در موقع مصرف مانند امولسیون پودر قابل تعلیق در آب سوسپانسیون گرانول قرص و حبه گاز و نظائر آن میباشد.

تبصره 3 - منظور از روش سمپاشی به صورت عادی ( Conventional) یاحجم کم (L.V)  و یا حجم خیلی کم (U.L.V) و همچنین سمپاشی بوته های کوتاه یا درختهای بلند و یا سطوح اماکن کشاورزی .

تبصره 4 - وسائل سمپاشی باید کاملا سالم و بدون عیب بوده و در خلال کار نیز مرتبا از طرف کار فرما مورد بازدید قرار گیرد تا در صورت مشاهده بروز نقص نسبت به رفع نقص یا تعویض وسیله معیوب اقدام نماید.

ماده 19 - تامین وسایل حفاظتی مندرج در ماده 11 متناسب با نوع سم و روش سمپاشی به عهده کارفرما میباشد.

تبصره 1 - وسائل حفاظتی باید سالم و بدون عیب و نقص بوده و مرتبا مورد بازبینی قرارگیرد تا در صورت بروز عیب و نقص و یا بی اثر شدن مواد عمل کننده موجود در قوطی فیلتر ماسک ها نسبت به رفع نقص یا تعویض آن اقدام شود.

ماده 20 - تهیه و نصب علائم خطر برای توجه اشخاص متناسب با نوع سم و طبق توصیه های سازمان حفظ نباتات در مزارع و باغات و اماکن کشاورزی که سمپاشی می شوند به عهده کارفرما میباشد.

تبصره 1 - علائم فوق باید قبل از سمپاشی نصب و پس از رفع خطر برداشته شود.

تبصره 2 - تعداد علائم خطر باید متناسب با وسعت مزرعه یا باغ یا مکان کشاورزی سمپاشی شده باشد و در جاهائی نصب شود که توجه اشخاص را از زوایای مختلف جلب نماید.

ماده 21 - تامین وسایل و مواد برای کمکهای اولیه و همچنین حصول اطلاع از روشهای مربوط به این کمکها و نحوه معالجات مندرج در برچسب سم متناسب با نوع سمی که مصرف میشود به عهده کارفرما میباشد.

تبصره 1 - کارفرما مکلف است نام و نشانی و شماره تلفن نزدیکترین پزشک یا درمانگاه به محل سمپاشی را قبل از شروع سمپاشی بدست آورده و در طول مدت سمپاشی همراه داشته باشد تا در صورت لزوم برای برقراری تماس سریع از آن استفاده نماید.

تبصره 2 - تامین امکانات حل مسموم به نزدیکترین درمانگاه یا پزشک و یا آوردن پزشک به بالین مسموم به عهده کارفرما میباشد.

تبصره 3 - دادن اطلاعات لازم در مورد مشخصات سم مصرفی و علائم مسمومیت و کمکهای اولیه و پادزهر مندرج در برچسب سم به پزشک معالج در صورت ضرورت به عهده کارفرما است .

ماده 22 - تامین دسترسی به پزشک برای انجام مقاصد زیر به عهده کارفرما میباشد.

بند 1 - انجام معاینه کارگران کشاورزی سمپاش قبل ازشروع به کار سمپاشی جهت صدور گواهی سلامت آنان برای انجام کارسمپاشی طبق مفاد ماده 90 قانون تامین اجتماعی و تبصره 1 ماده 24 آئین نامه اجرائی قانون حفظ نباتات.

بند 2 - انجام معاینه کارگران کشاورزی سمپاش در صورت ادامه کار سمپاشی بیش از سه ماه متوالی و صدور گواهی لازم جهت ادامه کار آنان طبق مفاد تبصره 2 ماده 24 آئیننامه اجرائی قانون حفظ نبات .

بند 3 - معاینه و معالجه کارگران کشاورزی سمپاش در صورت بروز علائم مسمومیت در خلال کار طبق مفاد تبصره 3 ماده 24 آئین نامه اجرائی قانون حفظ نباتات.

بند 4 - انجام معاینه کارگران کشاورزی سمپاش که به علت مسمومیت تحت معالجه بوده اند جهت صدور گواهی لازم برای شروع مجدد کار سمپاشی طبق مفاد تبصره 3 ماده 24 آئین نامه اجرائی قانون حفظ نباتات .

تبصره 1 - در صورتیکه کارگران کشاورزی سمپاش بیمه نباشند یا دسترسی به درمانگاه ها و ادارات بهداری دولتی میسر نباشد و به علت بروزمسمومیت مراجعه به پزشک خصوصی ضرورت پیداکند هزینه خدمات درمانی مورد نیاز به عهده کارفرما خواهدبود.

ماده 23 - کارفرما مکلف است قبل از شروع عملیات سمپاشی آموزش های لازم را به کارگران کشاورزی سمپاش بدهد. آموزش هائی که باید به کارگران کشاورزی سمپاش داده شود شامل موارد زیر می باشد.

