بررسی كاربرد مصالح شيشه‌ای در ساخت ابنيه:
ذخیره‌سازی انرژی با اجرای صحیح تکنیک دیوار شیشه‌ای/ ابنیه شیشه‌ای در تهران فرصت یا تهدید؟
در حالی ساخت ابنیه شیشه‌ای در کشورهای پیشرفته از ضروریات معماری معاصر به شمار می‌رود که در ایران این ضرورت به دلیل مکان‌یابی‌های عموما ناصحیح و قرار گرفتن مراکز پرتراکم شهری بر روی گسل زلزله محل اختلاف مسئولان است.
همچنین اسناد بالادستی و قوانین موجود شهری ساخت چنین بناهایی را ممنوع کرده‌اند. به گفته برخی از کارشناسان معماری در صورت مکان‌یابی صحیح استفاده از تکنیک دیوار شیشه‌ای علاوه بر ذخیره انرژی در ساختمان‌ها خواست جامعه شهری را به داشتن ابنیه شیشه‌ای پاسخ می‌دهد.
با مصوبه ممنوعیت نمای شیشه‌ای در ساختمان‌ها که در شورای‌عالی معماری و شهرسازی و در سال ۸۷ قانونی شد پیش‌بینی‌ها از ممنوعیت استفاده از نمای شیشه‌ای در ساختمان‌ها حکایت داشت. اگرچه احتمال تخلف در برخی از مصوبات وجود داشته و دارد اما نهایتا با توجه به اینکه تصمیمات سازمان‌های اجرایی در نهادهای تصمیم‌سازی همچون شورای عالی معماری و شهرسازی گرفته می‌شود تصور بر این است که مجریان از مصوبات بالادستی تمکین کنند. ممنوعیت استفاده از نمای شیشه‌ای در دولت پیشین مطرح شده و در جلسات شورای شهر به شهرداری در این مورد تذکر داده شد و در نهایت با تصویب در شورای عالی معماری و شهرسازی وقت استفاده از ممنوعیت استفاده کامل از شیشه در ساختمان‌ها بهدلیل عمده خطر برای شهروندان در زمان زلزله و آتش‌سوزی به سازمان‌های مجری که عمده‌ترین آنها شهرداری بود، ابلاغ شد.
پیروز حناچی دبیر شورای عالی معماری و شهرسازی درباره تمکین از مصوبات شورای عالی معماری و شهرسازی توسط تمامی دستگاه‌های مجری گفت: اسنادی که تحت‌عنوان طرح جامع در شوراي عالي معماري و شهرسازي تهیه می‌شود به عنوان اسناد بالادستی است كه به استان‌ها مي‌رود و بر اساس آن نيز طرح‌هاي تفصيلي تهيه مي‌شوند. اسناد بالادستي چارچوب‌هاي کارهای اجرایی را تعیین می‌کنند در حالیکه اسناد پایین دست هیچگاه نمی‌توانند از قالب‌های سندبالادستی فراتر رفته و به همین خاطر هم باید توسط شورای عالی معماری و شهرسازی کنترل شوند.
این نکته در حالی از سوی برخی از مسئولان پیگیری و دنبال می‌شود که در بسیاری از نقاط دنیا و در کشورهای پیشرفتهای همچون فرانسه، انگلستان، کانادا و امارات ساخت چنین ساختمان‌هایی و وجودشان یکی از الزامات زندگی شهری و شهرنشینی معاصر محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد عمده تفاوتی که در کشورها برای ساخت اینگونه ساختمان‌ها اتخاذ می‌شود در مکان‌یابی ساخت چنین ساختمان‌هایی در سطح شهر است. عموما شهرسازی نوین بر روی گسل‌های زلزله و نقاطی که امکان خطر برای شهروندان وجود دارد ساخته نشده‌اند در حالیکه تهران و به ویژه مناطق پرتراکم شهری آن بر روی گسل زلزله واقع شدهاست.
در تهران نیز نمونه‌های منحصر به‌فردی از ابنیه شیشه‌ای را در شهر شاهد هستیم. ساختمان بانک مرکزی، بانک تجارت و پردیس سینمایی ملت از جمله نمونه‌های ابنیه شیشه‌ای در تهران است اما همین نماهای موفق در شهر تهران می‌توانند خطراتی را در هنگام زلزله برای شهروندان ایجاد کنند.
دو بنای فوق از نمونه‌های بناهای شیشه‌ای در فرانسه و امارات متحده عربی هستند. بنای نخست تحت عنوان هرم لوور بنایی است که در کنار موزه لوور قرار دارد و از شیشه و فلز ساخته شده و بنای دوم نیز در ابوظبی امارات متحده عربی نخستین اداره کروی در خاورمیانه است.
علی ابراهیمی کارشناس ارشد معماری نیز در همین رابطه گفت: بسیاری از تصمیمات کلان در شورای عالی معماری و شهرسازی گرفته می‌شود که محصول بررسی‌های مفصلی است که پیش از آن در دفاتر معاونت معماری و شهرسازی پیگیری می‌شود. به رغم تمامی قوانینی که وجود دارد عمده مشکلات در عدم تمکین از قوانین مصوب است.
به گفته این کارشناس حوزه معماری، تمامی سازمان‌های اجرایی به میزان اختیاری که دارند موظف هستند مصوبات شورای‌عالی معماری و شهرسازی را در ساخت و سازهای خود مورد توجه قرار دهند.
