فصل اول
کلیات
ماده ۱- هدف و دامنه کاربرد: این آیین نامه به استناد ماده ۸۵ و تبصره ۱ ماده ۸۶ و ماده ۹۱ قانون کار با هدف ساماندهی و نظام مند نمودن نظارت کارفرمایان در خصوص رعایت مقررات حفاظتی در کارگاههای مشمول آن قانون با در نظر گرفتن شرایط لحاظ شده در خصوص موارد خاص تبیین شده در مفاد این آیین نامه، از طریق بکارگیری کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی از میان افراد شایسته و واجد صلاحیت، به منظور بهبود و ارتقاء شرایط ایمنی محیطهای کاری در جهت کنترل و پیشگیری از بروز حوادث ناشی از کار و صیانت از نیروی انسانی و منابع مادی کشور تدوین شده است.
ماده ۲- تعاریف: در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح ذیل به کار می روند:
١- اداره کار: منظور، اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی محل کارگاه است.
٢- واحد بازرسی: منظور، اداره یا واحد بازرسی کار مستقر در اداره کار محل کارگاه می باشد.
۳- آیین نامه آموزش: منظور، آیین نامه آموزش ایمنی کارگران، کارفرمایان و کار آموزان مصوب شورای عالی حفاظت فتی است که در این آیین نامه به اختصار "آیین نامه آموزش" نامیده می شود.
۴- آیین نامه کمیته: منظور، آیین نامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار موضوع ماده ۹۳ قانون کار است که که در این آیین نامه به اختصار "آیین نامه کمیته" نامیده می شود.
۵- بانک اطلاعاتی: مجموعه داده های ساماندهی شده مشتمل بر اطلاعات و مشخصات فردی، تحصیلی، آموزشی و سوابق تجربی متقاضیان فعالیت در سمت کارشناس حفاظت فنی و ایمنی می باشد.
۶-سامانه: منظور، سامانه الکترونیکی تأیید صلاحیت کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی می باشد که در این آیین نامه به اختصار "سامانه" نامیده می شود.
۷-شورا: منظور، شورای عالی حفاظت فنی موضوع مواد ۸۵ و ۸۶ قانون کار است که در این آیین نامه به اختصار "شورا" نامیده می شود.
۸-صنف : به استناد ماده ۴ قانون نظام صنفی کشور مصوب ۱۳۸۲، آن گروه از افراد صنفی که طبیعت فعالیت آنان از یک نوع باشد، تشکیل یک صنف را می دهند.
9- کارشناس حفاظت فنی و ایمنی: شخصی است که مطابق شرایط مندرج در این آیین نامه، پس از کسب گواهی تأییدیه صلاحیت، توسط کارفرما در کارگاه به کار گرفته می شود.
۱۰- مرکز تحقیقات: منظور، مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار زیر مجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است که در این آیین نامه به اختصار "مرکز تحقیقات" نامیده می شود.
۱۱- مسئول حفاظت فنی: منظور، مسئول حفاظت فنی موضوع بند ۴ ماده ۲ آیین نامه کمیته است که در کارگاههای مشمول کمیته، همان کارشناس حفاظت فنی و ایمنی موضوع آیین نامه "بکارگیری و تأیید صلاحیت کارشناس حفاظت فنی و ایمنی در کارگاهها" خواهد بود.
۱۲- ممیزی ایمنی: فرآیندی که مطابق آن کارشناس حفاظت فنی و ایمنی موضوع این آیین نامه نسبت به شناسایی مخاطرات و موارد نقض مقررات حفاظت فنی اقدام و موارد پیشنهادی جهت حذف یا اصلاح را به کارفرمای مربوطه ارائه می نماید.
۱۳- واحد صنفی : به استناد ماده 3 قانون نظام صنفی کشور مصوب ۱۳۸۲، هر واحد اقتصادی که فعالیت آن در محل ثابت یا وسیله سیار باشد و توسط فرد یا افراد صنفی با اخذ پروانه کسب دایر شده باشد، واحد صنفی شناخته می شود.
فصل دوم
مقررات عمومی
ماده ۳-کارفرما مکلف است به منظور اجرای موازین و آیین نامه های حفاظت فنی مصوب شورا، با توجه به شرایط و مخاطرات کارگاه و بر اساس تعداد شاغلین، افرادی را که مطابق این آیین نامه به عنوان کارشناس حفاظت فنی و ایمنی تأیید صلاحیت شده اند، بر اساس جدول زمان بندی نحوه حضور کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی (جدول شماره ۱) در کارگاه بکارگیری نماید.
تبصره ۱- واحدهای صنفی کمتر از ۱۰ نفر کارگر از موضوع این ماده معاف بوده و کارفرمایان این واحدها، مکلف به انجام ممیزی ایمنی حسب نوع فعالیت واحد، در فواصل زمانی تعیین شده در جدول شماره ۲ توسط یکی از کارشناسان حفاظت فتی و ایمنی که بر اساس مفاد این آیین نامه احراز صلاحیت شده اند، بوده و ضروری است بر اساس نتایج حاصل از ممیزی انجام شده، اقدامات لازم در راستای مرتفع نمودن نواقص شناسایی شده را به انجام رسانند. کارشناس حفاظت فنی و ایمنی مربوطه باید تائیدیه انجام ممیزی را پس از اصلاح نواقص، در سامانه مربوطه درج نماید.
