همان‌طور كه وسايل ايمنى مناسب در هنگام اجراى كار موجب پيشرفت می‌گردد، وسايل و ابزار مناسب هم به‌نوبه‌ی خود می‌تواند در پيشبرد سريع كار، تأثیرگذار باشد. همان طورى كه از نام بتن ِ مگر می‌توان فهمید، با يك عمليات بتن ريزى سر و كار خواهيم داشت. بنابراین براى اجراى آن علاوه بر ابزار ساده‌ی بنّايى از قبيل متر، كمچه، تخته ماله، شمشه‌ی آهنى، شيلنگ تراز، تراز، استامبولى و … به ابزار عمومى ساختمان سازى مثل بيل، فرقون و… نياز بوده و همچنين جهت اجراى صحيح و اصولى بتن ريزى نياز به ماشين آلاتى مثل ميكسر (بتونير)، پمپ بتن، ويبراتور و … خواهيم داشت. در تصاویر زیر می‌توانید پهن کردن بتن و بتن ریزی با استفاده از دستگاه پمپ بتن را ملاحظه نمایید.
۱- تراز
از این وسیله برای تنظیم تراز سطوح عمودی، افقی و شیب دار استفاده میشود. در تصاویر زیر می‌توانید تراز و کار برد آن را مشاهده نمایید.
۲- شمشه
شمشه ابزارى برای كنترل راستاى كار اجرا شده، از جهت افقى و عمودی است. شمشه‌های مورداستفاده در ساختمان سازى با سطح مقطع مربع و طول حداقل ۵۰ سانتیمتر و حداكثر ۳ متر با می‌باشد. جنس شمشه‌ها چوبى، آهنى و آلومينيومى می‌باشد. غالباً شمشه‌ی مورد استفاده در اجراى بتن ِمگر، شمشه‌ی آهنى است كه دليل به‌کارگیری آن، مقاومت بالا می‌باشد. در تصاویر زیر نمونه‌هایی از شمشه و نیز کاربرد آن را می‌توانید مشاهده نمایید.
۳- متر
از متر جهت اندازه گیری و بررسی ابعاد استفاده میشود. مترهاى مورد استفاده در بتن ِمگر فونداسيون، متر بلند نوارى، متر كمرى كوچك و متر جيبى می‌باشد. انواع مترها و کاربرد آن‌ها را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده کنید.
۴- ریسمان کار
جنس ریسمان کار از نخ پنبه و ابريشم و يا پلاستيك ) نايلونى) می‌باشد. قطر آن حدود نیم میلی‌متر است. ريسمان كار در اجرای نقشه، ديوار چينى و مجموعاً در پیاده سازی و كنترل هر بخش از ساختمان كه تحت خط مستقيم قرار گيرد استفاده میشود. در تصویر زیر نمونه‌هایی از ريسمان کار و كاربرد آن را می‌توانید مشاهده کنید.
۵- تیشه
تیشه‌ی بنّايى، وسیله‌ای است كه جهت شكستن آجر و تبديل آن به بخش‌های کوچک‌تر مثل سه قدى، نيمه، كلوك و نیز برخی از كنده کاری‌های ساده و ضربه زدن به محل‌های مورد نظر استفاده میشود. تیشه‌ی بنّايى از دو بخش دسته و سر تشكيل شده است. جنس دسته، چوبى و جنس سر، فولادى می‌باشد. در تصاویر زیر نمونه‌ای از تیشه‌ی بنّايى و کاربرد آن را می‌توانید ببینید.
۶- کمچه
کمچه به‌منظور پخش و يكنواخت كردن ملاط و نيز پاشيدن ملاط روى سطح كار يا بندكشى و ماهيچه كشى و ساير كارها در بنّايى به كار می‌رود. كمچه متشکل از دو بخش دسته و تيغه می‌باشد كه دسته‌ی آن پلاستيكى و تیغه‌ی آن صفحه‌ای فلزى است. در تصاویر زیر می‌توانید کمچه و کاربرد آن را مشاهده کنید.
۷- تخته ماله
این ابزار متشکل از دو بخش دسته و صفحه می‌باشد كه طول صفحه غالباً بين ۳۸ تا ۴۶ سانتى متر می‌باشد. از تخته ماله جهت صاف نمودن سطح روى بتن مگر استفاده میشود. جنس تخته ماله از چوب و يا پلاستيك است. کاربرد تخته ماله را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده نمایید.
۸- شیلنگ تراز
از این وسیله جهت تراز كردن کلیه‌ی سطوح در ساختمان ازجمله كف و موارد ديگر به كارمى رود. جنس آن از لاستیک‌های شفاف، داراى قطر ۱۰ میلی‌متر و طول آن از ۵ تا ۲۰ متر متغير می‌باشد.
دليل شفافيت شيلنگ تراز اين است كه سطح آب درون آن به‌آسانی ديده شود. تصویری از این وسیله را می‌توانید در زیر ملاحظه نمایید.
طرز استفاده از شیلنگ تراز
براى استفاده از شیلنگ تراز، نخست بایستی آن را از آب پُر کنیم به صورتی كه در درون شيلنگ حباب هوا وجود نداشته باشد. روش تشخيص وجود نداشتن حباب هوا در شيلنگ تراز، به این گونه است كه پس از پر كردن شيلنگ تراز از آب، ابتدا و انتهاى شيلنگ تراز را به شکل عمودى در كنار هم قرار می‌دهیم. اگر سطح آب درون شيلنگ تراز در يك سطح باشد، نشانه‌ی عدم وجود حباب در شيلنگ تراز می‌باشد.
