ایزو چیست؟

ایزو چیست؟ سوالی که امروزه برای خیلی ها مطرح شده و اطلاع دقیقی از آن ندارند. گواهینامه ی ایزو یا مدرک ایزو  به استاندارد های سازمان بین المللی استاندارد سازی گفته می شود که برای اطلاعات دقیق تر باید وارد مقاله بشید.

شما در حال مطالعه ی بزرگترین مقاله ی گواهینامه ایزو چیست؟ هستید؛ پس خیلی با دقت تمامی مطالب و قسمت ها را بررسی و مطالعه کنید تا عمیقا به ایزو چیست؟ پاسخ دهید و اطلاعات شما در مبحث مدرک ایزو به حد کافی بالا رود. شما حتی با نگاهی سطحی به این مقاله، در میابید که چقدر جامع برای شما به شرح موارد مهم پرداخته شده است.

ایزو (ISO) چیست؟

یکی از سازمان های بین المللی در سطح دنیا، سازمان ایزو (ISO) می باشد؛ که مانند بقیه ی سازمان ها، وظایفی را بر عهده دارد که در سطح بین الملل قابل اجرا و حمایت است. وظیفه ی سازمان بین المللی ایزو (ISO) مقرر کردن استانداردهای جهانی بنا به خواسته و شرایط قانونی همه ی کشور ها، به خاطر یکسان سازی همه ی فرآیند ها و روال انجام کارها با هدف آسان سازی و تسهیل بخشیدن به امر تولید و توسعه ی روز افزون خدمات و تولیدات به دلیل حمایت از تولید کننده و مصرف کننده می باشد.

شاید قبلا هم این را شنیده باشید که کلمه ی ایزو (ISO) از کلمه ای یونانی با عنوان ISOS گرفته شده است که به معنی یکپارچه سازی، یکسان سازی و برابری است؛ که گواهینامه ی ایزو هدف اصلی یک استاندارد یا بیان می کند. ولی ایزو مخفف دقیق کلمه ی سازمان بین المللی استاندارد سازی به لاتین نیست. و در واقع International Organization for Standardization به معنی و مفهوم سازمان بین المللی استاندارد سازی می باشد که مخفف آن، کلمه ی IOS می شود که بنا به این عنوان، ISO گرفته شده از این عبارت نیست.

سازمان بین المللی ایزو چیست و چه کار می کند؟

این سازمان ابتدا با نام ISA) International standard association) در سال 1926 با شرکت 20 کشور دنیا تاسیس شد و بعد ها درسال 1942 تعطیل شد.

به تعریف ویکی پدیا: “مؤسسه بین‌المللی تعیین استاندارد متشکل از نمایندگان موسسات استانداردسازی ملی است. این سازمان غیردولتی در سطح وسیع به وضع استانداردهای کلی و جزئی برای هماهنگ‌کردن استانداردهای متفاوت جهانی می‌پردازد. در عمل ایزو به صورت یک کنسرسیوم با ارتباطات قوی با دولت‌ها فعالیت می‌کند. این مؤسسه انواع استانداردهای تجاری و صنعتی جهانی را تعیین می‌نماید. مرکز ایزو در ژنو سویس قرار دارد.“

سازمان بین‌المللی استاندارد ISO که مقر آن در ژنو می‌باشد در 23 فوریه 1947 به منظور یکپارچه کردن تدوین استاندارد در سراسر جهان ایجاد تسهیلات در تجارت بین المللی حمایت از تولید کننده و مصرفف کننده و توسعه همکاریهای علمی تکنولوژیکی اقتصادی و … با عضویت 25 کشور به فعالیت خود ادامه داد.

این سازمان بین المللی مجموعه ای از توسعه دهندگان ایزو را دور هم جمع کرده که برخی از این اعضا به صورت اعضای اصلی ایزو هستند و برخی فرعی و قسمتی از اعضا نیز به عنوان اعضای جانبی ایزو در این سازمان، مشارکت و فعالیت دارند. سازمان ایزو در حال حاضر 147 نفر عضو دارد که ایران و سازمان استاندارد ملی ایران، یکی از اعضا و اعضای اصلی این سازمان به حساب می آیند.

