فرآیند Risk Assessment یا ارزیابی ریسک اولین فاز از مجموعه فعالیتهای مدیریت ریسک است. این فرآیند حیاتی جایگاه ویژه ای در سیستم مدیریت امنیت اطلاعات (ISMS) دارد. در واقع تست نفوذ پذیری (Penetration Testing) که از فعالیتهای مهم نفوذ گران است، جزیی از فرآیند ارزیابی ریسک به شمار می‌آید.
ارزیابی ریسک برای پاسخ به سوالات زیر انجام می‌شود:
- اگر یک ریسک خاص اتفاق بیافتد چقدر آسیب در پی خواهد داشت؟
- احتمال وقوع هر ریسک چقدر است؟
- کنترل هر ریسک چقدر هزینه دارد، آیا مقرون به صرفه است یا نه؟
مهمترین فایده ارزیابی ریسک، کمک به تصمیم گیری صحیح برای انتخاب راه حلهای امنیتی است. طبعا مدیران وقت و حوصله ورود به جزئیات فوق را ندارند، لذا خروجی ارائه شده به آنها توسط ما که معمولاً مسئول انجام ارزیابی هستیم اعداد و ارقام و نمودارهاییست که به تصمیم گیری آنها کمک می‌کند. Risk Assessment می‌تواند لزوم هزینه کردن برای امنیت را به تصمیم گیران سازمان اثبات کند. نتایج Risk Assessment به جهت گیری صحیح در انتخاب راه حلها (که همانا دفع تهدیدهای اصلی است) کمک می‌کند، همچنین می‌تواند در تولید و اصلاح خط مشی‌های امنیت سازمان (Security Policy) استفاده شود.
تعریف مدیریت ریسک
مدیریت ریسک، فرآیندی است که به مدیران امکان می دهد میان هزینه‌های عملیاتی و هزینه‌های مالی اقدامات حفاظتی تعادل برقرار کرده و از طریق حفاظت از فرآیندهای کسب و کار که پشتیبان اهداف سازمان هستند، به منافع مربوطه دست یابند. مدیریت ریسک، یک فرآیند جامع است که بمنظور تعیین، شناسایی، کنترل و حداقل نمودن تاثیرات و عواقب رویدادهای احتمالی مورد استفاده قرار می گیرد. هدف مدیریت ریسک، کاهش ریسک اجرایی برخی فعالیتها و فرآیندها به سطح قابل قبول و کسب تائید مدیریت ارشد است.
مدیریت ریسک از چهار فرآیند مجزا تشکیل شده است:
- تجزیه و تحلیل ریسک
- ارزیابی ریسک
- کاهش ریسک
- ارزیابی آسیب پذیری و ارزیابی کنترلها.
اصطلاحات مدیریت ریسک
مدیریت ریسک (Risk Management):
هزینه کلی جهت تعیین، کنترل و حداقل نمودن تاثیر رویدادهای احتمالی. هدف مدیریت ریسک، کاهش ریسک به یک سطح قابل قبول است. حمایت از این فرآیند توسط مدیریت ارشد عامل تداوم آن خواهد بود.
تجزیه و تحلیل ریسک (Risk Analysis):
تکنیکی است جهت تعیین و ارزیابی مولفه هایی که ممکن است موفقیت یک پروژه یا دستیابی به یک هدف را به مخاطره بیاندازند. این تکنیک همچنین به تعیین راهکارهای پیشگیرانه برای کاهش احتمال وقوع مولفه‌های مربوط و تعیین اقدامات متقابل در زمان وقوع آنها کمک می کند.
ارزیابی ریسک (Risk Assessment):
محاسبه ریسک است. ریسک در واقع تهدیدی است که نقاط آسیب پذیر را مورد بهره برداری قرار داده و می تواند موجب واردشدن آسیب و خسارت به یک دارایی شود. الگوریتم ریسک، ریسک را بعنوان تابعی از دارایی ها، تهدیدات و آسیب پذیری‌ها محاسبه می کند. نمونه ای از یک تابع ریسک در یک سیستم بدین صورت است: (آسیب پذیری x تهدیدx دارایی) ریسک کلی برای یک شبکه برابر با مجموع ریسک اجزاء آن است.
کاهش ریسک (Risk Mitigation):
فرآیندی که در آن، یک سازمان کنترلها و اقدامات حفاظتی را بعمل می آورد تا از وقوع ریسک های شناسایی شده ممانعت بعمل آورد، در حالیکه بطور همزمان ابزاری را برای بازیابی مجدد مورد استفاده قرار می دهد. چرا که در شرایط واقعی ممکن است تمامی تلاشها برای پیشگیری از وقوع ریسک با شکست مواجه شوند.
ارزیابی آسیب پذیری و ارزیابی کنترل ها:
آزمون سیستماتیک یک زیر ساخت کلیدی، سیستمهای بهم مرتبط که زیر ساخت به آن متکی است، اطلاعات یا محصول بمنظور تعیین کفایت و تناسب راهکارهای امنیتی، تعیین نواقص امنیتی، ارزیابی و سنجش آلترناتیوهای امنیتی و تصدیق کفایت و تناسب راهکارهای امنیتی پس از اجرای آنها.
