باتوجه به ‌ماهیت وجود واحد انبار بعنوان یکی‌از مهم ترین واحدهای موجود درشرکت ، کلیه آمار مربوط به ورود و خروج کالاها تحت کنترل درآمده تا بتوان یک واحد متمرکز انبار که‌شامل خصوصیاتی ازقبیل چیدمان متمرکز و منظم ، کدگذاری کلیه کالاها و قطعات ونیز مستنداتی مبنی برکنترل اقلام ورودی یاخروجی ازانبار رادارا باشد.

درخواست كليه اقلام و كالاها مي‌بايست درقالب فرم درخواست كالا ازانبار باکد F-34صورت گيرد مسئول انبار فرمهاي مربوطه رااز لحاظ داشتن تاييديه‌هاي لازم مورد بررسي قرار مي دهد و سپس باتوجه به‌موجودي انبار ، اقدام به‌صدور حوااله انبارمطابق بافرم حواله انبار باکدF-35و تحويل كالا به‌درخواست كننده مي‌نمايد.

چنانچه كالاي درخواستی در انبار موجود نباشد و یاکالایی به‌نقطه سفارش رسیده باشد، مسئول انبار مطابق بافرم درخواست خریدبا کدF-36 مراتب راجهت انجام خريد به‌واحد تداركات اعلام مینماید.

زمان لازم برای کنترل کیفیت اقلام ورودی+ذخیره احتیاطی یا حداقل موجودی+ (نرخ مصرف روزانه کالا *مدت زمان تدارک کالا )= نقطه سفارش

نکته1: چنانچه اقلام درخواستی‌در انباری موجود نباشد و درسایر انبار های‌شرکت موجود باشد نبایستی جهت تامین مجدد خرید صورت گیرد. بلکه بایستی از انباری که‌آن اقلام مازاد هستند به انبار متقاضی انتقال یابد. این انتقال مطابق با فرم بارنامه داخلی با کد F-102 انجام می گیرد.

نکته 2 : هرگونه خروج کالا به‌بیرون‌از انبار کارخانه و یاشرکت بایستی مطابق با فرم دستور خروج کالا با کد F-42 صورت گیرد.

خروج کالا از انبار می تواند به‌دو علت انتقال بین انبار های شرکت یافروش خارجی صورت گیرد که‌در هر دوصورت این‌کار بدون تایید مدیریت مالی یا مدیریت عامل امکان پذیر نمی باشد. انبار دارموظف است کالاهای شرح داده شده درفرم دستور خروج کالا رادر فرم بارنامه داخلی باکد F-102یا فاکتور فروش درصورت وجود ثبت نموده و اقدامات لازم برای خارج کردن اجناس از شرکت ( مانند تهیه وسیله نقلیه ) را ترتیب دهد.

-اجازه خروج اموال تنهابا دریافت یک‌نسخه ازبارنامه داخلی باکدF-102 توسط نگهبان صورت می گیرد.

-انباردار بعداز صدور بارنامه داخلی باکد F-102 ، یک نسخه برای نگهبان پروژه مبدا جهت صدور اجازه خروج کالا ازپروژه ویک نسخه‌برای انبار مقصد فکس می‌نماید.

-نگهبان نسخه اصلی که‌برای انبار مقصد است و دراختیار فرد انتقال دهنده قرارگرفته است رابا نسخه‌ای که‌از سوی انبار دار برای نگهبانی فکس شده است راتطبیق داده ودر صورت انطباق این‌دو اجازه خروج کالاها راصادر می‌نماید.

هنگاميكه واحد تداركات اقدام به‌خريد كالا نمود كالاهاي وارد شده به‌انبار مي‌بايست ازنظر کمی وکیفی کنترل گردد . مسئولیت کنترل کمی به‌عهده مسئول انبار ومسئولیت کنترل کیفی برعهده واحدQCمیباشد. مسئول انبار پس‌از انجام کنترل‌های مذکور ، فرم رسيد انبار باکد F-37 را صادر ویک نسخه به‌مسئول واحد تدارکات تحویل داده تاایشان به‌بخش حسابداری شرکت ارائه نمایند. لازم به ذکر است اگر كالايي وارد كارگاه شود كه بعلت حجم زياد آنها به پاي كار جهت استفاده منتقل گردد نیزمي بايست فرم رسيد انبار باکد F-37 مطابق با روش فوق الذکر صادر گردد.

ورود کالابه انبار نیز یا بابت خرید ازتامین کننده یاانتقال بین انبار ها صورت می‌گیرد.

هرزمانی که‌کالایی برای‌پروژه ارسال شود نگهبان باانباردار تماس گرفته و ایشان رااز ورود اجناس مطلع می‌سازد. کنترل تعدادی و رسیدکردن اجناس تنها توسط انباردار صورت می‌گیرد. امادر هنگام شب یا عدم حضور انبار دار به هر دلیلی ، این‌کار توسط نگهبان و مطابق بافرم رسیدموقتباکد F-228 صورت می گیرد. دراین صورت اجناس در مکانی به‌نام بارانداز نگاهداشته می شوند تادر اولین فرصت توسط انبار دار رسید قطعی شوند.

وقتي كالايي وارد انبار شده ورسید می‌شود دركاردكسهاي انبار مطابق بافرم کاردکس باکد F-38 ثبت ( و به موجودي انبار اضافه ) و هنگاميكه کالایی مطابق حواله انبار F-35خارج می‌شود، مي‌بايست ازكاردكس هاي انبار كسر گردد تاموجودي انبار مطابق كاردكسهاي آن به‌روز باشد. درنهايت اقلام ورودي درمحل‌هاي مناسب مطابق جدول شرايط چيدمان و نگهداري چیدمان و نگهداري باکدF-39 جاگذاری می‌گردد. چيدمان مواد و قطعات درجدول فوق به‌علت حساسيت آنهااعلام گرديده است وساير اقلام درداخل قفسه يا‌باكس وپالت درشرايط عادي قرارداده مي‌شوند.

درانبارها چنانچه اقلامی مانند ابزارها ازانبار بصورت امانی درخواست گردد ، واحد انبار نسبت به‌تحویل آن قلم اقدام نموده و درلیست اقلام تحویل موقت تحت عنوان فرم تحویل موقت اقلامباکد F-40 مستند می‌گردد.

مسئول انبار بمنظور پیگیری درخواستهای خریدی که‌از واحد تدارکات نموده است کلیه درخواست‌های خودرا مطابق بافرم کالاهای خرید نشدهباکد F-41 به صورت هفتگی اقدام مینماید.

نحوه چیدمان در انبار

رعایت نحوه چیدمان‌در انبار باتوجه به‌اهمیت آن به‌ترتیب زیرالزام می‌باشد:

موادآتش زا مانندگازوئیل – بنزین‌در انبار نگهداری نشود و درمحوطه بازکه دارای سایه بان می‌باشد نگهداری گردد.

مواد شیمیایی از بقیه کالاهای موجود در انبار باید ایزوله گردد.

مواد شیمیایی قابل ترکیب و سریع الاشتعال جداسازی گردد.

کپسول های جوشکاری در جای مناسب بادر پوش و بصورت عمودی نگهداری شود.

قفسه ها و محل های نگهداری مواد غذایی باید جدا از سایر قفسه های انبار باشد.

مواد غذایی فاسد شدنی درسرد خانه نگهداری شده و کنترل های لازم جهت تنظیم درجه برودت هوا صورت گیرد.

مواد غذایی رو باز مانند قند و برنج و غیره را به دور از گردو غبار و آلودگی نگهداری شود.

اقلام حساس به نور را مانند لاستیک – تسمه ها – رنگها و غیره به دور از نور آفتاب نگهداری شود.

اقلام حساس به رطوبت مانند کاغذ – فیلترها بایستی بافاصله یک متر از سطح زمین نگهداری شود.

باتوجه به نوع– حجم و وزن اقلام قفسه های مناسب ایجاد گردد.

ایمنی در انبار

طراحی ایمن ساختمان انبار

انبار باید باتوجه به‌نوع موادی که‌درآن انبارش می شود طراحی و ساخته شود.

دیوارها و سقف و سرپناه تمام انبارها بدون استثناء بایداز مصالح غیرقابل اشتعال ساخته شود.

ساختمان انبار بایداز مصالحی ساخته شود که‌در برابر زلزله نیزمقاوم باشد.

درفواصل مناسب ازدیوارهای جانبی باید زه کشی (جهت عبور آب) گردد تاازایجاد رطوبت جلوگیری شود.

طراحی آن‌طوری باشد که‌مواد درون آن‌در معرض عوامل جوی (نور خورشید- باران و ...) قرار نگیرد.

کف تمام انبارها بایدبتن یا آسفالت یا سنگ فرش شود و شیب و آبروی کف محوطه طوری باشد که‌آب درزیر کالاها جمع نشود.