۹- ماله
اين ابزار از ورق فنرى تخت با كلاف پشت براى نگهدارى دسته و دسته‌ی چوبى و يا پلاستيكى ساخته میشود. از اين وسيله براى پهن كردن ملاط، اندود كارى، گچ كارى و موارد ديگر در ساختمان استفاده میشود.
۱۰- بيل
دسته بیل بایستی حدود دو سانتى متر خميده باشد تا در كار راحت‌تر به کار برود. از بيل كشاورزى در كارهاى ساختمانى مثل خاك بردارى و كندن زمین‌های طبيعى استفاده میشود. تا جایی که ممکن است بایستی در عملیات ساختمانى از بیل‌های صنعتى استفاده كرد و بايد دقّت شود تا نوك بيل به‌جای سخت فلزى و يا سنگ برخورد نكند تا از آسیب دیدن و کج شدن آن جلوگیری شود. نمونه‌ای از بیل و کاربرد آن در زیر آمده است.
۱۱- فرقون
وسیله‌ای جهت جابه‌جایی مصالح ساختمانى، بتن، ملاط و… بوده كه يكى از پرکاربردترین وسايل حمل به شمار می‌رود. توسط آن می‌توان حدود ۱۰۰ الى ۱۵۰ كيلوگرم مصالح را جابه‌جا نمود. فرقون را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده نمایید.
۱۲- الک یا سرند بنایی
الک يكى از وسایل مهم در ساخت انواع ملاط محسوب میشود. غالباً باید پیش از ساختن ملاط، مواد متشكله را از توری‌های سيمى عبور دهند كه اين توری‌های سيمى در بازار به نام‌های الك، غربال و سرند رایج می‌باشند. سرند ها را بر مبنای درشتى و ريزى سوراخ تورى با نام‌های گوناگون نام گذارى کرده‌اند از جمله این نام‌ها می‌توان به الك چشم بلبلى، الك دانه بادامى و الك چشم گاوى اشاره نمود. سرندها به دو گونه پايى (پايه دار) و دستى نيز گروه بندى می‌شوند. الک و کاربرد آن در زیر آمده است.
۱۳- استانبولی
جهت حمل مواد و مصالح ساختمانی سبک و نیز آماده کردن انواع ملاط از این ابزار استفاده میشود. استانبولى يك ظرف فلزى مخروطی شکل ناقص است كه داراى ارتفاع ۱۵ سانتى متر و قطر قاعده‌ی ۲۵ سانتى متر و قطر دهانه‌ی ۵۰ سانتى متر بوده و در اندازه‌های کوچک‌تر و بزرگ‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در تصویر زیر انواع استانبولی را می‌توانید مشاهده فرمایید.
۱۴- زنبه
زنبه ابزاری جهت جابه‌جایی آجر و مصالح ديگر می‌باشد كه به‌وسیله دو نفر قابل حمل بوده و از دو سمت داراى يك جفت دستگيره می‌باشد. زنبه از دو نوع چوبى و فلزى برخوردار است كه غالباً طول و عرض آن ۷۰×۷۰ سانتى متر و عمق آن ۱۰ سانتىمتر است. با زنبه می‌توانیم به‌آسانی مصالح را به طبقات دیگر منتقل كنيم. امروزه به دليل وجود انواع بالابرها و جرثقیل‌ها، از اين ابزار استفاده نمی‌شود. نمونه آن را می‌توانید در زیر مشاهده نمایید.
۱۵- شاقول
همان‌طور که در تصویر می‌بینید شاقول جهت كنترل امتداد قائم (عمود) به کار می‌رود كه در ديوار چينى و کلیه‌ی عمليات اجرايى ساختمان به کار می‌رود.
۱۶- بتونیر
امروزه بتن لازم جهت بتن ریزی‌های كم، ملاط مصرفى براى بنّايى و همچنين اندود ماسه و سيمان با بتونير ساخته میشود. مخزن اين دستگاه‌ها در ابعاد محدود و اندازه‌های گوناگون از ۵۰ ليتر تا ۳۰۰ ليتر متغیر است و اندازه‌ی ۵۰ ليترى دستگاه براى ساختن ملاط استفاده میشود. ساختن ملاط توسط دستگاه با مقدار آب متناسب، ورزگيرى كامل و سرعت انجام میشود. حالت دورانى ديگ دستگاه سبب مخلوط شدن و ورز كامل بتن و ملاط خواهد شد. در تصویری که در زیر مشاهده می‌کنید یک بتونیر ۵۰ لیتری نشان داده میشود.
۱۷- دستگاه پمپ بتن
در مکان‌هایی كه امكان حمل بتن با وسايل معمولى وجود ندارد يا حمل بتن با شیوه‌های ديگر غیراقتصادی است، از پمپ بتن استفاده میشود که در زیر تصویری از آن را می‌توانید ببینید.
۱۸- تراک میکسر
تصویر زیر یک تراک میکسر است که اصولاً بتن مورد استفاده در بتن ِمگر و پی‌ها، توسط دستگاه‌های بتن ساز مركزى خارج از محل كارگاه ساخته میشود. جهت حمل بتن از شركت توليد بتن به كارگاه، از تراك ميكسر استفاده میشود.
۱۹- ویبراتور
از يك سمت يا خرطوم مرتعش كننده تشكيل شده كه به‌وسیله‌ی يك میله‌ی انعطاف ناپذير به يك موتور متحرك اتصال دارد. سر خرطومى شكل وارد بتن شده و با ايجاد لرزش يكنواخت موجب لرزش بتن میشود تا هواى محبوس شده در داخل بتن خارج گرديده و فضاى خالى آن از بين برود که می‌توانید تصویری از آن را در زیر مشاهده نمایید.