اعضای سازمان بین المللی استاندارد

سازمان بین المللی استاندارد (ISO) از اعضای خود تشکیل شده است و سازمان های عضو (اعضای اصلی یا Member baby) نمایندگان مراجع استاندارد کردن در کشورهای متبوع خود می باشند, بنابراین فقط یک سازمان می تواند به عنوان نماینده از هر کشور عضویت یابد.

از اعضای دیگر سازمان بین المللی استاندارد (ISO) عضو مکاتبه ای (Correspondent Member) می باشد که معمولا سازمانی از یک کشور است که تا به حال فعالیتی در ارتباط با استاندارد کردن و تدوین استاندارد نداشته است. این سازمان صرفاً در مواردی که ذی نفع است اطلاعاتی کسب می نماید و در فعالیت های فنی مشارکتی ندارد.

عضو دیگر (ISO) عضو مشترک (Subscriber Member) است که کشورهایی که دارای اقتصادی خرد می باشند می توانند این عضویت را داشته باشند.

گواهینامه و مدرک ایزو چیست؟

علامت های استاندارد هرکدام به صورت یک کد با چند رقم تشکیل شده اند که برای مثال می توان ISO 9001 یا ISO 14001 را مثال زد که در ادامه برخی از این استاندارد ها را برای شما تعریف می کنیم تا با کلیت موضوع مدرک ایزو بیشتر آشنا شوید.

حال برای شما اینگونه تعریف می کنم که این کد ها هرکدام در زمینه و موضوع خاصی تعریف شده اند؛ مثلا iso 9001 به موضوع مدیریت کیفیت در یک شرکت اشاره دارد و یا iso 14001 تعهد شرکت به محیط زیست را ثابت می کند. Haccp نشان دهنده کیفیت مواد غذایی تولیدی یک شرکت و سلامت آنها است و هزاران تعریف دیگر که بسته به موضوع شرکت می تواند دریافت شود. در بالا گفتیم که این کد ها به صورت ارقام می باشند ولی بهتر است بگوییم که مدرک و گواهینامه ایزو (ISO) معمولا به صورت اعداد می باشند.

اهمیت گواهینامه ایزو چیست؟

همانطور که در مطالب بالا گفتیم، ایزو مخصوص سازمان بین المللی استاندارد سازی می باشد. این سازمان جهانی، هزاران استاندارد را در زمینه های و موضوعات مختلف تدوین و پایه گذاری کرده است، که باید مورد تایید همه ی اعضا قرار گیرد؛ تمامی استاندارد های تدوین شده توسط این سازمان، به تایید همه ی اعضا رسیده است. هر شرکتی که از گواهینامه و علامت های ایزو بر روی محصولات خود استفاده کند، به این معنی می باشد که این شرکت تمامی استاندارد ها و تعهدات خود به مشتری و جامعه را اثبات کرده و نشان داده که محصولات او از رقبای خود با کیفیت تر است.

استاندارد کردن و استاندارد (ایزو) از پایه های علم و فناوری است که در پیشرفت صنعت و اقتصاد نقشی به سزا دارد و باید در جهت افزایش سطح کیفیت ها تلاش کرد تا به فناوری پیشرفته تولید هر محصول دست یافت. اکثرا به صورت فکر می کنند که استاندارد فقط برای حفظ منافع مصرف کننده است.

البته این نظر تا حدی صحیح است و استاندارد به نیازهای فردی و اقتصادی مصرف کنندگان توجه دارد، اما استحکام صنعت و فناوری را نیز در نظر دارد و می توان گفت که سود حاصل از گرفتن گواهینامه ایزو و رعایت استاندارد برای تولیدکنندگان بیش از مصرف کنندگان است؛ زیرا صرفه جویی های حاصل از کاهش انواع قطعات و مواد اولیه غیر ضروری و ضایعات، به قدری چشمگیر است که هر گونه سرمایه گذاری در زمینه استاندارد سازی فرآورده ها و خدمات را برای صاحبان صنایع موجه می سازد، به طوری که آنان در اندک زمان می توانند نتایج محسوس آن را به صورت مبالغ ذخیره شده مشاهده کنند!