جهت استقرار مسئول انبار بایستی اتاقکی شیشه ای حداقل 9 متری به‌همراه میزکار درداخل انبار و نزدیک‌به درب احداث گردد.

انبارها بایددر نقاطی طراحی شوند که‌وسیله نقلیه مورد لزوم بتواند به‌سهولت به‌محوطه انبار وارد شود.

طراحی مسیرهای داخلی انبار، نحوه چیدن قفسه ها و کالاها بایستی طوری باشدکه :

دسترسی افراد به درهای خروجی در اسرع وقت و به سهولت انجام پذیرد.

امکان برخورد لیفتراک و وسایل نقلیه به قفسه ها و کالا نباشد و این وسایل قدرت مانور داشته باشند. تردد لیفتراک ها مطابق دستورالعمل ایمنی تردد وسایل نقیله سبک و سنگین انجام می شود.

حتی الامکان در ایجاد مسیرهای طولانی که به بن بست منتهی میشود، جلوگیری گردد.

انبارهایی که عرض آنهاکمتر از 20 متر است عرض راهرو داخل انبار نباید از 1.5 متر کمتر باشد. انبارهایی که‌عرض آنها از 20 متر بیشتر باشد، عرض راهرو کمتر از 2 متر نباید باشد. و چنانچه به‌وسایل مکانیکی یاموتوری حمل ونقل مجهز باشد راهروی مناسب باعبور وسایل مذبور منظور خواهد شد. راهروی طولی بایدتا انتها انبارخالی ازکالا بوده ورنگ سفید از دو طرف خط کشی و مشخص باشد.

- سطوحی درانبار که‌لیفتراک برروی آنهاتردد می‌کند بایستی حداقل قدرت تحمیل 4 برابر وزن لیفتراک بااضافه باری که‌توسط آن‎حمل می‎شود راداشته باشد.

کلیه انبارها می‎بایست دارای درب خروج اضطراری باشد و حداقل عرض درب‏های خروج بایستی 1.2 متر باشد. در انبارهای بزرگ وجوددرب اضطراری بالولای 2 طرفه الزامیست.

ساختمان انبار باید مجهز به الکترود برق گیر( صاعقه گیر) استاندارد باشد.

سیستم برق رسانی در انبار بایستی دقیقا منطبق بااستانداردهای ایمنی بوده و ایجاد هرگونه تغییر در وضعیت شبکه برق داخل انبار منوط به اجازه کتبی مسئولین فنی و ایمنی خواهد بود.

تابلو های برق بایستی از انبار خارج و در جای ایمن قراربگیرد.

حداقل روشنایی مورد نیاز در مسیرهای عبور و مرور لیفتراک50 لوکس و در محلهای تخلیه و بارگیری 75 لوکس می باشد.

شیشه های مات رنگ روشن زده بایددر دریچه های نورگیر انبار نصب شود.

جاهایی که دارای سیستم اطفاء حریق می باشد، باید به رنگ قرمز معین شود.

درداخل انبارها باید نسبت به وسعت آن برحسب مورد ، دستگاههای هواکش نصب شود تا هوای انبار را درمدت 1.5 الی 2 ساعت مرتبا تهویه کند.

دریچه هواکش مناسب باید در بالای هر قسمت کالا که از 30 متر مربع تجاوز نخواهد کرد، در سقف انبار به منظور خروج دود در صورت بروز حریق تعبیه گردد.

توری سیمی در جلوی تمام پنجره های انبار مخصوصا آنهای که به خارج از انبار باز میشوندباید نصب شود.

انبارهای نگهداری مواد حساس به آب بایستی کاملا خشک و خنک بوده و مصالح ساختمانی آن جذب رطوبت نباشد و از نفوذ آب به داخل جلوگیری شود.

امکانات مورد نیاز انبار

هر انبار می بایستی مجهز به وسایل ارتباطی و الکترونیکی مانند تلفن ، بی سیم ، فکس ، کامپیوتر ، پرینتر و اینترنت باشد.

در محل انبارهای موقت باید کلیه تجهیزات ایمنی برای پیشگیری و مهار آتش توسط کارفرما تامین گردد.

برای تامین روشنایی مصنوعی انبار بایستی حتی الامکان از لامپ های سقفی ( چسبیده به سقف ) استفاده شود. ارتفاع این لامپ های آویزان ازسقف باید حداقل یک متر از بالاترین سطح ردیف کالاها و مواد موجود در قفسه بالاتر باشد.

هرانبار بایستی مجهز به سیستم هواکش و حفاظ کرکره ای باشد.

نصب دستگاه های اعلام و اطفاء حریق باتوجه به نوع و جنس کالا درانبار ها اجباری است.

کپسول های آتش نشانی باید در نقاطی قرارداده شوند که از حرارت و نور و برف و باران مصون باشد. تعیین نوع مناسب و نصب کپسول ها مطابق دستورالعمل مقابله باحریق و پیشگیری از آن انجام می پذیرد .

در هر انبار باید حداقل یک دستگاه جعبه کمک های اولیه بهداشتی ( شامل گاز استریل، چسب زخم، باندساده ، باند کشی ، چسب لوکوپلاست ، بتادین ، پنبه ، سرم شستشو و قیچی کوچک ) تعبیه و برای مواقع اضطراری آماده و نگهداری شود.

در اطراف باراندازها ( مکان تخلیه موقت بار ) به منظور کنترل شبانه باید روشنایی مناسبی پیش بینی شود.

انبارهای مواد شیمیایی و دارویی و مایعات قابل اشتعال می بایستی در یک طبقه احداث و نسبت هر 100 متر مربع مجهز به 2 دستگاه کپسول پودر و گاز 12 کیلویی و یک دستگاه کپسول پودر و گاز 50 کیلویی باشد و همچنین به نسبت حجم انبارها تعداد سطل مخصوص آتش نشانی در باز محتوی ماسه خشک الک شده در محل های مناسب گذاشته شود. ( محاسبات طبق استانداردNFPA )

کپسول ها باید طوری در انبار نصب گردند تا از زوایه دید مامورین آتش نشانی و پرسنل انبار دور نباشد ضمنا به آسانی بتوان کپسول را از روی دیوار برداشته و مورد استفاده قرار داد. بنابراین حداکثر ارتفاع نصب کپسول 1.8 متر باشد.

جهت سفارش خرید و یا شارژ کپسول های اطفا حریق کلیک کنید

درانبارهایی که وسایل اطفاء حریق خودکار نصب نگردیده می توان از دستگاه خودکار اعلام حریق و دستگاههای علامت دهی، نگهبان و....استفاده شود.

نقشه فنی انبارها شامل نقشه راهروها، خروجیهای اضطراری، تجهیزات اطفاء حریق و.... بایستی در داخل انبار و در محلی که دسترسی سریع به آن امکانپذیر باشد وجود داشته باشد. نسخه ای از این نقشه ها باید در اختیار واحدHSEو آتش نشانی قرار داده شود.

در خارج ازانبار باید کپسولهای اطفاء حریق به فاصله هر 30 متر نصب گردد.

درانبارهایی که مواد شیمیایی درآنها نگهداری میشود نصب چشم شوی به همراه تابلو و برچسب آن توصیه می شود.

میزان روشنایی در فضاهای مختلف برحسب میزان استفاده از فضا، ابعاد اجسام نگهداری شده و ابعاد علائم و برچسب های نصب شده روی اجسام بایستی به شرح زیر تعیین گردد:

الف: دربخشهایی که به ندرت مورد استفاده قرار میگیرد روشنایی اضطراری 50 لوکس.

ب: دربخشهایی که بطورمستمر مورد استفاده قرارمی گیرد واجسام بزرگ در آنها نگهداری می شوند و یا علائم و برچسب بزرگ دارند 100لوکس.

ج : دربخشهایی که بطور مستمر مورد استفاده قرار می گیرد و اجسام کوچک در آنها نگهداری شوند و یا علائم و برچسب کوچک دارند 300 لوکس.

همچنین روشنایی مورد نیاز در خروجیهای اضطراری بایستی حداقل 150 لوکس باشد.

مجهز به لوله کشی آب مناسب بافشار کافی و جعبه آتش نشانی ( fire box ) باتجهیزات کامل باشند.

توصیه میشود جهت کنترل بیشتر انبار مجهز به دوربین مدار بسته و سیستم های نوین ارتباطی همچون کنترل انبار باموبایل شود و این سیستم کنترلی قابل دسترسی برای مدیریت نیز باشد.

انبار دار باید مجهز به وسایل حفاظت فردی از قبیل لباس کار ، کفش ایمنی پنجه فولادی ، دستکش و ماسک باشد.