تبصره ۲- طبقه بندی کارگاهها متناسب با وجود و اهمیت عوامل خطر تاثیر گذار محیط کار بر ایمنی شاغلین در جدول شماره ۳ تعیین شده است.
ماده ۴- در معادن کمتر از ۲۵ نفر کارگر، کارفرما مجاز است مسئول فنی کارگاه معدنی را به عنوان کارشناس
حفاظت فنی و ایمنی جهت دریافت گواهی تاییدیه صلاحیت به واحد بازرسی معرفی نماید.
تبصره - مسئولان فنی موضوع این ماده، علاوه بر دارابودن شرایط مندرج در قوانین و مقررات موضوعه و ماده ۴ قانون نظام مهندسی معدن و ماده ۶۸ آیین نامه اجرایی قانون معادن ، باید حائز شرایط مندرج در ماده ۱۰ این آیین نامه نیز باشند.
ماده ۵- در کارگاه های ساختمانی با زیربنای کمتر از ۱۰۰۰ متر مربع، صرف نظر از تعداد کارگران شاغل، مجري مجاز است کارشناس حفاظت فنی و ایمنی را به طور پاره وقت بکار گیری نماید. ضروری است این فرد در مراحل کاری گودبرداری، فونداسیون، برپاکردن اسکلت، بتن ریزی، اجرای تاسیسات، نازک کاری و برچیدن تجهیزات کاری، الزاما در کارگاه حضور داشته و گزارش عملکرد خود را در سامانه ثبت نماید.
ماده ۶- کارفرمایان شرکت های صاحب برند جایگاه های سوخت مکلفند نسبت به بکارگیری کارشناس حفاظت فنی و ایمنی در ازای حداکثر هر ۱۰ جایگاه سوخت تحت پوشش (با مجموع حداکثر ۱۰۰ کارگر) در هر استان یک نفر کارشناس حفاظت فنی و ایمنی را به صورت تمام وقت اقدام نمایند.
ماده ۷- در کارگاه هایی که کارشناس حفاظت فنی و ایمنی به صورت پاره وقت فعالیت می کند، کارفرما مکلف است برای روزها و شیفت های کاری که کارشناس حفاظت فنی و ایمنی در کارگاه حضور ندارد، احدی از سرپرستان کارگاه را جهت گذراندن دوره های آموزشی عمومی ایمنی به واحد بازرسی معرفی نماید و این فرد در زمان عدم حضور کارشناس حفاظت فنی و ایمنی، نظارت بر امور ایمنی کارگاه را عهده دار می باشد. تبصره - در صورت عدم وجود سرپرست کارگاه و در مواقعی که کارفرما سرپرستی کارگران را شخصا عهده دار می باشد، ضروری است وی در دوره های آموزشی عمومی ایمنی شرکت نموده و در زمان عدم حضور کارشناس حفاظت فنی و ایمنی، نظارت بر امور ایمنی کارگاه را عهده دار باشد.
ماده ۸- در کارگاه های با بیش از ۱۰۰ نفر کارگر، کارفرما مکلف است علاوه بر کارشناس حفاظت فنی و ایمنی، به ازای هر ۱۰۰ نفر کارگر مازاد، یک نفر را تحت عنوان "ناظر ایمنی در کارگاه، با شرایط ذیل به کار گمارد
۱- این افراد باید از فارغ التحصیلان رشته های تحصیلی مندرج در ماده ۱۰ باشند؛ در غیر اینصورت، ضروری است دوره آموزشی عمومی ایمنی برگزار شده توسط مراجع ذیصلاح مورد تأیید را بگذرانند.
2- به صورت تمام وقت در آن کارگاه، اشتغال به کار داشته باشند.
٣- تحت نظر کارشناس حفاظت فنی و ایمنی تأیید صلاحیت شده در کارگاه فعالیت نمایند.
۴- دست کم یک بار در هر سال دوره های آموزشی تخصصی ایمنی برگزار شده توسط مراجع ذیصلاح، مرتبط با فعالیت کارگاه و متناسب با اولویت خطر را بنا به تشخیص واحد بازرسی، بگذرانند.
تبصره – دارا بودن شرایط مندرج در این ماده برای ناظران ایمنی کافی بوده و دریافت گواهی تاییدیه صلاحیت از واحد بازرسی برای این افراد، نیاز نمی باشد.
ماده ۹- در کارگاه های مشمول طرح طبقه بندی مشاغل، عناوین شغلی کارشناس حفاظت فنی و ایمنی و ناظر ایمنی باید در طرح مذکور لحاظ گردد.
فصل سوم
مقررات اختصاصی
بخش اول شرایط کارشناس حفاظت فنی و ایمنی
ماده ۱۰- متقاضیان دریافت گواهی تاییدیه صلاحیت کارشناس حفاظت فنی و ایمنی، باید از دانش آموختگان دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در رشته های دانشگاهی زیر باشند
۱- مهندسی صنایع با گرایش ایمنی صنعتی
۲- مهندسی شیمی با گرایش بهداشت، ایمنی و محیط زیست
3- مهندسی تکنولوژی ایمنی صنعتی و محیط کار
۴- مدیریت محیط زیست، ایمنی و بهداشت (HSE)
5-کاردان فنی صنایع با گرایش ایمنی صنعتی و بهداشت (HSE)
تبصره ۱- داشتن مدارک تحصیلی معادل و یا همسطح مورد پذیرش نمی باشد.
