HSE که حدود سال ۱۳۸۰ با حضور شرکت های بزرگ نفت و گاز دنیا ازجمله شرکت توتال فرانسه در پروژهای بزرگ ملی وکشوری در استان بوشهر خصوصا شهرهای عسلویه و جزیره خارگ که شاه رگهای اصلی و حیاتی صنعت نفت و گازو در آمد ملی می باشند به طور جدی در دستور کار وزارت نفت قرار گرفت بطوریکه در این وزارتخانه سازمان HSE تشکیل گردید و اقدام به جذب کارشناس و کاردان این رشته از سراسر کشور نمود که در حال حاضر این روند شتاب بیشتری نیز گرفته است. اما ویژگی های این رشته تحصیلی مختص نفت نبوده HSE به سرعت در خدمت صنایع دیگر کشور در طی چند سال گذشته قرار گرفته است از جمله این صنایع،خودروسای،نیروگاه های هسته ای،کشتی سازی،سکوسازی،کلیه کارخانجات کشور و….که ایجاد واحد های اداری تحت عنوان HSE گویای این مهم است.مقطع کارشناسی ارشد: این رشته طی دو سال گذشته در دانشگاه تهران و دانشگاه نفت آبادان ایجاد شده است ولی باتوجه به ظرفیت های بسیار گسترده کافی نمی باشد .
HSE : یک رشته بسیار جذاب مهندسی بین رشته ای است که در حوزه های مختلف مهندسی صنایع،مهندسی شیمی،مکانیک،فیزیک، عمران ،نفت ، گاز و مدیریت ، متالوژی…. بهداشت حرفه ای، بهداشت محیط ومحیط زیست کاربردی وسیع دارد.
تعریف HSE: میزان یا درجه دور شدن و محافظت از خطرات جانی، مالی و زیست محیطی و مجموعه اقداماتی به منظور پیشگیری یا کاهش حوادث و خسارات و خطراتی که در ذات هر صنعت ویا خدمات می باشد.
معرفی بازار کار کمبود نیروی انسانی متخصص در کشور که هر سه موضوع ایمنی، بهداشت شغلی و محیط زیست راپوشش دهد و نیز وجود ساختار و سمت HSE در سازمانهای بزرگ کشور، و کمبود نیروی متخصص HSE در این سازمانها که دانش HSE را داشته باشند، بازار کار این تخصص را بسیار پررنگ و جذاب کرده است.
برخی سازمان هایی که در آنها ساختار و سمت HSE تعریف شده و متخصصان HSE را استخدام مینماید به شرح ذیل میباشد:
کلیه شرکت های اصلی و فرعی زیر مجموعه وزارت نفت و پیمانکاران شامل:
- · کلیه شرکت های پتروشیمی
- · کلیه شرکت های گاز استانی
- · کلیه پالایشگاه های گاز
- · کلیه شرکت های خطوط لوله و مخابرات نفت و گاز)
- · کلیه مناطق پخش فراوردههای نفتی
- · کلیه پالایشگاههای نفت
- · کلیه شرکتهای بهرهبرداری نفت
کلیه شرکتهای زیرمجموعه سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و پیمانکاران
- · کلیه شرکت های زیر مجموعه شرکت ملی فولاد ایران
- · کلیه شرکت های زیرمجموعه شرکت ملی مس ایران
- · کلیه معادن زیرمجموعه شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران
- · سازمان مهندسی و عمران شهر
- · شرکت قطار شهری (مترو)
و بسیاری سازمان های دیگر از جمله :
- · شرکت خودروسازی سایپا
- · گروه مپنا (وزارت نیرو)
- · شرکت فراب (وزارت نیرو)
- · قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء
- · تمام شرکت های تولیدی در سراسر کشور
مزایای رشته HSE :برای شرکت ها و سازمان ها
- افزایش بهره وری در صنایع مختلف بدلیل ارتقا مهارتهای ایمنی کارکنان در حفظ و نگهداری خود مقابل خطرات
- تربیت نیروی انسانی متخصص و تامین نیاز شرکتها و سازمانها
- حفظ و نگهداری سیستمها در بلند مدت
- ایجاد امنیت جانی برای پرسنل بدلیل آشنایی با انواع ریسکها و توانایی ارائه راهکار برای حذف آنها
- کاهش هزینه های ناشی از حوادث کار (سالانه ۲ میلیون نفر بدلیل حوادث ناشی از کار جان خود را از دست می دهند که یکی از علل عمده آن عدم آموزش کافی می باشد )
- طراحی سازهای ذاتا ایمن
تشریح رشته مهندسی HSE
1-خدمات ایمنی:
- ایمنی ساختمان
- ایمنی برق
- ایمنی ماشین الات