ایمنی محیط انبار

انبار باید ازنور کافی برخوردار باشد وحتی الامکان این روشنایی ازنور طبیعی باشد. لازم به ذکر است که در طراحی نورگیرها بایستی طوری باشد که ازتابش مستقیم نور خورشید به کالاها جلوگیری شود.

درجه حرارت و رطوبت انبار باید به طور مرتب چک شود. جهت کنترل دما و رطوبت در چند نقطه انبار می‌بایستی دماسنج و رطوبت سنج نصب گردیده و به طور روزانه کنترل گردد.

محوطه داخل انبار باید ازپوشال وخاشاک و خرده چوب قابل اشتعال پاک شود. و کف انبار نباید هیچگاه لغزنده باشد.

به منظور پیشگیری از آتش سوزی، محوطه اطراف انبار بایستی عاری از هرگونه بوته و علف خشک تا 10 متر باشد.

میزان و مقدار ذخیره آب مورد لزوم آتش نشانی و همچنین سیم کشی برق و تناسب خط سیم های برق یا بارالکتریکی لازم در کلیه انبارها زیر نظر متخصصین امر تعیین شود.

آتش زدن چوب و تخته و کاغذهای باطله و نظایر آنها در داخل انبارها مطلقا ممنوع است.

استعمال دخانیات در محوطه داخل تا محدوده قرار گیری کپسول ها و مواد شمیایی مطلقا ممنوع و به تعداد کافی علائم "استعمال دخانیات ممنوع "باید نصب شود. ( مطابق مبحث بیستم مقررات ملی ساختمانها "علایم و تابلو ها " )

استفاده از وسایل گرمازای برقی در محوطه انبار ممنوع و برای اینکار باید از سیستم گرمایش بسته ( شوفاژ یا فن کوئل ) استفاده نمود.

انبار باید تحت حفاظت نگهبان 24 ساعته قرار گیرد تعداد نگهبان حداقل یک نفر و نسبت به وسعت ظرفیت انبار ممکن است چندنفر باشد.

ساختمان انبار باید دربرابر ورود جوندگان و حیوانات حفاظت شود.

محوطه انبار بایستی توسط توری محصور شود.

شماره تلفن های اضطراری و آتش نشانی انبار به خط درشت و خوانا در کنار کلیه تلفن های داخل انبار نصب گردد.

اخذمجوز از واحدHSEجهت هرگونه عملیات فنی (جوشکاری و برشکاری و...) به منظور پیشگیری از حوادث احتمالی الزامی است.

انبار باید به تهویه طبیعی و در صورت لزوم به تهویه مصنوعی ضد انفجار مجهز باشد.

ایمنی حمل و نقل بار در انبار

دیوارها و ستون های داخل انبار بایستی جهت افزایش میدان دید تا ارتفاع 2 متر از سطح زمین بارنگهای روشن یا رنگ های ایمنی ( نوار مورب زرد و سیاه ) رنگ آمیزی شود. نصب علائم و تابلو های هشدار دهنده در انبارها مطابق مبحث بیستم مقررات ملی ساختمان " علایم و تابلوها " انجام میشود .

مسیر تردد وسایل چرخ دار بایستی توسط خط کشی ممتد به رنگ زرد مشخص شود.

وسایل موتوری مخصوص رفت و آمد در داخل انبارها باید هرکدام مجهز به یک دستگاه کپسول آتش نشانی نوع متناسب باشد.

فاصله بین انبارهای محصور و سقف بادیوارهای مجاور از هر چهار طرف نباید از 6 متر کمتر باشد و این فاصله باید از هر نوع کالا خالی نگهداری شود و به نحوی که اتومبیل های آتش نشانی بتوانند در انبار به سهولت دور بزنند.

هیچگاه از لیفتراک جهت حمل کپسولهای گاز(بویژه کپسولهای گاز قابل اشتعال) استفاده نکنید. زیرا در صورت سقوط ممکن است موجب انفجار کپسول گردد. برای این کار می توان از شاخکهای مخصوص و باکس پالت حمل کپسول استفاده نمود.

حمل پروفیل، الوار و سایر بارهای طویل بالیفتراک و شاخکهای معمولی مجازنیست. زیرا این عمل باعث برهم خوردن تعادل بارو لیفتراک می شود.

بالابرها بایستی تنها براساس دستورالعمل سازنده و بارعایت مواردی ازجمله تناژ بالابر مورد استفاده قرار گیرد.

اپراتور بالابر باید اطلاعات لازم در خصوص بالابری که باآن کار می کند داشته باشد و ظرفیت بالابری آن را بداند.

استفاده از بالابر برای بالابردن افراد ممنوع است.

استفاده از بشکه یا وسایل ناایمن برای برداشتن بار ممنوع می باشد. توصیه می شود برای برداشتن بار از طبقات بالاتر از نردبان فلزی دوطرفه استفاده شود.

در انبار های بزرگی که باربرداری توسط جرثقیل های سقفی و متحرک انجام می شود بایستی مطابق دستور العمل ایمنی کار باجرثقیل ها و تجهیزات وابستهانجام شود.

ایمنی نگهداری مواد وکالاهای درون انبار

چیدمان انبار مطابق بادستورالعمل چیدمان و طبقه بندی اقلام صورت می پذیرد .

کالاهای نامتجانس باید از یکدیگر تفکیک شوند.

کلیه کالاها بایستی کدبندی و مشخصات کالا روی آن برچسب شده باشد.

قرار دادن هرگونه کالا و اجناس در مقابل تجهیزات اعلام و اطفاء حریق ممنوع است و تجهیزات بایدقابل رویت و دسترسی به آن آسان باشد.

کلیه کارکنان انبارها باید تعلیمات مربوط به حفاظت ایمنی و طرز کار باوسایل اولیه آتش نشانی رافراگیرند مسئول HSE مکلف است مقدمات آموزش کارکنان را فراهم کند.

بین سقف انبار و مرتفع ترین نقطه کالای چیده شده فاصله زیر باید موجود باشد :

اگر ارتفاع کالای چیده شده از 4.50 متر بیشتر باشد فاصله تا سقف حداقل 1.5 متر باشد.

اگر ارتفاع کالای چیده شده بین 2.60 تا 4.50 متر باشد فاصله تاسقف حداقل 1 مترباشد.

اگر ارتفاع کالای چیده شده کمتر از 2.60 متر باشد فاصله تا سقف حداقل 40 سانتی متر باشد.

درانبارهایی که عرض آنها کمتر از 35 متر باشد حداکثر سطح اشغال شده هر قسمت کالا 250 مترمربع و فاصله آن باقسمت دیگر 1متر باشد. و چنانچه عرض انبار از 35 متر بیشتر باشد حداکثر سطح اشغال شده هرقسمت کالا 250 متر مربع و فاصله آن باقسمت دیگر 1متر باشد.

همه روزه مقارن باتعطیل کردن انبار باید تمام محوطه انبارها ازنظر ایمنی به وسیله مسئول انبار دقیقا بازدید و نتیجه در فرم کنترل روزانه انبار ثبت شود .

درصورتی که کف انبارها فاقد شیب و آبرو باشد به منظور انجام امور نظافت باید کالا حداقل 5 سانتیمتر باسطح زمین فاصله داشته باشد.

پرسنل انبار بایستی نحوه خاموش و قطع کردن جریان برق در زمان بروز حوادث را بیاموزند.

مواد قابل اشتعال شیمیایی نظیر رنگ ها، تینرهاوحلال هاو.... باید طبق مقررات مربوطه، انبار و در جای خشک ، خنک و به صورت مجزا در ظروف دربسته مطابق آيين نامه حفاظت مواد خطرناک و مواد قابل اشتعال و مواد قابل انفجار مصوب وزارت کار نگهداری شوند.

MSDSها باید درتمام طول شیفت کاری در دسترس کل پرسنل انبار باشد.

مسئولین و سرپرستان و کارگران انبارها بایستی بابرگه های MSDS ( برگه های اطلاعات ایمنی مواد ) آشنا بوده و آموزشهای لازم در زمینه رفتارهای احتیاطی لازم در حین جابجایی و حمل مواد شیمیایی به منظور اجتناب از بروز حادثه ، روشهای مناسب جهت جلوگیری از مخاطرات ناشی از نشت و تراوش مواد ، نحوه عملکرد و در حین بروز حوادث احتمالی در جهت کاهش خطرات حادثه نسبت به انسان و محیط زیست، کمکهای اولیه ، نحوه اطفاء حریق و استفاده از وسایل ایمنی و حفاظتی مناسب را گذرانده باشد.

نگهداری بنزین، گازوئیل، و نفت درانبار اکیدا ممنوع است. بایستی در محیطی خارج از انبار در محیطی که هوا جریان داشته باشد باتوری فلزی محافظت می شود و از تابش مستقیم نور آفتاب محفوظ است ، نگهداری شوند.