تبصره ۲- در صورتی که با تأیید واحد بازرسی، در شهر / شهرستان محل فعالیت کارگاه، دانش آموختگان متقاضی با رشته های تحصیلی تعیین شده در این ماده در بانک اطلاعاتی وجود نداشته باشد، کارفرمایان مجازند فارغ التحصیلان سایر رشته های فنی و مهندسی (تمامی گرایش ها) و علوم پایه (تنها زیر مجموعه رشته شیمی)، را با رعایت شرایط ذیل، به عنوان کارشناس حفاظت فنی و ایمنی جهت دریافت گواهی تأییدیه صلاحیت به واحد بازرسی معرفی نمایند
۱- رشته تحصیلی آنها مرتبط با فعالیت و خطرات کارگاه باشد.
۲- دست کم به مدت دو سال سابقه بیمه مرتبط با رشته تحصیلی خود، دارا باشند.
۳- در همان کارگاه به صورت تمام وقت یا پاره وقت در سمت کارشناس حفاظت فنی و ایمنی اشتغال یابند.
ماده ۱۱- احراز و صدور تأییدیه صلاحیت برای کارشناس حفاظت فنی و ایمنی، با ارائه مدارک زیر از سوی متقاضیان انجام می شود:
١- ارائه معرفی نامه از کارگاه متقاضی (فرم شماره ۱)
2- تکمیل فرم درخواست بررسی صلاحیت به همراه یک قطعه عکس ۴*۳ (فرم شماره ۲)
٣- توانایی جسمانی متناسب با زمینه تخصصی، حسب ماده ۹۰ قانون تامین اجتماعی
۴- تصویر برابر اصل گواهی آخرین مدرک تحصیلات
5- ارائه اصل کارت پایان خدمت یا معافیت دائم (برای متقاضیان مرد)
6- گواهی قبولی در دوره آموزشی عمومی ایمنی برای دانش آموختگان رشته های تحصیلی غیر از موارد مندرج در ذیل ماده ۱۰
۷- ارائه مدارک بیمه ای مرتبط با سوابق تجربی مورد نیاز (در موارد مشخص شده مطابق با مفاد این آیین نامه)
تبصره ۱- متقاضیان فعالیت در سمت کارشناس حفاظت فنی و ایمنی در صورت ارائه مدارک و مستندات متقن، مبنی بر گذراندن دوره مورد اشاره در بند ۶ این ماده در مراکز مورد تأیید اداره کل بازرسی کار، از گذراندن این دوره معاف خواهند بود.
تبصره ۲- متقاضیانی که دارای سوابق کاری دست کم به مدت ۵ سال سابقه بیمه صرفا با عناوین شغلی مرتبط با ایمنی و حفاظت فنی دارا باشند و بازرسان کار بازنشسته ای که حداقل به مدت ۵ سال در سمت بازرس کار اشتغال به کار داشته اند با ارائه مدارک معتبر، از شروط رشته های تحصیلی مندرج در ماده ۱۰ و گواهی دوره آموزشی بند ۶ این ماده معاف می باشند و تأیید صلاحیت نامبردگان جهت اشتغال به کار به عنوان کارشناس حفاظت فنی و ایمنی، منوط به بررسی سوابق و عملکرد آنان توسط واحد بازرسی و مطابق با مفاد این آیین نامه خواهد بود.
ماده ۱۲- متقاضیان اشتغال به کار در سمت کارشناس حفاظت فنی و ایمنی موظفند به منظور احراز هویت و تعیین اصالت مدارک مرتبط با اطلاعات و مشخصات فردی، تحصیلی، آموزشی و سوابق بیمه ای خود، مدارک مربوطه را فقط از طريق مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت در بانک اطلاعاتی بارگزاری کنند.
تبصره ۱- کارفرمایان متقاضی بکارگیری کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی می توانند متناسب با فعالیت و خطرات کارگاه، از میان افرادی که در بانک اطلاعاتی، احراز هویت شده و اصالت مدارک آنها تأیید شده است، فرد مدنظر را به منظور تأیید صلاحیت اولیه به واحد بازرسی معرفی نمایند.
تبصره ۲- کارفرمایان مکلفند ظرف مدت یکسال نسبت به تطبيق شرایط افرادی که قبل از تصویب این آیین نامه، با عناوینی چون مسئول ایمنی و یا مسئول حفاظت فنی در کارگاه مشغول به کار بوده اند، با عنوان شغلی کارشناس حفاظت فنی و ایمنی" مطابق با مفاد این آیین نامه اقدام نمایند.
ماده ۱۳- تمامی متقاضیان دریافت گواهی تأیید صلاحیت اولیه لازم است قبل از شروع به فعالیت در سمت کارشناس حفاظت فنی و ایمنی، یکبار در جلسه توجیهی آشنایی با این آیین نامه و شرح وظایف محوله، که توسط اداره کار برگزار می شود، شرکت نمایند.
تبصره - دریافت گواهی تأییدیه صلاحیت اولیه، منوط به شرکت در جلسه توجیهی می باشد.
ماده ۱۴ – گواهی تأییدیه صلاحیت اولیه کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی باید ظرف حداکثر ۳ روز کاری پس از تکمیل مدارک از سوی متقاضی از طریق سامانه و با امضای رییس بازرسی کار استان، مطابق فرم شماره ۳ صادر شده و برای مدت یکسال اعتبار خواهد داشت.