تفاوت گواهینامه ایزو اختصاصی و عمومی چیست؟

در قسمت قبل گفتیم که مدرک ایزو بنا به موضوع و اقدامات شرکت گرفته می شود؛ به این دلیل است که هر چند برخی از این استاندارد ها ی گواهینامه ایزو مانند ISO 9001  و یا ISO 14001 و ohsas18001  به صورت عمومی قابل دریافت می باشند و حتی پایه بسیاری از استاندارد های ایزو دیگر هستند بلکه همه شرکت ها می توانند در راستای تعهدات خود و رعایت قوانین تعیین شده اقدام به اخذ انها بکنند؛ ولی برخی از این استاندارد ها و مدارک ایزو، مانند استاندارد Haccp تنها مختص تولید کننده های مواد غذایی است و یا استاندارد iso/ts16949 مخصوص به شرکت های تولید کننده خودرو و یا شرکت های مرتبط با خودرو می باشد.

تعریف واژه های پرکاربرد در گواهینامه ی ایزو

کیفیت:

خواص و ویژگی های یک محصول به اندازه ای که رضایت مشتری را به دنبال داشته باشد و مطابق با استانداردهای تعریف شده باشد یا به عبارتی دیگر مجموعه خواص و ویژگی های یک محصول یا خدمت که بتواند نیازها و انتظارات مشتری را برآورده نماید و با الزامات قانونی نیز انطباق داشته باشد ، کیفیت نامیده می شود.

عرضه کننده:

سازمان یا فردی که محصول یا خدمتی را ارائه نماید ( مانند تولید کننده ، فروشنده ، پیمانکار،…) عرضه کننده نامیده می شود. یا به عبارت ساده تر سازمان ارائه دهنده محصول و خدمت

مشتری:

فرد و یا سازمان دریافت کننده خدمت و یا تولید. مشتری می تواند مشتری فرایند دیگر باشد یعنی یک فرایند را دریافت و اقداماتی را روی ان انجام و نهایتا دوباره به مشتری بعدی ارسال کند.

مصرف کننده:

سازمان یا فردی که محصول دریافت شده را به مصرف می رساند، مصرف کننده (Consumer) نامیده می شود.

خدمت:

فرایندی است که قابل لمس نباشد (intangible) ، اما توسط ادراک قابل فهم گردد. در واقع جوهره ای که ملموس نباشد، بلکه درک آن عقلائی باشد.

تولید:

محصول یکسری فرایندهایی است که ملموس بوده و توسط کلیه حواس ، قابل درک و فهم باشد.

روش اجرایی:

روشی که برای انجام یک کار دیده می شود و ممکن است چندین واحد را در بر داشته باشد

دستورالعمل :

روش انجام یک کار که تنها مختص یک واحد کاری باشد.

عدم انطباق:

برآورده نشدن یک نیازمندی (اقدامات) در سازمان است. نیازمندی شامل قوانین و مقررات دستورالعمل های ابلاغی و استانداردهای فنی می باشد. یا به زبان ساده تر برآورده نشدن یک الزام را عدم انطباق می نامند.

اقدام اصلاحی:

وقتی موضوعی در سازمان وجود داشته باشد که مطابق با خواسته شرکت نباشد باید با اقدامی اصلاح شود. در واقع حذف معلول که بواسطه تعریف یک اقدام به نام اقدام اصلاحی انجام می شود.

اقدام پیشگیرانه:

اقدامی که از به وجود آمدن یک معلول بالقوه جلوگیری کند یا به عبارت دیگر شناسایی عوامل یا علت های بالقوه که از بروز مشکل در آینده جلوگیری می کند.

دسته بندی مدرک های ایزو چگونه است؟

گواهینامه های ایزو هر کدام برای خود در دسته و یا خانواده ای قرار دارند. البته الزاما همه استاندارد های تعریف شده در این دسته ها جای نمی گیرند. مثلا خانواده iso9000  مرتبط با کیفیت محصولات هستند که معرف ترین و مرسوم ترین این استاندارد ها iso9001 مدیریت کنترل کیفیت می باشد و یا خانواده iso 14000 مربوط به محیط زیست هستند. این نوع ایزوها دارای زیر مجموعه هایی هستند که به انها دسته یک ایزو می گویند.