چیدمان سیمان در انبار باید از8 الی 10 ردیف بیشتر نباشد.

باکس پالت وسیله مناسبی جهت انبار سازی کالا بویزه اقلام خرد ، کالاهایی که شکل معین ندارند و کالاهای شکستنی می باشد. حداکثر ارتفاع ایمنی چیدمان کالاها توسط باکس پالت 7 متر و یا 4 عدد باکس پالت برروی هم می باشد.

کپسولهای گاز بایستی خارج از انبار در محیطی که هوا جریان داشته باشد باتوری فلزی محافظت می شود و از تابش مستقیم نور آفتاب محفوظ است ، به صورت عمودی قرار داده و به کمک زنجیر آنها را مهار کرد و میتوان از باکس مخصوص نگهداری کپسول نیز استفاده کرد.

در انباری که برای جمع آوری بارها ، پالت ها و مصالح شکسته شده استفاده می شود ، برای سهولت در طرز انبارداری و رعایت نکات ایمنی برای نگه داشتن صندوق ها و پالت های شکسته شده و متلاشی شده توصیه می شود ، قسمتی از انبار باتور سیمی ضخیم و یا دیوارحائل یا نرده فلزی از انبار اصلی مجزا شود.

بازدید دوره ای انبار توسط واحد HSEو مطابق بافرم چک لیست بازدید دوره ای انبار صورت می پذیرد .

در انبار داخلی همه مواد باید بادر نظر گرفتن خصوصیات آتش گیری آنها جانمایی و نگهداری شوند .

مواد قابل احتراق بایستی بادر نظر گرفتن ثبات آن در تلنبار شدن به صورت توده ای برروی هم قرار گیرد و ارتفاع آن بیش از 6 متر نباشد .

راهروهای عبوری بین اطراف توده های انبار شده مواد قابل احتراق باید حداقل 3 متر عرض داشته باشد و عاری از تجمع هرگونه مواد قابل احتراق غیر ضروری باشد مواد زائد باید از محل برچیده شوند و یک دستورالعمل منظم برای تمیز کردن محوطه تهیه گردد.

هنگامی که در محلی خطر آتش سوزی زیر زمینی ناشی از جامدات ، مایعات قابل اشتعال وجود دارد ، آن قطعه زمین نباید برای انبار مواد قابل احتراق و اشتعال شود.

نگهداری مواد در انبار های موقت باید حتی الامکان به صورت جامد چیده و انبار شود و هیچ ماده قابل احتراقی نباید در بیرون از ابنیه اصلی در فاصله کمتر از 3 متر انبار شود.

انبار داخلی نباید در مسیر راههای خروجی بوده و مانع تخلیه افراد شود.

مواد ناسازگار مانند روغن و اکسیژن که ممکن است خطر آتش سوزی همزمان ایجاد کند باید بااستفاده از موانع خاص که در برابر آتش سوزی حداقل یک ساعت تحمل داشته باشد از یکدیگر جدا شوند. مواد باید طوری انبار شود که انتشار آتش به قسمت های مجاور به حداقل برسد و این اجازه را بدهد که به آسانی عمل اطفا صورت گیرد.

مواد انبار شده باید همیشه به گونه ای نگهداری شود که فضای راهروی بین توده ها باپهنای وسایل نقلیه به صورت ایمنی مطابقت داشته باشد تا در زمان اطفا حریق اختلال ایجاد ننماید.

در محدوده هایی که سامانه اطفا ثابت نصب شده باشد حدافاصل ایمن به اندازه حداقل یک متر باید از بالاترین قسمت مواد انبار شده تا سر حساس افشانه وجود داشته باشد.

فاصله ایمن از اطراف لامپ‌ها و چراغ‌ها تا مواد انبار شده باید رعایت گردد تا از احتراق و اشتعال مواد جلوگیری شود. این فاصله در هر حال از یک متر برای چراغهای صنعتی و 5/0 متر برای چراغ‌های فلورسنت کمتر نیست.

یک حدفاصل ایمن به اندازه یک متر باید اطراف راههای خروجی از درهای فرار از آتش حفظ شود. ضمنا مواد انبار شده نباید در فاصله کمتر از یک متری از در های بازشونده آتش چیده شوند .

مواد قابل انفجار تجاری را باید برطبق مقررات ایمنی خاصی که به تصویب مقام صلاحیت دار رسیده است انبار و نگاه داری نمود. دستورالعمل نگاهداری این مواد بر اساس آیین نامه حفاظتی مواد خطرناک و مواد قابل اشتعال و انفجار مصوب وزارت کار خواهد بود. کارفرما باید سامانه کشف ، اعلام و اطفای حریق به طور متناسب برای این محل ها تامین و نصب نماید .

نگاهداری و ذخیره مایعات قابل اشتعال بانقطه شعله زنی کمتر از 21 درجه سانتی گراد در محل کار باید به 18 لیتر آن هم فقط در ظروف مخصوص سربسته محدود کرد و دور از منابع جرقه و حرارت قرار داد.

مایعات قابل اشتعال که در ظروف سربسته نگاهداری می شوند باید به مقدار محدودی که از طرف مقام صلاحیت دار تعیین می شود در انباری که از نقطه نظر ساختمان در مقابل حریق مقاومت داشته و بالای سطح زمین قرارگرفته و به وسیله دیوار ها و در و پنجره های ضد حریق خودکار از سایر قسمت های ساختمان مجزا می شود نگاهداری کرد. در قسمت مدخل انبارهای حاوی مواد سریع الاشتعال یا منفجره نباید در و پنجره و هرگونه شیشه شفاف به کار رود و در صورت لزوم باید از شیشه مات و مسلح استفاده شود.

جهت سفارش خرید و یا شارژ کپسول های اطفا حریق کلیک کنید

نگاهداری و ذخیره مقادیر زیاد مایعات قابل اشتعال ( بیش از یک هزار لیتر ) فقط در مخازن مجزا و یا مخازن مخصوص روزمینی که به فواصلی بیش از سه برابر ارتفاع مخزن یا بااستفاده از دیوار برشی مناسب یا زیر زمین قرار گرفته ( مخازن زیر زمینی دارای اولویت است ) و به فاصله دست کم 5 متری از ابنیه دیگری که از طرف مقام صلاحیتدار تعیین می شود مجاز خواهد بود.

برای جابجایی مایعات و مواد سریع الاشتعال و انفجاری و در محل تخلیه و بار گیری آنها باید از تجهیزات الکتریکی و چراغ های ضد جرقه و ضد شعله استفاده شود.

باید تدابیر موثری اتخاد شود که از چکه و نشت این قبیل مایعات قابل اشتعال و نفوذ به قسمت های زیرین ساختمان و داخل آبرو ها و مجاری آب جلوگیری شوند و ریخت و پاش اتفاقی آنها به میزانی محدود گردد که متضمن هیچگونه خطری نباشد وهمچنین از امکان ایجاد هر نوع مخلوط قابل اشتعال و انفجار بخار و هوا مخصوصا در حین انتقال مایعات مورد بحث ممانعت شود.

استعمال دخانیات ، روشن کردن و همراه داشتن کبریت ، فندک و هر گونه اشیا مولد شعله یا جرقه باید در کلیه نقاطی که در آنها مواد قابل احتراق ، مواد سریع الاشتعال یا مواد قابل انفجار نگاهداری و یا به کار برده می شود ممنوع است.

مقادیر زیاد ( بیش از 500 هزار لیتر یا معادل آن ) مواد بسته بندی شده باقابلیت اشتعال بالا را باید در انبارهای مجزا یا در اتاق های مقاوم در مقابل حریق یا اتاق هایی که از دیوارهای برشی یا فلزی مقاوم در برابر حریق ساخته شده و بادرهای فلزی مجهز گردیده نگاهداری شوند.

دستورالعمل ایمنی کار باجرثقیل

تعاریف، مفاهیم و اختصارات

جرثقیل (Crane)

ماشینی است که برای بالا و پایین بردن بار و جابجا نمودن بار در حالت معلق مورد استفاده قرار می گیرد. جرثقیل دارای انواع مختلفی باتوجه به نوع کاربرد می باشد.

