معرفی رنگ های UV

در این مقاله بررسی رنگ های UV را مد نظر داریم . امیدواریم مورد توجه شما کارشناسان HSE ، ایمنی و بهداشت حرفه ای قرار گیرد

حسن شرفخانه، دانشکده سلامت، ایمنی و محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

رنگ های UV برای اولین بار در صنعت چاپ در حدود سال 1970 مطرح شدند. البته فقط حدود 20 سال است که استفاده از آنها در سطح جهانی رایج شده است. تکنولوژی UV مزایای فنی قابل توجهی را برای صاحبان صنایع چاپ بدون توجه به روند چاپ آنها (افست، فلکسو، بدون آب و ...) ایجاد کرده است.

خشک کردن رنگ ها

رنگ های UV تحت یک واکنش پلیمریزاسیون براساس پرتوگیری UV خشک می شوند. می توان این واکنش را که در شکستی ثانویه ظاهر می شود، به مراحل مختلف تقسیم کرد. مایع رنگ (که قبلا چاپ شده) در مقابل اشعه UV قرار داده می شود (با استفاده از عبور آن از زیر لامپ های UV در میان روند چاپ).

 عمل قرار دادن رنگ در مقابل پرتو UV باعث حساس شدن اغزگرهای نوری می شود. اغزگرهای نوری اجزای واکنش را که به عنوان رادیکال های آزاد معروف هستند را جمع کرده که به عنوان گسترش دهنده واکنش مشخص می شود. رادیکال های آزاد زنجیره ای از واکنش ها را میان اولیگومرها و مونومرهای موجود در فرمولاسیون ایجاد می کنند. رنگ مایع سفت می شود. در انتهای واکنش، شبکه ای از رنگدانه های حالت گرفته به دست می آید.

روند آماده سازی UV

همانند دیگر پرتو های نوری ، پرتو UV را نیز می توان براساس طول موج (l) آن مشخص کرد . طیف پرتو UV در بازه ای کمتر از طول موج دید نور قرار دارد و می توان آن را به 3 دسته تقسیم کرد :

لامپ های UV، پرتو مورد نظر را با توجه به حداکثر کیفیت خشک کردن تعیین شده، منتشر می کنند.

اقدامات احتیاطی

بدون توجه به رنگ ها و خشک کن های مورد استفاده، کنترل سازگاری پارامترهای فوق امری ضروری است:

• دسته بندی قدرت، طبیعت و شرایط لامپ ها

• سرعت چاپ

• میزان استفاده از رنگ

خشک کن های UV دو جزء اصلی را در بر می گیرند:

• لامپ UV، که به عنوان منبع آماده سازی پرتو فرابنفش عمل می کند.

• بازتابنده، که حداکثر مقدار انرژی متمرکز بر روی فیلم رنگ را ایجاد می کند و برای تنظیم درجه حرارت استفاده می شود.

لامپ UV متشکل از یک لامپ خلاء که به وسیله الکترودی به کناره های آن محکم شده و در برگیرنده گازی غیر قابل اشتعال (معمولا آرگون) و جیوه مایع می باشد.

در شرایط مطمئن، لامپ های تخدیر شده (آهن، کبالت، گالیم، سرب و  ... ) را می توان بسیار کارآمد بشمار آورد. در مقابل، این فلزات طیف های نشری متفاوتی با جیوه دارند و معمولا بیشتر از محدوده طول موج های انتشاری قبلی هستند.

بهداشت و ایمنی

براساس فرمولاسیون خاص رنگ های UV، در هنگام جابجایی و استفاده از آنها، نیازمند رعایت اقداماتی احتیاطی هستیم. اولیگومرها و مونومرها که اجزای اصلی رنگ های UV می باشند، برای پوست به صورت های کم و زیاد محرک هستند (نشان Xi بر روی برچسب رنگ ها). از جهت دیگر، زمانی که رنگ های  UV خشک شده باشند، هیچ ریسکی برای جابجایی نخواهند داشت.