تبصره- در خصوص کارها و پروژه های موقت و فصلی و پیمانکاری، گواهی تأییدیه صلاحیت اولیه کارشناس حفاظت فنی و ایمنی تا زمان انجام پایان کار با پروژه و حداکثر به مدت یکسال، صادر شده و در صورت ادامه کار بیش از مدت تعیین شده در گواهی، با درخواست کارفرمای مربوطه، گواهی تا حداکثر سقف مدت زمان یکسال قابل تمدید خواهد بود.
ماده ۱۵- کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی مکلف به گذراندن دوره های آموزشی باز آموزی تخصصی ایمنی حداقل هر سال یکبار خواهند بود و گذراندن این دوره ها، برای دریافت گواهی تأییدیه مجدد صلاحیت ایمنی برای تمامی کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی موضوع این آیین نامه بجز بازرسان کار بازنشسته ای که به عنوان کارشناس حفاظت فنی و ایمنی تأیید صلاحیت شده اند، ضروری می باشد.
تبصره ۱- تمامی دوره های آموزشی موضوع این آیین نامه مطابق با آیین نامه آموزش و دستورالعمل اجرایی آن بوده و عناوین دوره ها با تأیید اداره کل بازرسی کار و توسط مجریان آموزشی ذیصلاح برگزار می گردد.
تبصره ۲- گواهی نامه دوره های آموزشی موضوع این آیین نامه باید ظرف حداکثر ۲ روز کاری پس از پایان دوره آموزشی، توسط مرجع مربوطه صادر گردد. )
ماده ۱۶ - کارفرما مکلف است هزینه های مربوط به دوره های آموزشی و بازآموزی مورد نیاز کارشناس حفاظت فنی و ایمنی شاغل در کارگاه ( موضوع این آیین نامه) را مطابق مفاد آیین نامه آموزش پرداخت نماید.
ماده ۱۷- مجموع میزان مجاز فعالیت ماهیانه کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی که به صورت پاره وقت فعالیت می کنند، در تمامی کارگاه ها، حداکثر به میزان ۱۷۶ ساعت کاری در چهار هفته متوالی خواهد بود.
تبصره ۱- حداکثر تعداد مجاز ممیزی های ایمنی انجام شده برای تمامی کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی (تمام وقت و پاره وقت) به میزان ۱۰ ممیزی در هر ماه می باشد.
تبصره ۲- فعالیت کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی فقط در روزهای کاری کارگاه مجاز می باشد. بخش دوم - وظایف و مسئولیت های کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی
ماده ۱۸- وظایف کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی در کارگاه به شرح ذیل می باشد:
١- همکاری و تشریک مساعی با بازرسان کار و اقدام عاجل در جهت رفع نواقص ابلاغ شده در طی بازرسی های صورت گرفته از سوی بازرسان کار واحد بازرسی
2- تعیین خط مشی ایمنی کارگاه مطابق با فعالیت و شرایط اختصاصی محیط کار
3- شناسایی و مستند نمودن آیین نامه های حفاظت فنی و دستور العملهای ایمنی مرتبط با فعالیت کارگاه و پیگیری در خصوص انطباق کارگاه با قوانین و مقررات کشور
۴- شناسایی خطر، ارزیابی ریسک و تهیه برنامه های پاسخگویی و مدیریت ریسک و کنترل خطرات موجود در کارگاه
5- پیگیری برنامه های مربوط به اقدامات اصلاحی و بهبود شرایط ایمنی در کارگاه و نظارت بر اجرای آنها
۶- تدوین برنامه عملیاتی به منظور بازرسی مستمر از فرآیند انجام کار و شرایط کار کارگران کارگاه در خصوص ایمنی و مستند نمودن نتایج و اعلام به مدیریت و پیگیری تصمیمات مدیریتی
۷- شرکت در دوره های آموزشی ایمنی مطابق با مفاد ضوابط تعیین شده در این آیین نامه
۸- ثبت اطلاعات عملکرد ماهیانه مطابق فرمت درخواستی واحد بازرسی در سامانه
9- ثبت ماهیانه اطلاعات مربوط به ممیزی های انجام شده در تمامی واحدهای صنفی و ثبت تأییدیه انجام ممیزی در سامانه، پس از اصلاح نواقص از واحد بازرسی
۱۰- ثبت آمار حوادث ناشی از کار و گزارش آن به اداره کار و همچنین بررسی، تجزیه و تحلیل آنها به منظور مستندسازی و ثبت اطلاعات و جلوگیری از تکرار موارد مشابه
11- جمع آوری و ثبت آمار شبه حوادث ناشی از کار و بررسی، تجزیه و تحلیل آنها به منظور جلوگیری از حوادث
۱۲- تهیه دستور جلسات کمیته حفاظت فنی بر اساس نتایج حاصل از برنامه شناسایی و ارزیابی ریسک کارگاه بازدیدهای ادواری، گزارشات واصله و سایر موارد مربوطه (در کارگاههای مشمول تشکیل کمیته)
13- برگزاری منظم جلسات کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار بر اساس مفاد آیین نامه مرتبط و همچنین ثبت و ضبط نتایج حاصل از این جلسات و ارسال دقیق صورتجلسات به واحد بازرسی به صورت مکتوب و یا بارگذاری در سامانه مربوطه حسب اعلام واحد بازرسی در کارگاههای مشمول تشکیل کمیته)