جرثقیل سیار (Mobile Crane)

جرثقیلی است که بر روی وسایل نقلیه موتوری یا بر روی شاسی سوار شده و نیروی محرکه آن مکانیکی و هیدرولیکی می باشد. جرثقیل سیار دارای بازویی است که می تواند حرکت کند. حرکت جرثقیل بدون مسیر مشخص است و باربرداری جرثقیل بر اساس مرکز ثقل و پایداری آن می باشد. بازوی جرثقیل می تواند ثابت ، متحرک ، تلسکوپی یا مشبک باشد. بعضی از انواع آن بشرح ذیل می باشد :

جرثقیل خزنده (Crawler Mounted Crane)

جرثقیل نصب شده بر کامیون (Truck crane)

جرثقیل نصب شده بر شاسی چرخدار (غیرموتوری) (Chaise Crane)

جرثقیل برجی ( Tower Crane )

جرثقیلی است که باپایه های خرپایی شکل ، که بر روی برج آن یک سکوی گردان و بوم و مجموعه قلاب قرار گرفته است قرار دارد. این جرثقیل بر حسب نوع برج ، بازو و پایه به انواع مختلفی بشرح ذیل تقسیم می شود :

جرثقیل های برجی چرخان و غیرچرخان.

جرثقیل های برجی بابازوی افقی، مایل، بازو باشعاع ثابت، بازوی متحرک باقابلیت تغییر زاویه در صفحه انجام عملیات.

جرثقیل برجی باپایه ثابت داخل پی بتنی ، پایه سازه ایی.

قلاب (Hook)

وسیله ای است که بر روی مجموعه باربرداری قرار گرفته سیم بکسل یا تجهیزات باربرداری بر روی آن قرار می گیرد.

سیم بکسل (Wire Rope)

وسیله ای است که جهت باربرداری بکار رفته و یکی از تجهیزات باربرداری نیز به شمار می رود.

درام (Drum)

قطعه استوانه ای شکل می باشد که سیم بکسل بر روی آن قرار گرفته و در هنگام باربرداری سیم بکسل را به سمت بالا و پایین هدایت می کند.

قرقره راهنما (Guide Sheave)

قرقره راهنما به منظور اطمینان از عدم اصطکاک و مالش بین سیم بکسل و بدنه بازو بر روی بازو نصب می‌شود.

سیستم ترمز (Breaking System)

سیستمی برای کنترل سرعت موتور الکتریکی می باشد. انواع آن عبارتند از : ترمز مکانیکی، هیدرولیکی، دینامیکی، پنوماتیکی، اضطراری و ترمز نگهدارنده در مواقع قطع جریان الکتریکی می باشد.

کابین (Cabin)

اتاقکی است که اپراتور، کنترل جرثقیل را از داخل آن انجام می دهد.

بازو (Boom)

در جرثقیل های سیار یا موبایل عضوی است که ممکن است بصورت ثابت یا هیدرولیکی بوده و باگردش و بالا و پایین رفتن آن مجموعه قلاب جابجا می شود.

جهت دریافت گواهینامه سلامت جرثقیل و تجهیزات کلیک کنید

نشانگر اتوماتیک بار ایمن (Automatic Safe load indicator)

وسیله ای است که بانصب بر روی جرثقیل بصورت اتوماتیک کار در محدوده مشخص و مجاز بار را امکان پذیر می کند و بارسیدن به بار کاری ایمن یک هشدار و باعبور از مقدار مجاز تعیین شده هشدار مضاعفی را اعلام می‌نماید. این هشدارها باید بطورواضح برای راننده قابل درک باشد.

ابزارهای محدودکننده حرکت

تجهیزاتی هستند که بمنظور ایجاد محدودیت های حرکتی در طول، عرض، ارتفاع، چرخش و سایر حرکات بر روی جرثقیل نصب می شوند این وسایل باید مرتبابازرسی شده و در وضعیت کاری مناسب نگهداری شوند.

نشانگر شعاع بار ( load Radius indicator )

در جرثقیل هایی که در شعاع های عملیاتی متفاوت دارای بارکاری ایمن مختلفی هستند باید به یک نشانگر شعاع بار مجهز شوند. این نشانگر هنگام عملیات باید بطور واضح برای راننده قابل رویت بوده و بار کاری ایمن و شعاع بار برای هر وضعیت عملیاتی جرثقیل قابل تشخیص باشد.

وسایل توقف اتوماتیک حرکت در هنگام اضافه بار

یکسری کلید یا میکروسوئیچ که به منظور جلوگیری از بوجود آمدن وضعیت اضافه بار بر روی جرثقیل نصب می گردد. در هنگام بوجود آمدن وضعیت اضافه بار قوای محرکه اصلی جرثقیل قطع شده و فقط اجازه حرکاتی که منجر به برگشتن جرثقیل به شرایط ایمن می شود داده می شود.

بادسنج

این وسیله میزان سرعت جریان باد را نشان می دهد. بادسنج می بایست در محل مناسبی نصب شده و بطور واضح برای راننده قابل رویت باشد.

جداول بار کاری ایمن

میزان بار مجاز باتوجه به تمام شرایط کاری شامل طول بوم، شعاع و وزن بار در جداولی که از سوی سازنده تهیه شده است دراختیار اپراتور قرار می گیرد. این جداول باید بطور واضح در اختیار راننده یا اپراتور جرثقیل قرار گیرد.

دستورالعمل های راهنما

نکات و پیشنهاداتی که توسط سازنده جرثقیل جهت استفاده ایمن از جرثقیل تهیه گردیده و می بایست در محل مناسبی از جرثقیل و در دسترس قرار گیرد.

شعاع عملیات (Radius)

فاصله افقی بین نقطه ای روی مرکز گردش جرثقیل روی زمین و مرکز ملحقات بار، شعاع نامیده می شود.

راننده جرثقیل (اپراتور جرثقیل) (Crane Driver ( Operator ))

شخصی که توانایی هدایت و کارکردن باجرثقیل بمنظور جابجایی بار، مطابق دستورالعمل سازنده و در قالب یک سیستم ایمن کاری را داشته باشد. راننده جرثقیل مسئول عملکرد صحیح جرثقیل بوده و باید فقط به علائمی که از طرف ریگر (قلاب انداز) یا علامت دهنده صادر می شود واکنش دهد.

ریگر (قلاب انداز)

قلاب انداز مسئول اتصال بار به ملحقات بلندکننده بار، یا جداکردن بار از این ملحقات، استفاده صحیح از لوازم و تجهیزات بلندکننده مطابق طرح ریزی عملیات شروع جابجایی ایمن جرثقیل می باشد.

علامت دهنده

علامت دهنده مسئول بازگو کردن علائم از قلاب انداز به راننده جرثقیل می باشد. علامت دهنده ممکن است بجای قلاب انداز مسئولیت هدایت جرثقیل را برعهده گیرد مشروط به اینکه فقط یکی از آنها این مسئولیت را برعهده بگیرد.

نصاب جرثقیل

نصاب جرثقیل مسئول نصب و برپایی جرثقیل برجی مطابق دستورالعمل های سازنده می باشد. اگر تعداد نصاب ها دو نفر یا بیشتر باشد لازم است شخصی بعنوان سرپرست نصب و برپایی به منظور کنترل ایمن عملیات نصب تعیین گردد.

مدیریت عملیات بلند کردن بار

به منظور انجام صحیح و ایمن عملیات بلند کردن بار، این عملیات بایداز ابتدا تا انتها بصورت صحیح مدیریت شود. مدیریت عملیات بلند کردن بار شامل 3 مرحله می باشد.

استقرار سیستم ایمن کار.

طرح ریزی و کنترل عملیات بلند کردن بار.

بررسی قراردادها.

پرسنل جرثقیل و مشخصات آنان

راننده ( اپراتور ) جرثقیل

راننده ( اپراتور ) جرثقیل باید :

دارای گواهینامه پایه یک،گواهینامه ویژه جرثقیل و مجوز کار باجرثقیل از طرف واحد HSEانبار باشد.

ماهر و مجرب باشد.

دارای قدرت بینایی، شنوایی و عکس العمل مناسب بوده و دارای مدارک پزشکی سلامت باشد.

توانایی فیزیکی برای بکارگیری ایمن جرثقیل داشته باشد.

توانایی تشخیص فاصله، ارتفاع و فاصله ایمن را داشته باشد.

دانش کافی درباره جرثقیل و ابزارهای ایمنی آن داشته و در مورد نوع جرثقیلی که می بایست هدایت کند آموزش کافی ببیند.

از وظایف قلاب انداز و علامت دهنده مطلع باشد و باید مجموعه علائمی که در این زمینه ارائه شده است راکاملا درک نموده و فرا گرفته باشد.

باتجهیزات اطفاء آتش موجود در جرثقیل و نحوه کاربرد آنها آشنا باشد.

ریگر ( قلاب انداز )

ریگر ( قلاب انداز ) باید :

ماهر و مجرب باشد.

بیش از 18 سال سن داشته باشد.

دارای قدرت بینایی، شنوایی و عکس العمل و چالاکی مناسب باشد.

در مورد شیوه قلاب زنی و علامت دهی آموزش کافی دیده باشد و توانایی شروع حرکت و هدایت ایمن جرثقیل را داشته باشد.

بتواند باری که باید جابجا شود را بدرستی متوازن نموده و فاصله ایمن بار را از موانع جرثقیل در نظر بگیرد.