- ایمنی داربست
- ایمنی ترافیک
- ایمنی حمل و نقل
- ایمنی کار در ارتفاع
- سیستم مجوز انجام کار
- ایمنی جوش وبرش
- ایمنی گاز طبیعی
2-خدمات فنی و مهندسی شامل:
- طراحی، اجرا و نظارت بر سیستمهای اعلام و اطفا حریق
- طراحی، اجرا ونظارت بر سیستمهای تهویه صنعتی و تهویه مطبوع
- ارزیابی ریسک Risk Assessment
- ارائه طرحهای مدیریت ریسک Risk Management
- انجام آنالیز شغلی JSA
- تامین و آموزش کلیه استانداردها و منابع اطلاعاتی و قانونی مورد نیاز
- اجرای سیستم MSDS (برگه اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی)
- بازدید از کلیه تجهیزات برقی و مکانیکی و صدور گواهی سلامت (شامل تابلوهای برق، ژنراتورها،جرثقیل، خودرو، تجهیزات باربرداری و حمل بار ، مخازن نگهداری منابع پرتوزا و …)
- استقرار سیستم Color Coding
3-خدمات بهداشتی در زمینه:
- بهداشت مواد غذایی
- بهداشت فردی
- بهداشت عمومی
- آب و فاضلاب
- مدیریت زباله
- ضبط و ربط محل کار ( Housekeeping )
- نظم کارگاهی Material Arrangement
- کنترل حشرات و جوندگان
4-خدمات بهداشت مواد غذایی:
تهیه و تدوین دستور العمل نحوه دریافت، حمل و نقل، نگهداری، آماده سازی و سرو مواد غذایی بر اساساستانداردهای ملی و بین المللی
- آموزش کارکنان برای اجرای دستور العمل فوق
- تامین نیروی کار متخصص و مناسب برای نظارت بر امور مواد غذایی
- تهیه و ارائه کلیه فرمتها و فرمهای لازم و آموزش نحوه تکمیل آنها
- بازدید از سیستم تامین، پخت و سرو مواد غذایی و ارائه رهنمودهای لازم برای رفع مشکلات موجود.
- ارائه مشاوره های لازم در کلیه موارد مربوطه
5- خدمات مهندسی محیط زیست:
- ارزیابی زیست محیطی پروژه ها در راستای احداث و بهره برداری
- ارزیابی زیست محیطی صنایع در راستای طرحهای توسعه
- سنجش آلاینده های گازی و ذره ای از خروجی صنایع
- سنجش آلاینده های گازی و ذره ای زیست محیطی در محیط شهری
- ارزیابی میزان آلودگی شهرها نسبت به کلیه آلاینده ها و تعیین شاخص آلاینده غالب و …
- سنجش آلاینده های زیست محیطی از خروجی وسایل نقلیه موتوری
- اندازه گیری و تعیین کلیه پارامترهای فیزیکی، شیمیایی و باکتریولوژیکی آبهای شرب، سطحی و زیرزمینی
- مشاوره در مورد مخاطرات آلودگی های محیط زیست و شیوه های سالم نگهداشتن آن
- مشاوره در مورد مهارتهای سبز نگهداشتن محیط زیست و حفظ فضای سبز شهری
6- خدمات حقوقی
- تهیه وتنظیم لوایح قانونی
- تعیین علل بروز بیماریهای شغلی
- مشاوره حقوقی در زمینه بهداشت ایمنی و محیط زیست و طب کار
- ارائه مشاوره در زمینه حوادث ناشی از کار
7-خدمات بازرگانی
- تدارک وتامین وسایل مورد نیاز – HSE
- ارائه مشاوره در تعیین و انتخاب اقلام – HSE
- تدارک وتامین تجهیزات اندازه گیری و نشانگری عوامل زیان آور
8-خدمات طب کار:
- تهیه و تدوین رویه های کاری جهت معاینات قبل از استخدام، دوره ای، خاص و …
- برنامه ریزی و اجرای معاینات قبل از استخدام، دوره ای، خاص و …
- تطبیق توانایی ها و محدودیت های کارگر با شرایط و ویژگی های کار
- پیشگیری از آسیب و ریزش نیروی انسانی از طریق بیماریابی زودرس
- ارائه خدمات مشاوره ای به مدیریت در خصوص طب کار و جنبه های قانونی آن
۱۱ . مشاوره سیستم های مدیریت
- ارائه مشاوره در طراحی، پیاده سازی و اجرای سیستمهای مدیریت ( IMS, HSE MS . OHSAS 18001, ISO 14001, ISO 9001 )
- ارائه مشاوره در طراحی و اجرای آموزشهای مورد نیاز سیستمهای مدیریت ( IMS, HSE MS . OHSAS 18001, ISO 14001, ISO 9001 )
- ا رائه مشاوره در مستندسازی سیستمهای مدیریت ( IMS, HSE MS . OHSAS 18001, ISO 14001, ISO 9001 )