14- حضور و نظارت مستقیم و موثر در اندازه گیری عوامل زیان آور محیط کار، انجام تست ها و آزمایشات مربوط به دستگاه ها، ماشین آلات و تجهیزات موجود در کارگاه
۱۵- همکاری در زمینه نیاز سنجی آموزش ایمنی و سنجش اثر بخشی آموزش های ایمنی کارگران و همچنین انجام اقداماتی در زمینه فرهنگ سازی و اطلاع رسانی موضوعات مرتبط با ایمنی
۱۶- نیاز سنجی، نظارت بر خريد، آموزش، تحویل و استفاده از وسایل حفاظت فردی و همچنین بازدید و معاینه وسایل مذکور به منظور جایگزینی تجهیزات معیوب در کارگاه
۱۷- نظارت بر نظم و ترتیب و آرایش مواد اولیه و محصولات و استقرار ماشین آلات و ابزار کار به نحو صحیح و ایمن و همچنین تشریک مساعی در تطابق صحیح کار و کارگر در محیط کار
۱۸- نظارت بر مدیریت تغییر در کارگاه، تغییرات طراحی و یا توسعه کارگاه و یا هر گونه اعمال تغییرات در نوع دستگاهها و تجهیزات و فرآیند از جنبه ایمنی و حفاظت فنی در جهت پیشگیری از بروز هر گونه حادثه
۱۹- پیشنهاد استفاده از علائم و نشانه های ایمنی هشدار دهنده در کارگاه متناسب با فعالیت کارگاه به کارفرما و آموزش آنها به کارگران مطابق با آیین نامه مربوطه
۲۰- تهیه و تدوین دستورالعمل های ایمنی و حفاظت فنی برای تمامی دستگاه ها و ابزار آلات و نظارت بر رعایت دستورالعمل های مزبور
۲۱- شناسایی اعمال ناایمن به منظور ایراد تذکرات و تشویق و ایجاد انگیزه مناسب برای اعمال و رفتار ایمن در کارگران و پیشنهادات لازم در این خصوص به کارفرما
۲۲- همکاری در تدوین رویه اجرایی آمادگی و مدیریت بحران و واکنش در شرایط اضطراری و همچنین برگزاری مانورهای آمادگی در شرایط اضطراری با مراجع ذیربط
23- اعلام نظر در امور ایمنی پیمانکاران بکار گرفته شده در کارگاه و ایجاد همکاری لازم و مناسب با پیمانکاران در جهت رعایت قوانین و مقررات ایمنی توسط نامبردگان و ارائه گزارش به کارفرما
24- مشارکت در برگزاری جلسات آموزشی و بازآموزی، همایش ها و جلسات مرتبط با موضوع ایمنی کار در کارگاه
۲۵- پیگیری در جهت اخذ گواهینامه های ایمنی لازم برای وسایل و تجهیزات مطابق با آیین نامه های مرتبط نظیر ارت، دیگ بخار و نظایر آن
۲۶- تهیه MSDS مواد شیمیایی خطرناک و حادثه ساز مطابق فرمت های استاندارد و در دسترس قرار دادن آن برای افراد در معرض
۲۷- مستند نمودن و اخذ و بررسی گزارشات، شکایات و اعتراضات وارده در خصوص مسائل ایمنی و ارجاع موضوع به کمیته (در صورت وجود كميته) و افراد مسئول در کارگاه برای تصمیم گیری در اسرع وقت
28- انجام سایر وظایف محوله از سوی واحد بازرسی در حوزه مدیریت ریسک های مرتبط با ایمنی و حفاظت فنی موجود در کارگاه
تبصره - کارشناس حفاظت فنی و ایمنی موظف است عملکرد خود را متناسب با فعالیت های انجام شده در کارگاه، مطابق شرح وظایف مطروحه در این ماده، به صورت ماهیانه و همچنین در زمان های مقتضی بنا به درخواست واحد بازرسی در سامانه ثبت و به واحد بازرسی، اعلام و گزارش نماید.
ماده ۱۹- کارشناس حفاظت فنی و ایمنی زیر نظر بالاترین مقام کارگاه (کارفرما مدیر کارگاه فعالیت نموده و موظف است گزارش فعالیت خود را به وی، ارائه نماید.
ماده ۲۰ - بكار گماردن کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی تمام وقت به فعالیت های جانبی (خارج از شرح وظایف مشخص شده در این آیین نامه توسط کارفرما یا نماینده وی، ممنوع می باشد. تبصره-کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی که به صورت پاره وقت فعالیت می نمایند، مجاز به انجام وظایف واگذار شده از سوی کارفرما در خارج از ساعات مقرر فعالیت در چارچوب این آیین نامه و در حیطه قوانین و مقررات کار خواهند بود. در هر صورت، مجموع میزان ساعات مجاز فعالیت ماهیانه این افراد، تحت عناوین شغلی موضوع این آیین نامه در تمامی کارگاه های محل اشتغال آنان نباید از میزان مقرر در ماده ۱۷ تجاوز نماید.
بخش سوم
ارکان و تشکیلات
ماده ۲۱ - ارکان و تشکیلات زیر مجموعه این آیین نامه شامل -" کمیته ارزیابی کشوری" و "کمیته انضباطی استانی" می باشد. .
ماده ۲۲ - کمیته ارزیابی کشوری که در اداره کل بازرسی کار تشکیل می شود وظایف زیر را عهده دار می باشد.