باتجهیزات و ابزار بلند کردن متناسب باباری که باید بلند شود آشنا باشد.

اگر بیش از یک قلاب انداز وجود دارد فقط یکی از آنها باید در هر زمان بسته به موقعیتی که نسبت به جرثقیل دارد مسئولیت قلاب اندازی را بر عهده بگیرد.

جایی که از تجهیزات شنیداری مانند بی سیم استفاده می شود توانایی فرستادن دستور شفاهی واضح و دقیق را داشته باشد.

علامت دهنده

علامت دهنده باید :

ماهر و مجرب باشد.

دارای قدرت بینایی، شنوایی و عکس العمل و چالاکی مناسب باشد.

قادر به تشخیص فاصله ها، ارتفاع و فاصله ایمن بین بار باسایر موانع باشد.

در مورد شیوه علامت دهی آموزش دیده باشد و مجموعه علامت مربوطه را بفهمد.

جایی که از تجهیزات شنیداری مانند بی سیم استفاده می شود توانایی فرستادن دستور شفاهی واضح و دقیق را داشته باشد.

توانایی هدایت و جابجایی ایمن جرثقیل و بار را داشته باشد.

برای انجام وظایف علامت دهی منصوب شده باشد.

از مسولیت های راننده جرثقیل و قلاب انداز آگاهی کامل داشته باشد.

در جاهایی که بوسیله راننده قابل رویت نیست و لازم است که علامت دهی تداوم داشته باشد ممکن است ازعلامت دهنده دیگری برای بازگو کردن علائم به راننده استفاده گردد.

در صورت علامت دهی بوسیله بی سیم دستورات شفاهی باید بطور پیوسته تکرار شود و باقطع دستور پیوسته راننده ملزم به توقف کلیه حرکات جرثقیل می باشد.

هنگامی که لازم است علامت دهنده موقعیت خود را ترک نماید باید شخص واجد شرایط دیگری را بطور واضح به راننده معرفی نموده و اطمینان حاصل نماید که راننده متوجه این تغییرات شده است.

نصاب جرثقیل

نصاب جرثقیل باید :

ماهر و مجرب باشد.

بیش از 18 سال سن داشته باشد.

دارای قدرت بینایی، شنوایی و عکس العمل و چالاکی مناسب باشد.

در مورد شیوه قلاب زنی و علامت دهی آموزش کافی دیده باشد و توانایی شروع حرکت و هدایت ایمن جرثقیل راداشته باشد.

قادر باشد بطور مطمئن و ایمن در ارتفاع کار کند.

توانایی استقرار وزنه ها و توازن بارها را داشته و بتواند فاصله ایمن جرثقیل از موانع را تشخیص دهد.

آشنایی کامل بانحوه نصب و برچیدن و کار کردن باانواع جرثقیل هایی که مورد استفاده قرار می گیرد داشته باشد و نیز در خصوص استفاده ایمن و تنظیم هر نوع وسیله بلند کردن در طی دوره نصب آموزش کافی دیده باشد.

باکلیه تجهیزات ایمنی و تست ابزارهای ایمنی که متناسب بانوع جرثقیل بر روی آن نصب می گردد و نیز تجهیزات بالابرنده ای که بکار می روند آشنایی کافی داشته باشد.

تجهیزات ایمنی جرثقیل ها

کلیه جرثقیل ها می بایست مجهز به تجهیزات ایمنی بشرح ذیل باشند :

نشانگر اتوماتیک بار ایمن (مجهز به آلارم شنیداری و نوری).

نشانگر شعاع عملیات.

نشانگر وضعیت ارتفاع.

ابزارهای محدود کننده حرکت.

وسایل توقف اتوماتیک حرکت در هنگام اضافه بار.

بادسنج.

ضامن ایمنی روی قلاب.

آلارم شنیداری حرکت روبه عقب.

مدارک و مستندات جرثقیل

کلیه جرثقیل ها و متعلقات آنها می بایست دارای مدارک و مستنداتی بشرح ذیل بوده و این مدارک می بایست در جرثقیل و در دسترس راننده و یا اپراتور باشد.

چارت و جداول بار کاری ایمن.

دستورالعمل های راهنما.

گواهینامه آزمایش و سلامت.

گزارشات آزمایش.

مجوز کار باجرثقیل

کلیه جرثقیل های مورد استفاده در انبار ( شامل جرثقیل های تحت تملک شرکت و پیمانکاران اجاره دهنده جرثقیل ) می بایست دارای گواهینامه سلامت و ایمنی از مراجع معتبر و دارای صلاحیت باشند.

کلیه جرثقیل ها قبل از ورود به انبار شرکت می بایست مطابق فرم چک لیست بازرسی هفتگی جرثقیل مورد بازرسی قرار گرفته و پس از تائید، اجازه ورود به جرثقیل داده خواهد شد. در زمان فعالیت در انبار می بایست باتوجه به حجم کار مجوز کار (Work Permit) از سوی واحد HSE برای جرثقیل مربوطه صادر شود.

اپراتور یا راننده، قلاب انداز، علامت دهنده، نصاب جرثقیل و کلیه پرسنل مرتبط باباربرداری می بایست قبل از آغاز به کار در انبار اقدام به دریافت مجوز کار (Work Permit) از سوی واحد HSE نمایند.

فعالیت ایمن باجرثقیل

حمل بار توسط جرثقيل بايستي توسط راننده یااپراتور واجد شرايط به‌همراه حداقل‌يک ريگر (قلاب انداز) انجام پذيرد.

وجود چارت و جدول بارکاری ایمن جرثقيل در داخل کابين الزامي است و می بایست کليه رانندگان یا اپراتورها و ريگرهاي جرثقيل بانحوه استفاده از آن آشنا بوده و آموزش کافي در این زمینه را ديده باشند.

کليه سرپرستان انبار ها بايستي از وجود برنامه منسجم ايمني در زمينه حمل و نقل توسط جرثقيل ها اطمينان حاصل نمايند. استقرار این برنامه بر عهده سرپرست HSEانبار می باشد. اين امر جهت رعايت موازين قانوني ملی و بين المللي و جلوگيري از بروز حوادث از اهميت ويژه اي برخودار است.

تمام تجهيزات حمل بار مربوط به جرثقیل بايستي دارای شماره و میزان بارکاری مجاز به همراه گواهینامه تست و آزمایش از سوی شرکت سازنده باشند.

انجام هر اقدامي که باعث برهم زدن شرايط ايمن کار باجرثقيل گردد ممنوع می باشد.

حرکات جرثقیل اعم از بالاکشیدن بار، جابجایی جزئی بار، بالا و پایین بردن بازو و حرکات گردشی نباید بنحوی باشد که بار بر روی زمین کشیده شده یا راستای سیم بکسل بصورت غیرعمود بر امتداد زمین قرار گیرد. قبل از اینکه بار بلند شود امتداد سیم بکسل باید کاملا شاغولی باشد و باید باکنترل دقیق حرکات جرثقیل، از نوسان بار جلوگیری نمود.

برای استفاده ایمن از جرثقیل باید سیستم های هدایت جرثقیل بصورت کاملا واضح نشانه گذاری شده تا حرکات به راحتی تحت کنترل راننده یا اپراتور بوده و وی باآگاهی کامل جهت حرکت وجابجایی بار، اهرم ها را بکارگیرد. نشانه گذاری ها باید به زبان رسمی بوده و یا باید از یکسری علائم توافق شده بین المللی استفاده گردد.

کلیه تعمیرات جزئی و کلی می بایست توسط واحد تعمیرات و نگهداری ماشین آلات صورت گرفته و اقدام به تعمیر جرثقیل از سوی اپراتور یا راننده و سایر اشخاص ممنوع می باشد.

راننده یا اپراتور باید در طی عملیات جابجایی بار مراقبت لازم جهت جلوگیری از وارد شدن ضربه یا هر گونه بار جانبی به بازو یا سازه جرثقیل بعمل آورد.

قبل از اینکه حرکت کاملا متوقف شود نباید جهت حرکت معکوس گردد مگر اینکه لوازم کنترلی موتور بگونه ای طراحی شده باشد که اجازه این کار را فراهم نماید.

از تجهیزات ایمنی جرثقیل مانند محدودکننده های حرکت نباید به منظور متوقف نمودن آن استفاده شود.

کلیه جرثقیل های سیار می بایست مجهز به چراغ های هشداردهنده بوده و این چراغ ها بایدکاملا قابل تشخیص باشند.

جرثقیل نباید در شرایطی که سرعت باد بیشتر از آنچه که در دستورالعمل جرثقیل ذکر شده بکارگرفته شود.