ابراهیمی با اشاره به اینکه در مصوبه شورای‌عالی معماری و شهرسازی استفاده از نمای تمام شیشه‌ای در ساخت و سازها ممنوع اعلام شد بخش عمده‌ای از مشکلات را مربوط به محافظه‌کاری مقررارت ملی ساختمان در این رابطه عنوان کرد و گفت: شاید بخشی از محافظه‌کاری نیز به ضرورت جامعه شهری به وجود چنین ابنیه‌ای البته با لحاظ تمامی موارد فنی و علمی کار مربوط باشد. به نظر می‌رسد ساخت چنین بناهایی در شهری مانند تهران که از شهرهای بزرگ دنیا محسوب می‌شود ضروری است اما در این مورد بایدمکان‌یابی‌های صحیح صورت گیرد و در مناطقی که امکان وقوع زلزله هست این ساختمان‌ها ساختهنشوند. همچنین تکنیک دیوار شیشه‌ای تکنیک شناخته شده‌ای بین معماران است که می‌تواند منجر به هدر نرفتن انرژی در ساختمان‌ها شود.
وی درباره كاربرد مصالح شيشه‌ای در ساخت ابنيه با اشاره به يكی از بندهای طرحی كه در سال ۸۷ به تصويب رسيد، گفت: در مقررات ملی ساختمان نمای شيشه‌ای برای ساختمان‌ها تعريف شده است و معيار كمّی دارد اما همين قانون نيز صراحتا مشخص نكرده است كه ساختمان‌ها تا چه ميزان می‌توانند از نمايش شيشه‌ای استفاده كنند.
این دو بنا نیز در تهران قرار دارند. اولی ساختمان بانک تجارت در خیابان طالقانیو دومی نیز پردیس سینمایی ملت است که از نمونه‌های ابنیه شیشه‌ای در تهران به شمار می‌روند.
كارشناس ارشد معماری استفاده از مصالح شیشه‌ای در ساخت ابنیه را با دو رویكرد متصور دانست و افزود: از یك سو، می‌توان نگاهی متعصبانه داشت و از ساخت چنین بناهایی در شهر به دلیل كاهش مقاومت، ایمنی و هدررفت انرژی صرفنظر كرد و از سویی دیگر می‌توان به خواست‌جامعه شهری و نگاه مدرن و روز دنیا و در عین حال به خواسته‌های جمعیت شهرنشین و مدرن کشور نیز توجه داشت.
ابراهیمی با مهم خواندن معماری بومی و سنتی به تداوم معماری منطبق با مكان اشاره كرد و گفت: علاوه بر توجه به معماری ایرانی اسلامی می‌توان به ذهنیت جامعه بر خلق معماری مقید شد، اینكه جامعه چطور فكر می‌كند و چه می‌خواهد. از آنجاییكه معماری مظهر فرهنگی و ذهنیتهای مختلف مقاطع تاریخی مختلف است که از آن طریق می‌توان به افکار و اندیشه‌های مردم هر دوره‌ای پی برد باز هم مدنظر قرار دادن اندیشه‌های مختلف در جامعه ضرورت دارد. شاید با اینکار بتوان به تعادل در جامعه دست یافت ودر ضمن این تعادل علاوه بر اهمیت دادن به معماری و بافت‌های مقاطع تاریخی مختلف، بتوانیمدر شهرهای بزرگ محیطی را نیز به معماری مدرن تخصیص بدهیم. اگرچه که در مصوبات شورای‌عالی معماری و شهرسازی استفاده کامل از مصالح تمام شیشه‌ای ممنوع اعلام شده است.
وی با اشاره به ذات برتری‌جویی معماران در صدساله اخیر به دو نوع قضاوت درباره استفاده از نمای شیشه‌ای در ساختمان‌ها پرداخت و گفت: تقاضای جامعه حرفه‌ای معماری مدرن را هم می‌طلبد و باید به این نیاز جامعه شهری پاسخ داد و آن را بدون پاسخ رها نکرد.
ابراهیمی با ارایه نمونه‌های موفقی که در کلانشهر تهران وجود دارند به بنای بانک ملت در خیابان شریعتی اشاره کرد و گفت: میزان اقبال و موفقیت معماری در شهری مانند تهران وابسته به مدنظر قرار دادن هر دو طیف است یعنی هم توجه به معماری بومی و منطقه‌ای و هم معماری مدرن که این امر می‌تواند نشان‌دهنده اندیشه‌های کلانشهری مانند تهران باشد.
وی میزان هدررفت انرژی را در ساختمان‌های شیشه‌ای با پیشرفتهای تکنولوژی اخیر ناچیز دانست و افزود: تدابیر معمار در معماری جدید برای ساختمان‌ها استفاده از مصالح شیشه‌ای است که موجب تبادل انرژی می‌شود. یکی از راهکارهایی که اتفاقا علمی است استفاده از تکنیک دیوار شیشه‌ای در معماری است که نور خورشید را ذخیره و با ایجاد کیفیت گلخانه‌ای موجب تبادل و جریان انرژی طبیعی در ساختمان‌ها می‌شود اینها موارد علمی و فنی بین‌المللی هستند که در جامعه ایران نیز مورد مصرف دارند.
بانک سپه در تپه‌های عباس‌آباد و در مجاورت وزارت راه و شهرسازی نیز از دیگر ساختمان‌های شیشه‌ای در سطح شهر است که با تکنولوژی روز ساخته شده و در عین بهره‌مندی از تکنولوژی، برخی از کارکنان آن از فعالیت این چنینی اظهار رضایت ندارند.