1-سیاست گذاری و تصمیم گیری در خصوص موارد استعلامی مرتبط با آیین نامه
۲- اتخاذ تصمیم در خصوص نحوه حضور و فعالیت کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی در شرایط خاص
۳- رسیدگی به شکایات متقاضیان دریافت گواهی تأیید صلاحیت ارجاعی از سوی ادارات کار در خصوص امتیازات مکتسبه آنان
۴- رسیدگی به اعتراضات وارده به تصمیمات کمیته انضباطی استانی در خصوص تخلفات موضوع این آیین نامه ماده ۲۳- اعضاء کمیته ارزیابی کشوری" عبارتند از :
ا- مدیر کل بازرسی کار (به عنوان رییس کمیته)
2- معاون اداره کل بازرسی کار
٣- رئیس اداره مرتبط با بررسی و ارزیابی عملکرد کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی (به عنوان دبیر کمیته)
۴- یکی از کارشناسان مطلع از همان اداره به انتخاب رییس اداره مذکور
تبصره - اعضای این کمیته موظفند بر اساس بررسی اسناد و مدارک موجود و انطباق آنها با شرایط تعیین شده در این آیین نامه، در خصوص موارد مرتبط با وظایف ذیل ماده ۲۲، اظهار نظر قطعی نمایند.
ماده ۲۴- "کمیته انضباطی استانی در مرکز هر استان تشکیل می شود و موظف است مطابق با مفاد این آیین نامه به تخلفات کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی رسیدگی نماید.
ماده ۲۵- اعضای کمیته انضباطی استانی" موضوع این آیین نامه، عبارتند از :
١- مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان به عنوان رییس کمیته)
۲- معاون روابط کار استان
۳- رئیس بازرسی کار استان به عنوان دبیر کمیته)
4- بازرس کار پرونده
۵- یکی از بازرسان کار استان به انتخاب رییس بازرسی کار تبصره- اعضای این کمیته موظفند بر اساس بررسی اسناد و مدارک موجود و انطباق آنها با شرایط تعیین شده در این آیین نامه، در خصوص موارد مرتبط با وظایف خود، اظهار نظر نمایند.
بخش چهارم
ارزشیابی و نظارت
ماده ۲۶- صدور تأییدیه مجدد بر اساس ارزشیابی عملکرد کارشناس حفاظت فنی و بهداشت کار، مطابق شرح وظایف و مسئولیت های ارائه شده در بخش دوم این آیین نامه و بر اساس چک لیست ارزشیابی (جدول شماره ۴) توسط واحد بازرسی انجام می شود. تبصره- واحد بازرسی باید عملکرد ثبت شده کارشناسان ایمنی و حفاظت فنی در سامانه را به صورت فصلی و بر اساس چک لیست ارزشیابی، بررسی نموده و نتایج بررسی عملکرد هر کارشناس را هر سه ماه یکبار در سامانه ثبت نماید. میانگین عملکرد این افراد در طی دو سال به عنوان امتیاز نهایی آنان محسوب می شود.
ماده ۲۷- متقاضیان درخواست صدور تاییدیه مجدد صلاحیت ایمنی موضوع این آیین نامه، مکلفند یک ماه قبل از پایان مدت اعتبار گواهی، درخواست خود را برای کسب گواهی تاییدیه مجدد، به واحد بازرسی کارگاه تقدیم نمایند.
تبصره ۱- واحد بازرسی باید عملکرد کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی طی دوره ۲ ساله را پس از دریافت درخواست متقاضیان، با توجه به میانگین عملکرد آنان در دوره های سه ماهه مطابق تبصره ماده ۲۶ مورد ارزیابی قرار دهد و نتیجه را به کارشناس و کارفرمای مربوطه اعلام نموده و در سامانه ثبت نماید.
تبصره ۲- تمدید مجدد گواهی تأییدیه صلاحیت کارشناس حفاظت فنی و ایمنی، باید پس از طی نمودن دوره های آموزشی تخصصی بازآموزی توسط وی و با بررسی مستندات ارائه شده مرتبط با شرح وظایف مطابق این آیین نامه و بازرسی از محل کارگاه و تأیید عملکرد وی مطابق جدول شماره ۴ توسط بازرس کار مربوطه انجام شود.
ماده ۲۸- حداقل امتیاز لازم برای تأیید صلاحیت کارشناس حفاظت فنی و ایمنی برای فعالیت در دوره آتی در کارگاه، ۶۰ درصد از کل امتیازات چک لیست ارزشیابی مشروط به کسب حداقل امتیازات مشخص شده در هر مورد می باشد.
تبصره ۱- متقاضیانی که ۴۰ تا ۶۰ درصد امتیاز را کسب کنند، مهلتی سه ماهه برای رفع اشکالات و مغایرت های موجود و ارتقاء امتیاز به آنان داده شده و مجددا ارزیابی می شوند و در صورت عدم کسب حداقل امتیازات مشخص شده در هر ردیف و کسب امتیاز ۶۰ درصد و یا بالاتر در مجموع امتیازات مکتسبه، صلاحیت فنی آنان تایید نخواهد شد.
تبصره ۲- امتیازات مکتسبه پس از ارزیابی صورت گرفته، باید ظرف حداکثر ۳ روز کاری توسط بازرس کار ارزیابی کننده، در سامانه درج شود.
ماده ۲۹- گواهی تأیید صلاحیت ایمنی مجدد باید ظرف حداکثر ۳ روز کاری پس از ثبت نتیجه ارزیابی در سامانه و با امضای رییس بازرسی کار استان، مطابق فرم شماره ۳ صادر شده و برای مدت دو سال اعتبار خواهد داشت.