فعالیت جرثقیل در شرایط نامساعد جوی ( باران و برف ) ممنوع بوده و در شرایط خاص، تحت اقدامات احتیاطی و بانظر سرپرست HSEانبار صورت گیرد.

تحت هيچ شرايطي نبايد از جرثقيل و ادوات آن در بيش از ظرفيت ثبت شده بر روی آنها استفاده شود. انجام (LOAD TEST) بابار بیش از ظرفیت، تحت نظر واحد HSEانبار و کارشناس فني واجد شرايط جهت صدور گواهینامه سلامت مجاز می باشد.

ريگر ( قلاب انداز ) جرثقيل بايستي از ايمن بودن نحوه اتصال بار به بکسل ها و قلاب اطمينان حاصل نماید.

قطعاتي که پس از بلند شدن توسط جرثقيل بايستي هنگامي که معلق هستند تنظيم شده يا چرخش نمايند و يا هدايت شوند بايستي قبل از شروع کار در محل مناسبي توسط طناب باطول مناسب و توسط فرد ديگري تحت کنترل قرار بگيرند.

هنگامي که جابجائي بار در مسيري است که تردد و فعاليت افراد زياد مي باشد يا بايستي عمليات حمل را بهزمان ديگري موکول نمود و يا تا پايان عمليات حمل، بایستی در مسير حرکت بار کليه فعاليت ها ممنوع شود.

کليد و پينچ ها بايستي داراي ترمز اضطراري باشند.

براي اطمينان از نحوه صحيح اتصال بار و توان جرثقيل، بايستي ابتدا بار را چند سانتي متر ( ١٠ تا ٣٠ ) از زمين به آرامي بلند نموده و در صورت صحت و ايمن بودن شرايط به کار ادامه داد.

راننده یا اپراتور جرثقيل بايد در هر حالت و به هر شکلي حرکات اجزاء جرثقيل را به آرامي انجام دهد.

پائين آوردن بار صرفا باترمز اکيدا ممنوع است.

هنگامي که جرثقيل تحت بار مي باشد و يا دستگاه روشن است ترک کابين جرثقيل توسط راننده اکيدا ممنوع است.

کليه پله ها، سکو ها، دستگيره ها و پدال هاي جرثقيل بايستي کاملا تميز و عاري از روغن و گريس باشند. اين موارد بايستي روزانه توسط راننده یا اپراتور جرثقیل کنترل گردد.

تجمع يا ايستادن و يا حرکت درشعاع عملکرد جرثقيل ممنوع بوده و براي حفاظت این محدوده خطرناک بايد علامات و موانع احتياطي نصب شود.

در هيچ شرايطي نبايد از جرثقيل براي کشيدن يا هل دادن بار استفاده شود.

قرار گرفتن بين بارها در هنگام جابجایی اکيدا ممنوع است.

دقت و توجه اپراتور جرثقيل به ريگر از اهميت زیادی برخوردار است بنابراين در هنگام حمل بار فقط يکنفر به عنوان ريگر باراننده یا اپراتور در ارتباط باشد و افراد متفرقه از انجام وظايف ديگر جدا خودداري نمايند.

تدارک روشنایی کافي و زاويه ديد مناسب جهت راننده یا اپراتور و ريگر بسيار مهم است. انجام عمليات حمل بار در محل هایي که نور کافي نبوده و زاويه ديد نامناسب باشد اکيدا ممنوع است.

بالا بردن باري که وزن آن نزديک حد مجاز ظرفيت جرثقيل مي باشد نبايد به يکباره صورت گيرد بلکه بايد به شکل مرحله به مرحله بدین شرح انجام پذيرد. ابتدا به اندازه ٢٥ تا 30 سانتي متر بار از زمين بلند شده و دستگاه جهت رسيدگي به باربندها، مهارها و مکانيزيم بالابر متوقف گردد. ادامه کار پس از حصول اطمينان کامل از محکم بودن بار مجاز است.

بلند کردن و حمل چند نوع مختلف از بار به شکل همزمان بايک جرثقيل اکيدا ممنوع است.

تماس باشرکت سازنده در مورد تعميرات روي بوم الزامي می باشد.

پیش از بلند کردن بار ، بوسیله بوق زدن می بایست دیگران از آغاز عملیات مطلع شوند.

در صورت نیاز به بلند کردن افراد توسط جرثقیل، این عملیات می بایست توسط یک سبد بامشخصات ایمن انجام شود و آویزان شدن افراد از قلاب اکیدا ممنوع است.

تحت هیچ شرایطی نباید بار بصورت معلق در هوا بمدت طولانی نگهداشته شود.

پس از اتمام فعالیت باربرداری و خاموش نمودن جرثقیل و قبل از اقدام به ترک آن می بایست درب کابین راننده قفل شود.

نصب کپسول آتش نشانی در کابین راننده الزامی بوده و راننده یا اپراتور و ریگر می بایست بانحوه استفاده از آن آشنا باشند.

در زمان جابجایی می بایست بار تا حد امکان به سطح زمین نزدیک باشد.

یدک کردن و کشیدن اتومبیل و غیره بوسیله جرثقیل اکیدا ممنوع است.

سیم بکسل اندازی و بلند کردن باری که بطور آزاد روی زمین نباشد ، میخکوب یا جوشکاری شده یا قسمتی از آن زیر خاک باشد ممنوع است.

بلند کردن باری که محل تخلیه آن مشخص نشده است ممنوع می باشد.

گرفتن لنگر قلاب بادست ممنوع است. گرفتن لنگر می بایست توسط طناب یا میله باطول کافی انجام شود.

در موقع باربرداری توسط دو جرثقیل رعایت موارد ذیل الزامی است :

اطلاع از تناژ و ظرفیت باری هر جرثقیل و وزن بار.

طرز قرار گرفتن دو جرثقیل و وسایل بلند کردن متناسب باوزن بار برای هر جرثقیل.

انتخاب سیم بکسل و وسایل بلند کردن متناسب باوزن بار برای هر جرثقیل.

استفاده از دو جرثقیل مشابه در صورت امکان.

بالا و پایین بردن بار بصورت هماهنگ و یکنواخت توسط دو جرثقیل.

استفاده از زنجير جهت جابجایي بار ترجیحا ممنوع است.

در موقع اتصال سیم بکسل بلند کننده بار یا حلقه زنجیر به قلاب جرثقیل، حلقه آن می بایست کاملا کف شاخه قلاب قرار گرفته باشد.

بارهایی که دارای آی بولت ( حلقه اتصال مخصوص جهت بارگیری ) می باشند باید هنگام زنجیراندازی کنترل و از آن بمنظور بستن بار استفاده گردد.

در موقع باربرداری بوسیله آی بولت، می بایست نسبت به بسته شدن کامل رزوه های پیچ آی بولت روی بار توجه جدی شود.

سیم بکسل ها بايستي هر ٦ ماه يکبار تست شوند. همچنين وسايل کمکي نيز بايد باباري که داراي ٢٥ درصد بيشتر از ظرفيت اسمي آنها باشد هر ٦ ماه يکبار تحت آزمايش قرار گيرند.

اتصال دو سر دو قطعه سیم بکسل بمنظور به دست آوردن سيم طويل توسط گيره مجاز نمي باشد.

طول بکسل بايستي طوري انتخاب شود که هنگام رسيدن قلاب به پائين ترين نقطه، حداقل دو دور سيم بکسل باقي بوده و لبه های درام حداقل به اندازه 2 برابر قطر سیم بکسل در منتهی الیه جمع شدن بکسل از لایه خارجی بکسل بیرون زده باشد.

قلاب جرثقيل بايستي از جنس فولاد بوده و دارای ضامن ایمنی سالم باشد و هر هفته نحوه اتصال آن به جرثقيل بازرسي و بازديد گردد.

کليه شکل ها بايستي داراي پين اصلي خود بوده و استفاده از هر نوع وسيله ديگري مانند پيچ و مهره ممنوع است.

جرثقيل بايستي مجهز به سیم بکسل هاي مناسب در سايز هاي مختلف بر اساس دستورالعمل سازنده و ظرفيت دستگاه، شکل، ورق گير، لوله گير، و …بوده و مرتباتوسط ريگر بازديد شده و در صورت بروز هر گونه اشکال از سيستم خارج گردند.

قطر استوانه نگهدارنده کابل نبايد کمتر از ٣٠ برابر قطر کابل باشد به شرط آنکه حداقل مساوي ٣٠٠ برابر قطر کلفت ترين سيم کابل باشد.

دو سر استوانه کابل بايد داراي فلنج باشد بطوريکه حداقل ارتفاع آن کمتر از 5/2 برابر قطر کابل نباشد.

براي زنجيرها حداقل ضريب اطمينان بااحتساب حداکثر بار مجاز بايد ٥ باشد و در موارد ذيل حتما بايستي تعويض شوند :

بيش از ٥% به طول اوليه آن اضافه شده باشد.