اقدامات احتیاطی در زمان چاپ با محصولات UV

• پرتو فرابنفش با طول موجی کمتر از 220 نانومتر تولید ازن می کند. عدم کنترل و جلوگیری از ازن باعث به وجود آمدن حساسیت های چشمی و سردردهای شدید می شود. محصولات ازن باید حتما به بیرون از محیط کار تهویه شوند. در تمام تاسیسات خشک کن UV، ازن نیز  همانند تهویه محیط کار لامپ های UV، تهویه می شود. در اینجا کنترل و نظارت بر صحت کار تهویه امری لازم و بدیهی می باشد.

• لامپ های UV همانند یک ذخیره کننده حرارت عمل می کنند. از هرگونه تماس با سیستم خشک کن خودداری کنید. زیرا ممکن است سوختگی های شدید و جدی ایجاد کند.

• به همین صورت از تماس با پرتوهای UV نیز خودداری کنید که ممکن است سوختگی های شدید چشمی ایجاد کنند.

برچسب ایمنی و برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS)

رنگ ها و دیگر محصولات مربوط به صنعت چاپ در دسته محصولات شیمیایی صنعتی لحاظ شده اند و براساس آن باید قوانین ایمنی مربوط به افراد و محیط زیست مربوطه را رعایت شوند. دو معیار برای اطمینان از وضعیت سلامت و ایمنی افراد در شرایط اضطراری لحاظ می شوند:

1.  نصب برچسب ایمنی برای مواد خطرناک

2.  برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS)

نصب برچسب ایمنی برای مواد خطرناک :

برچسب زنی احتیاطی و بسته بندی مواد خطرناک باید براساس استاندارد قوانین اروپایی 45/99، سی ویکم ماه می سال 1999 باشند. اعمال احتیاطی که با عنوان «خطرناک» بحث می شوند، اگر توانایی ایجاد بیماری های شغلی، حوادث شغلی و یا ایجاد ریسک های زیست محیطی داشته باشند، باید مورد توجه  قرار بگیرند.

رنگ ها و محصولات وابسته خطرناک به صورت زیر برچسب می خورند:

علائم و نشانه های مختلف که در صنعت چاپ مورد استفاده قرار می گیرند به شرح ذیل می باشند:                                        

برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS)                   

این برگه‎ها در برگیرنده تمام اطلاعات ضروری احتیاطی برای ذخیره، حمل و نقل، جابجایی دستی و استفاده از مواد خطرناک می باشد.

حالت کلی این برگه ها براساس استاندارد اروپایی CEE/155/91 می باشد. این قانون مشخص می کند که حالت کلی اطلاعات مربوط به اقدامات احتیاطی به چه صورتی باشد. یک برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) در برگیرنده 16 موضوع می باشد. این برگه برای آخرین فرد مصرف کننده در نظر گرفته می شود. این برگه اطلاعات مربوط به ایمنی فرد و محیط زیست را در بر می گیرد. موضوعات MSDS به ترتیب زیر می باشند:  

ضایعات رنگ و بسته بندی آن

امروزه، ملاحظات زیست محیطی در تمام زنجیره های چرخه مصرف در نظر گرفته می شوند. این موضوع از تولید کننده آغاز شده و در نهایت به مصرف کننده و مصرف محصول و بسته بندی آن می رسد. در اینجا به چهار موضوع اصلی در رابطه با مصرف و دفع زباله های رنگ ها اشاره می کنیم:

1-رعایت قانون های مربوطه

2-ضایعات رنگ

3-ضایعات بسته بندی رنگ

4-بسته بندی زباله های حاصله از چاپ

 1- Pigment (organic or mineral )

2- (Photo initiators ) ماده ای غیر از واکنش دهنده ها که با جذب نور گونه های فعال یون یا رادیکال تولید می کند و این گونه ها باعث اغز واکنش شیمیایی یا تبدیل شده و مصرف هم می شود.

در انتها ، برای روشن سازی اهمیت موضوع توجه شما عزیزان را به چند نمونه از حساسیت های ساده ایجاد شده به وسیله رنگ های UV جلب می کنم.