گرد انفجار چیست؟

گرد انفجار یا انفجار گرد و غبار یا انفجار ذرات (Dust Explosion) :
آیا میدانید این پدید مخاطره آمیز در محیط های بالقوه بسیار محتمل و ویرانگر است بطوریکه در ایالات متحده از سال 2003 تا 2014، 9 حادثه انفجار گرد و غبار رخ داده است که منجر به 36 کشته و 128 مجروح شده است! 

این پدید زمانی اتفاق می افتد که یک توده شناور گرد و غبار مخلوط با هوا توسط یک عامل شروع کننده دریک محفظه بسته یا باز مشتعل شده و فشار گازهای حاصل از اشتعال به شدت افزایش یابد.

برای وقوع گرد انفجار وجود پارامترهای زیر ضروری است :
•  گرد و غبار قابل اشتعال (بصورت خالص یا مخلوط با گازهای دیگر)
•  اکسیدایزر (اکسیژن هوا یا گازهایی مانند فلورین٬برومین و کلورین)
•  منبع شروع اشتعال
•  انتشار با تمرکز کافی و شناور بودن مخلوط گرد و غبار با اکسیدایزر
•  عوامل محدودکننده فضا (بدون این عامل فقط آتش سوزی رخ خواهد داد)

•  مطالعات تجربی نشان می دهد که در حدود ۷۰٪ جامداتی که در صنایع فرآوری می شوند و گرد و غبارهای حاصل از آن ها قابل اشتعال هستند و زمانی که به صورت گرد و غبار ابری شکل در هوا پخش شوند می توانند سبب گردانفجار شوند.
•   بسیاری از مواد قابل اکسایش و کاهش مانند گرد زغال، چوب اره ، منیزیم، آهن و...می توانند باعث گردانفجار شوند. 
•  همچنین بسیاری از ذرات معمولی مانند آرد٬ شکر٬ شیرخشک٬ غلات و گرده‌های گیاهی توانایی ایجاد گردانفجار را دارند.
•   بعضی از فلزات مانند آلومینیوم و تیتانیوم در حالت پودری شکل می توانند توده ذرات معلق قابل انفجار تشکیل دهند. 

سه راه اساسی برای پیشگیری از گردانفجار بویژه در معادن و کارگاه های صنعتی وجود دارد:
•  جلوگیری از تجمع ذرات (آب‌پاشی٬ خاک‌پاشی٬ تهویه)
•  کاهش قابلیت اشتعال ذرات (آب پاشی٬ استفاده از جاذب ها یا خنثی کننده ها مانند آهک*
•  پیشگیری از شکل گرفتن شعله اولیه (پیشگیری از هر گونه فعالیت شعله دار و حرارت زا و سیستم‌های الکتریکی، روشنائی و تهویه نوع ضد جرقه*