بند 1 - درجه سمیت سم موردعمل .

بند 2 - راههای نفوذ سم مورد عمل به بدن همراه با توضیح بیشتر درباره راه نفوذی که باعث خطرات بیشتری میشود.

بند 3 - طرز آماده کردن سم مورد عمل طرز استفاده از سمپاش روش یا روشهای صحیح سمپاشی با سم مورد عمل نحوه شستشو و نظافت وسائل آماده کردن سم و وسائل سمپاشی و وسائل حفاظتی در خاتمه کار هر روز.

بند 4 - نحوه استفاده از وسائل حفاظتی و ضرورت استغاده صحیح از آن .

بند 5 - احتیاطاتی که باید از ابتدای باز کردن بسته های سم تا انتهای عمل سمپاشی برای جلوگیری از خطر مسمومیت رعایت شود.

بند 6 - علائمی که در صورت بروز مسمومیت ممکن است در شخص مسموم ظاهرشود.

بند 7 - اقداماتی که باید به عنوان کمک های اولیه در صورت مشاهده علایم مسمومیت در مورد شخص مسموم به عمل آید.

تبصره 1 - سطح این آموزش ها باید حداقل در حد مطالب مندرج در مطالب مندرج در برچسب مصوب سم مورد عمل باشد. از نشریات سازمان حفظ نباتات نیز می توان در زمینه های فوق برای آموزش بیشتر استفاده نمود.

تبصره 2 - کارفرما می تواند در صورت نیاز و امکان علاوه بر آموزش شفاهی یک نسخه کتبی از مفاد مطالبی که آموزش داده نیز به هرکارگر کشاورزی سمپاش بدهد.

ماده 24 - کارفرما مکلف است در طول مدت سمپاشی بر کلیه عملیات سمپاشی نظارت نماید برای انجام این نظارت لازمست کارفرما در طول مدت سمپاشی برای مراجعات ضروری یک نسخه از این آییننامه و یک نسخه از برچسب سم مورد عمل و در صورت امکان سایر نشریات مربوط به آن را همراه داشته باشد. هدف از این نظارت موارد زیر میباشد.

بند 1 - حصول اطمینان از سالم و قابل استفاده بودن وسایل آماده کردن سم و وسایل سمپاشی و وسایل حفاظتی.

بند 2 - حصول اطمینان از آماده کردن صحیح سم و رعایت روش صحیح سمپاشی و استفاده صحیح از وسائل حفاظتی.

بند 3 - حصول اطمینان از نظارت و شستشوی وسائل آماده کردن سم و وسایل سمپاشی حفاظتی در خاتمه کار هر روز.

بند 4 - حصول اطمینان از دفن ظروف سم در جای صحیح یا ازبین بردن آن به نحو صحیح و ریختن آب شستشوی وسائل آماده کردن سم وسائل سمپاشی در جائیکه ایجاد خطر نکند.

بند 5 - اطمینان ازسلامت کارگران سمپاش در طول مدت سمپاشی و انجام به موقع کمکهای اولیه و مراجعه فوری به پزشک در صورت بروز مسمومیت .

فصل چهارم - وظایف کارگر کشاورزی سمپاش

ماده 25 - کارگر کشاورزی سمپاش مکلف است به آموزش هایی که توسط کارفرما داده می شود توجه نماید و اگر مطالب آموزش داده شده را به طور کامل و صحیح درک نکند و یا در نحوه اجرای آن ابهام داشته باشد باید درباره آن سئوال کرده و تا روشن شدن مطلب و رفع ابهام موضوع را پیگیری نماید.

ماده 26 - کارگر کشاورزی سمپاش مکلف است برای آماده نمودن سم مطابق آموزشهای داده شده عمل نماید.

ماده 27 - کارگر کشاورزی سمپاش باید عمل سمپاشی را به ترتیبی که آموزش داده شده انجام دهد.

ماده 28 - کارگر کشاورزی سمپاش باید از وسایل حفاظتی به ترتیبی که آموزش داده شده است استفاده نماید.

ماده 29 - کارگر کشاورزی سمپاش باید وسائل آماده کردن سم و وسائل سمپاشی و وسائل حفاظتی را پس از خاتمه کار هر روز طبق آموزش هایی که داده شده شستشو و نظافت نموده و هر کدام را در جای مخصوص خود قرار دهد و پس از آن نسبت به شستشو و نظافت و تعویض لباس خود اقدام نماید.

ماده 30 - کارگر کشاورزی سمپاش مکلف است به محض بروز هرگونه نقص یا خرابی در هر یک از وسائل آماده کردن سم یا وسائل سمپاشی و یا وسائل حفاظتی فورا مراتب را برای نقص و خرابی به کارفرما اطلاع دهد.

