در محیط‌های صنعتی پرخطر، هیچ عملیاتی نباید بدون بررسی دقیق مخاطرات آغاز شود. سیستم مجوز انجام کار (Permit to Work - PTW) یکی از حیاتی‌ترین ابزارهای کنترل عملیات در حوزه HSE محسوب می‌شود که مانند یک فیوز ایمنی از وقوع حوادث جلوگیری می‌کند. اما اجرای مؤثر این سیستم با چالش‌های متعددی روبرو است. در این اپیزود از سیف‌کست، به بررسی جامع PTW، اجزای کلیدی آن و موانع اجرایی آن در صنایع مختلف می‌پردازیم.

PTW چیست و چرا حیاتی است؟

PTW یک فرآیند رسمی و ساختاریافته برای:

•  تأیید ایمنی شرایط قبل از شروع کارهای پرخطر
•  هماهنگی بین واحدهای مختلف
•  مستندسازی اقدامات احتیاطی

کاربردهای کلیدی:

• کارهای گرم (جوشکاری، برشکاری)

• ورود به فضای بسته

• کار در ارتفاع

• عملیات برق‌کاری

آمار هشداردهنده:
طبق بررسی‌های سازمان ایمنی و سلامت شغلی (OSHA)، حدود 60% حوادث صنعتی ناشی از نقص در سیستم‌های مجوز کار بوده‌اند!

  دوره آفلاین پرمیت (مجوز شروع کار) رو حتما استفاده کن

اجزای اصلی یک سیستم PTW اثربخش

1. فرم درخواست مجوز

   • شرح دقیق فعالیت

   • شناسایی مخاطرات (با روش‌هایی مانند JSA)

2. بازرسی میدانی

   • تأیید شرایط توسط متخصص HSE

   • اندازه‌گیری پارامترها (مثل گازهای قابل اشتعال)

3. تأییدیه‌های چندلایه

   • امضای سرپرست عملیات

   • تأیید مسئول HSE

   • موافقت مدیریت

4. کنترل حین اجرا

   • نظارت مستمر

   • سیستم Stop Work Authority

5. بستن مجوز

   • تأیید تکمیل ایمن کار

   • مستندسازی نتایج

آیین نامه کار در فضای بسته

7 چالش اصلی در اجرای PTW

مطالعه موردی: وقتی PTW شکست می‌خورد

حادثه پالایشگاه تگزاس 2022:

• کارگران بدون اخذ مجوز رسمی، تعمیرات خط لوله را آغاز کردند

• همزمانی با عملیات راه‌اندازی واحد مجاور

• نتیجه: انفجار عظیم با خسارت 30 میلیون دلاری و 5 کشته

دلایل ریشه‌ای:

• باور غلط به «تجربه شخصی» به جای پروتکل‌ها

• فشار مدیریت برای تسریع در تعمیرات

• سیستم سنتی کاغذی با تأییدیه‌های صوری

راهکارهای نوین برای بهبود PTW

1. سیستم‌های دیجیتال PTW

• نرم‌افزارهای تلفن همراه با قابلیت:

  • ثبت آنلاین درخواست

  • پیگیری لحظه‌ای

  • هشدار خودکار برای تداخلات

2. ادغام با سیستم‌های دیگر

• ارتباط با CMMS برای تعمیرات

• یکپارچه‌سازی با DCS برای نظارت بر پارامترهای فرآیندی

3. هوش مصنوعی در ارزیابی ریسک

• پیش‌بینی مخاطرات براساس داده‌های تاریخی

• پیشنهاد اقدامات کنترلی بهینه

4. واقعیت مجازی (VR) برای آموزش

• شبیه‌سازی سناریوهای پیچیده PTW

• تمرین واکنش به شرایط اضطراری
   

 PTW نباید به یک تشریفات اداری تبدیل شود

سیستم مجوز کار زمانی مؤثر است که:

• توسط تمام سطوح سازمان جدی گرفته شود
•  به صورت پویا و متناسب با ریسک‌ها به‌روزرسانی گردد
•  با فناوری‌های روز همراه شود