تبصره ۱- در خصوص کارها و پروژه های موقت و فصلی و پیمانکاری، گواهی تأییدیه صلاحیت اولیه کارشناس حفاظت فنی و ایمنی تا زمان انجام پایان کار با پروژه و حداکثر به مدت یکسال، صادر شده و در صورت ادامه کار بیش از مدت تعیین شده در گواهی، با درخواست کارفرمای مربوطه، گواهی، تا حداکثر سقف مدت زمان یکسال قابل تمدید خواهد بود.
تبصره ۲- در خصوص کارشناسان حفاظت فنی شاغل در شرکت های صاحب برند جایگاه های سوخت موضوع ماده ۶ که در چندین شهر شهرستان ایک استان"، فعالیت می کنند، فرآیند تأیید صلاحیت اولیه و مجدد باید از طریق اداره بازرسی کار مرکز همان استان صورت گیرد.
ماده ۳۰- در صورت اعتراض متقاضی به عدم تأیید صلاحیت، وی می تواند اعتراض خود را نسبت به نظر بازرس کار مربوطه، ظرف ۳ روز کاری از زمان ثبت امتیاز ارزیابی در سامانه، به واحد بازرسی تقدیم دارد و در مرحله اول، موضوع باید توسط رییس بازرسی کار استان مورد بررسی قرار گرفته و نتیجه بررسی مجدد ظرف حداکثر ۵ روز کاری در سامانه ثبت شود.
ماده ۳۱- در صورت اعتراض متقاضی نسبت به نظر رییس بازرسی کار استان، وی می تواند ظرف ۳ روز کاری از زمان ثبت در سامانه، اعتراض خود را به واحد بازرسی تقدیم دارد.
تبصره ۱- اعتراضات موضوع این ماده باید در اسرع وقت و ظرف حداکثر ۳ روز کاری از سوی اداره کار به اداره کل بازرسی کار ارجاع و توسط کمیته ارزیابی کشوری" بررسی شود.
تبصره ۲- اعضاء کمیته ارزیابی کشوری موظفند پس از بررسی مستندات ارائه شده از سوی متقاضی و اداره کار مربوطه، در خصوص امتیاز نهایی مکتسبه متقاضی و تأیید یا عدم تأيید وی، ظرف حداکثر ۱۰ روز کاری اعلام نظر قطعی نمایند.
ماده ۳۲- موارد زیر برای کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی، تخلف به شمار می رود:
١- انجام خدمات خارج از محدوده فعالیت مشخص شده در این آیین نامه
۲- انجام خدمات بیش از سقف مجاز تعيين شده در این آیین نامه
۳-در اختیار قرار دادن گواهی تاییدیه موضوع این آیین نامه به غیر
۴- ادامه فعالیت با گواهی تاییدیه قبلی که تاریخ اعتبار آن به اتمام رسیده است
۵- حضور صوری و ثبت عملکرد غیر واقعی در سامانه
۶- انجام نگرفتن شرح وظایف مندرج در این آیین نامه به صورت صحیح و کامل
۷- عدم ثبت و یا درج ناقص اطلاعات عملکرد ماهیانه در سامانه
تبصره ۱- در صورتی که طی بازرسی و با بررسی اسناد و عملکرد کارشناس حفاظت فنی و ایمنی و بر اساس اطلاعات جمع آوری شده توسط بازرس کار مربوطه، تخلفات بندهای ۱ تا ۵ فوق مشاهده شود، وی مکلف است موضوع را از طريق سامانه به رییس بازرسی کار استان مربوطه جهت طرح و بررسی در کمیته انضباطی استانی" گزارش نماید.
تبصره ۲- احراز تخلفات بندهای ۶ و ۷ توسط بازرس کار مربوطه، منجر به عدم کسب امتیازات مربوطه در چک لیست ارزشیابی عملکرد کارشناسان حفاظت فنی و ایمنی می شود.
ماده ۳۳ - اعضاء کمیته انضباطی استانی موظفند پس از بررسی مستندات ارائه شده از سوی بازرس کار مربوطه، ظرف حداکثر ۵ روز کاری پس از ارجاع موضوع به کمیته، در خصوص احراز یا عدم احراز وقوع تخلف اعلام نظر نمایند. ماده ۳۴ - اعتراضات وارده به نظر کمیته انضباطی استانی، باید در اسرع وقت و ظرف حداکثر ۳ روز کاری از سوی اداره کار مربوطه به اداره کل بازرسی کار و "کمیته ارزیابی کشوری" جهت بررسی و اعلام نظر قطعی ارجاع شود.
تبصره ۱- اعضاء کمیته ارزیابی کشوری" موظفند پس از بررسی مستندات ارائه شده از سوی متقاضی و اداره کار مربوطه، در خصوص احراز تخلفات اعلام شده از سوی اداره کار، ظرف مدت حداکثر ۱۰ روز کاری اعلام نظر قطعی نمایند.
تبصره ۲- نظر کمیته ارزیابی کشوری" قطعی و لازم الاجرا می باشد و در صورت احراز یا عدم احراز موارد تخلف توسط اعضاء این کمیته، موضوع باید از سوی مدیر کل بازرسی کار جهت اقدام به کمیته انضباطی استانی" مربوطه ارجاع شود.