ماده 31 - کارگر کشاورزی سمپاش مکلف است به محض مشاهده علائم مسمومیت در خو دو یا هر یک از کارگران کشاورزی سمپاش دیگر ضمن اطلاع فوری به کارفرما جهت تامین معالجات پزشکی نسبت به انجام کمکهای اولیه ای که آموزش آنرا دیده است اقدام نماید.

ماده 32 - کارگر کشاورزی سمپاش باید کلیه احتیاطاتی را که به او آموزش داده شده از ابتدای شروع کار هر روز تا شستشو و نظافت شخص خود پس از خاتمه کار هر روز رعایت نماید.

ماده 33 - این آئیننامه که مشتمل بر مقدمه 4 فصل 33 ماده 16 بند 18 تبصره و یک پیوست می باشد به استناد ماده 30 و بند یک ماده 32 قانون کار کشاورزی تدوین و در جلسه مورخ 1363/3/3 به تصویب نهائی شورای عالی کار کشاورزی رسید و قابل اجرا است .

ضمائم 1 - شورای عالی کارکشاورزی پیوست متن قوانین و آئیننامه های مورداشاره ماده 30 قانون کارکشاورزی وزارت کار و امور مکلف است آئین نامه های مربوط به حفاظت فنی و بهداشت کار در کشاورزی را تهیه و برای تصویب به شورای عالی کار کشاورزی پیشنهاد نماید.
ماده 32 قانون کشاورزی وضایف شورای عالی کار کشاورزی عبارت است از: 1-تصویب آئین نامه های مربوط به کارکشاورزی که از طرف وزارت کار و امور اجتماعی پیشنهاد می شود.

ماده 1 قانون کار کشاورزی کارگر کشاورزی از لحاظ این قانون کسی است که به هر عنوان به موجب قرارداد کتبی یا شفاهی با کارفرما یا نماینده او تعهد نماید در مقابل دریافت حقوق یا مزد به یک یا چند شغل از مشاغل کشاورزی اشتغال داشته و کار نماید.  

ماده 2- قانون کارکشاورزی مشاغل کشاورزی عبارتنداز: کلیه کارهای مربوط به کاشت داشت برداشت و آبیاری . ماده 21-آئین نامه اجرائی قانون حفظ نباتات شرکتهای خصوصی دفع آفات موسساتی هستند که مبارزه با هر گونه آفات و همچنین فومیگاسیون و ضدعفونی فرآورده های نباتی در صحرا مزارع باغات انبارها کارگاهها و اماکن و اصطبلها اقدام می نمایند.

ماده 90-قانون تامین اجتماعی افراد شاغل در کارگاه ها باید قابلیت و استعداد جسمانی متناسب با کارهای مرجوع داشته باشند بدین منظور کارفرمایان مکلفند قبل ازبه کار گماردن آنها ترتیب معاینه پزشکی آنها را بدهند. در صورتیکه پس از استخدام مشمولین قانون معلوم شود که نامبردگان در حین استخدام قابلیت استخدام در کار مرجوع را نداشته و کارفرما در معاینه پزشکی آنها تعلق کرده است و در نتیجه بیمه شده دچار حادثه شده و یا بیماریش شدت یافته سازمان تامین خدمات درمانی و این سازمان مقررات این قانون را درباره بیمه شده اجرا و هزینه های مربوطه را از کارفرما طبق ماده 50 این قانون مطالبه و وصول خواهندنمود.

تبصره 1ماده 24 آئننامه اجرائی قانون حفظ نباتات موسسات و شرکت های دفع آفات در موقع استخدام و به کار گماردن کارگران باید گواهی بهداری محل را که موید دارا بودن صلاحیت جسمانی لازم باشد مطالبه نمایند. تبصره 2ماده 24 آئین نامه اجرائی قانون حفظ نباتات موسسات مذکور موظفند کارگران خود را که در امر سمپاشی و یا ضد عفونی دخالت دارند در فصل کار لااقل هر سه ماه یکبار جهت معاینه پزشکی به بهداری محل معرفی نمایند و گواهی صلاحیت جسمانی را از نظر بهداشتی برای آنان اخذ نمایند. تبصره 3 ماده 24 آئین نامه اجرائی قانون حفظ نباتات شرکتهای مذکور موظفند در صورت بروز اولین علائم و آثارمسمومیت فورا مسموم را به نزدیکترین بهداری یا پزشک رسانیده و مراتب را ضمن تعیین نوع و ترکیب سموم و علل و نحوه مسمومیت به بهداری محل اطلاع دهند تا موقعی که اداره بهداری و یا پزشک معالج شروع به کار کارگر معالجه شده را تجویز ننموده است حق به کار گماردن او را نخواهند داشت ولی حقوق کارگر مسموم تاپایان معالجه از طرف کارفرما باید پرداخت گردد.

آیین نامه حفاظتی کار با سموم دفع آفات در کارگاه .pdf