ماده ۳۵ - در صورتی که هر یک از موارد ۱ تا ۵ ماده ۳۲ توسط کمیته انضباطی استانی و یا در مرحله تجدید نظر در کمیته ارزیابی کشوری، محرز گردید، موارد تخلف باید از سوی مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان به کارفرمای مربوطه ابلاغ شده و ضرورت التزام به اجرای این آیین نامه، تاکید گردد. همچنین گواهی صلاحیت کارشناس حفاظت فنی و ایمنی متخلف، به شرح ذیل در بازه زمانی مشخص شده ابطال گردیده و فرد مزبور، به مدت مشخص شده از انجام فعالیت در سمت کارشناس حفاظت فنی و ایمنی محروم می گردد:
۱- در خصوص تخلفات بندهای ۳ و ۵ به مدت یکسال
۲- در خصوص تخلفات بندهای ۱ و ۲ به مدت شش ماه
۳- در خصوص تخلف بند ۴ به مدت ۳ ماه
تبصره ۱- در صورت تکرار تخلف در هر مورد، مدت محرومیت مشخص شده در این ماده دو برابر شده و برای بار سوم، فرد متخلف برای همیشه از دریافت سمت کارشناس حفاظت فنی و ایمنی محروم می شود.
تبصره ۲- کارفرمای مربوطه مكلف است ظرف ۳ روز کاری پس از ابلاغ موضوع ابطال گواهی کارشناس حفاظت فنی وایمنی متخلف، از طریق بانک اطلاعاتی نسبت به معرفی فرد دیگری جهت انجام فرآیند تأیید صلاحیت به واحد بازرسی اقدام نماید.
فصل چهارم
سایر مقررات
ماده ۳۶- مفاد این دستور العمل به عنوان حداقل الزامات تعیین شده، بوده و نباید جایگزین شرایط بهتر قبلی کارگاه در خصوص بکارگیری کارشناس حفاظت فنی و ایمنی شود.
ماده ۳۷ - اداره کل بازرسی کار مجاز است فرآیندهای غیر حاکمیتی احراز هویت و تأیید صلاحیت را بنا بر تشخیص و صلاحدید و مطابق مقررات جاری کشور، به بخش غیردولتی الزاما مرتبط با حوزه کاری ایمنی، واگذار نماید.
ماده ۳۸- هزینه صدور گواهی اولیه تأیید صلاحیت ایمنی و تمدید آن بر اساس مجموعه قوانین مالی و محاسباتی جاری کشور و تعرفه مصوب دولت و شورای اقتصادی می باشد. تبصره- هزینه انجام ممیزی ایمنی در واحدهای صنفی کمتر از ۱۰ نفر کارگر، نیز مطابق این ماده تعیین می شود و پس از انجام ممیزی باید توسط کارفرما به کارشناس حفاظت فنی و ایمنی مربوطه پرداخت شود.
ماده ۳۹- در صورت درخواست استعفای کارشناس حفاظت فنی و ایمنی، رعایت تبصره ماده ۲۱ قانون کار الزامی بوده و وی مکلف است یکماه پیش از ترک کار، مراتب را به کارفرما اطلاع داده و کارفرما نیز موظف است پس از اطلاع از درخواست استعفای وی، مراتب را به واحد بازرسی اعلام و فرد واجد شرایط دیگری را جهت دریافت تأیید صلاحیت معرفی نماید، به نحوی که تحت هیچ شرایطی کارگاه بدون کارشناس حفاظت فنی و ایمنی نباشد.
ماده ۴۰- متقاضیان شاغل مشمول قانون کار یا سایر قوانین استخدامی که به صورت تمام وقت اشتغال به کار دارند، نباید به عنوان کارشناس حفاظت فنی و ایمنی در کارگاه یا کارگاههای دیگر درخواست تأیید صلاحیت و فعالیت نمایند.
ماده ۴۱- مالکان، سهامداران، مدیران عامل و یا اعضاء هیات مدیره شرکت ها نمی توانند درخواست فعالیت به عنوان کارشناس حفاظت فنی و ایمنی داشته باشند. مگر اینکه به طور رسمی بر اساس آخرین آگهی تغییرات از مدیر عاملی و یا هیأت مدیره خارج و مستندات آن را به واحد بازرسی ارائه نمایند.
ماده ۴۲- مسئولیت اجرای شرح وظایف کارشناس حفاظت فنی و ایمنی که در این دستورالعمل ذکر گردیده بر عهده کارفرما بوده و بکارگیری شخص یا اشخاص مذکور رافع مسئولیت های قانونی کارفرما در قبال وظایف محوله براساس قانون کار و سایر قوانین و مقررات دیگر نخواهد بود.
ماده ۴۳- تمامی فرآیند پیش بینی شده در این آیین نامه باید به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه انجام پذیرد.
ماده ۴۴- سیاست گذاری و تصمیم گیری در خصوص موارد مرتبط پیش بینی نشده در این آیین نامه و همچنین تعيين اولویت جذب و نحوه حضور و فعالیت کارشناس حفاظت فنی و ایمنی در شرایط خاص، بر عهده کمیته ارزیابی کشوری می باشد.
این آیین نامه به استناد ماده ۸۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران، مشتمل بر ۴ فصل، ۴۴ ماده و ۳۸ تبصره در یکصد و هفتاد و یکمین جلسه شورای عالی حفاظت فنی در تاریخ ............................... ۱۴۰۰ تدوین و به استناد تبصره نخست ماده ۸۶ قانون کار در تاریخ .............................../ ۱۴۰۰ به تصویب وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی رسید.
دانلود پیش نویس آیین نامه کارشناسان حفاظت فنی .pdf