بيش از 4/1 ضمانت اوليه حلقه هاي زنجير در اثر کار خورده شده باشند.

ضريب اطمينان کابل هاي فلزي نبايد کمتر از ٦ باشد.

در صورت مشاهده کمترين نشانه خطر در روي محل اتصالي کابل هاي فلزي بايد از آن نقطه در حدود ١ تا ٣ متر را بريد و مجددا اتصال کابل را بست.

طناب هاي مهار بايد داراي حداقل مقاومت (٨٠٠ کيلوگرم بر سانتي متر مربع ) باشند ضريب اطمينان براي اين نوع طناب ها نبايد کمتر از ١٠ باشد.

نگهداری مناسب سیم بکسل شامل تمیز نمودن و روغن کاری رشته ها و مفتول های آن بااستفاده از روغن های معدنی جهت جلوگیری از ایجاد خوردگی الزامی است.

بمنظور جلوگیری از صدمات فیزیکی می بایست سیم بکسل را بااحتیاط تخلیه نموده و قرقره ها یا کلاف ها نباید به زمین پرتاب شوند.کلاف سیم بکسل نباید بوسیله نوارهایی که دور رشته های کلاف بسته شده است بلند شود مگر اینکه نوارها بطور خاص برای این منظور طراحی شده باشند.

در انبار کردن سیم بکسل ها می بایست به موارد ذیل توجه شود :

سیم بکسل هایی که از روی جرثقیل بمنظور استفاده مجدد برداشته می شوند باید قبل از انبار شدن کاملا تمیز شده و بامواد مناسب روغنکاری شوند.

سیم بکسل می بایست در مکان های خشک و خنک انبار شده و نباید در تماس باکف محل باشند.

از قرار گرفتن سیم بکسل ها در معرض بخار و فیوم شیمیایی یا سایر عوامل خورنده باید خودداری کرد.

سیم بکسل در داخل انبار می بایست مرتبابازرسی شده و در صورت نیاز روغن کاری شود.

سیم بکسل های بیش از 30 متر می بایست روی قرقره جمع شده و انبار شوند.

سیم بکسل ها نباید بصورت آشفته و درهم از کلاف و قرقره که روی زمین قرارداده شده باز شوند.

برش سیم بکسل می بایست مطابق دستورالعمل سازنده صورت گیرد.

در سوار کردن و انتقال سیم بکسل از یک قرقره به درام و یا قرقره دیگر می بایست از شل شدگی و انحناء سیم بکسل جلوگیری شود.

از قفل شدن قرقره راهنما (شیاردار) می بایست جلوگیری شده و قرقره در فواصل زمانی منظم مرتبامی‌بایست بازرسی شود تا اطمینان حاصل گردد که آن ها دچار چرخش نشده اند.

فعالیت ایمن باجرثقیل موبایل

محل قرار گيري جرثقيل بایستی قبل از شروع بکار بطور کامل بررسی شده و از احتمال نشست جک ها و انجام اقدامات مقتضي قبل از استقرار جرثقيل مطمئن گردید.

در زیر جک ها هنگام استقرار می بایست الوار مناسب قرار گیرد.

جرثقیل نباید بار خود را حمل نماید حتی در صورتی که توانایی انجام این عملیات را داشته باشد.

در زمان حرکت غیر از راننده یا اپراتور هیچ فردی حتی ریگر و علامت دهنده حق سوار شدن به جرثقیل را ندارد.

در زمان پارک کردن جرثقیل می بایست از جک های تعادلی بطور ایمن استفاده گردد.

در زمان بلند کردن آویزان و سوار شدن روی بار اکیدا ممنوع است.

جابجائي جرثقيل فقط بايستي بااجازه سرپرست مربوطه و صرفا جهت انجام امور مربوط به حمل ونقل تجهيزات باشد. جابجائي دستگاه بجزء مورد فوق اکيدا ممنوع است.

در صورتي که بر اساس شرايط کار بايستي جرثقيل در محل هاي خطرناک فعاليت نمايد علامت گذاري محل و بررسي دقيق آن قبل از شروع به کار الزامي است.

بجز در شرايط کمک رساني و امداد ( در صورت نياز ) کار بارعايت اصول ايمني حمل و نقل افراد توسط جرثقيل ممنوع است.

تغيير در تجهيزات جرثقيل مانند افزايش طول بوم و يا باز کردن متعلقات بايستي تحت نظر بازرس فني صلاحیت دار انجام پذيرد.

حمل افراد توسط سبد فقط باتائید سرپرست HSEانبار و رعایت کلیه موارد ایمنی امکان پذیر می باشد.

هنگاميکه بار در نقطه اي قرار دارد که زاويه بوم جرثقيل نسبت به جک هاي تعادلي عمود يا موازي نباشد بيشترين فشار هنگام جابجایي بر سطح زمين وارد شده و ممکن است در اثر فرو رفتن سطح زمين در آن نقطه جرثقيل تعادل خود را از دست بدهد. بنايراين حتي المقدور از جابجا کردن بار در اين شرايط خوداري شده مگر اينکه از مقاومت زمين اطمينان حاصل گردد.

حتما بايستي سطح زيرين جک هاي تعادلي توسط تخته فرش يکپارچه اي که سطح آن حداقل ٣ برابر سطح جک مذکور باشد پوشيده شود. چيدن چند تخته روي هم باآجر و وسائل ديگر اکيدا ممنوع است و تخته ها بايستي حتما به سطح اتکاي پايه جک مرتبط باشند.

تراز بودن جرثقيل از اهميت ويژه اي برخوردار است جهت اطمينان از اين امر پس از تراز اوليه جرثقيل بوم آن کاملا عمود نموده و قلاب را تا نزديک زمين پائين آوريد در اين حالت وايرها و قلاب در هر جهت بايستي رو به مرکز قرار گيرند در غير اينصورت تا تنظيم صحيح کار باجرثقيل ممنوع می باشد.

اغلب جرثقيل هابا بوم تلسکوپي داراي دريچه اي هستند که باعث مي شود بخش هاي بوم هيدروليکي به شکل مساوي خارج شوند. در صورت نياز به استفاده از چند بوم بايستي ميزان خروجي هر يک باهم برابر باشد زيرا جدول بار ایمن جرثقيل بر مبناي افزايش برابر طول بوم ها تهيه شده است در غير اينصورت اطلاعات اين جدول قابل قبول نبوده و براي جرثقيل خطرناک است.

همواره از ايجاد Two – Blocking درجرثقيل جلوگیری نمائید. اين حالت وقتي اتفاق مي افتد که قرقره به سمت انتهاي بوم کشيده شده و کاملا به بوم مي چسبد. در اين حالت اگر جرثقيل تحت بار باشد احتمال بريدن واير، تخريب بوم و در نهايت سقوط بار وجود دارد. اين حالت در جرثقيل هاي بوم خشک نيز هنگامي که دکل به سمت پائين آورده مي شود بسيار محتمل است.

جرثقيل ها بايستي مجهز به وسایل مربوط به جلوگيري از ايجاد Two – Blocking باشند. نوعي از اين سيستم داراي سوپاپ سلونوئيدي است که سيستم هيدروليک درگير است. در هنگام عمليات روتين و صحيح جرثقيل، اين سولونوئيد تقويت مي شود و در صورت برخورد هوک اصلي به آن سيستم هيدروليک از کار مي افتد و هوک متوقف مي شود.

ايمن ترين زاويه بين بار و بکسل و بکسل ها با يکديگر در محل تلاقي با قلاب ٦٠ درجه مي باشد.

هنگامي که بيش از يک جرثقيل متحرک در روي يک مسير کار مي کند حداقل فاصله دو جرثقيل متحرک از يکديگر نبايد از ٩ مترکمتر باشد.

طرح ریزی، استقرار، نصب و برچیدن و کار ایمن با جرثقیل برجی

در استقرار جرثقیل باید تمام مواردی که ممکن است بر عملکرد ایمن آن اثر بگذارد بویژه موارد ذیل در نظر گرفته شود :

فرد صلاحیت دار گروه نصاب باید اطمینان دهد که بار ایجاد شده بوسیله جرثقیل، از طریق زمین یا بوسیله هر نوع سیستم باربر پی تحمل می گردد. در این زمینه می بایست محاسبات فنی مورد نیاز صورت گیرد.

بارهایی که بوسیله جرثقیل به زمین یا پی تحمیل می شود می بایست از طریق سازنده جرثقیل با اسناد و مدارک مربوطه بدست آید.

در بارگذاری زمین یا پی می بایست ترکیب اثرات زیر در نظر گرفته شود :

وزن جرثقیل و ملحقاتی نظیر وزنه های تعادل ( وزنه های نصب شده روی جرثقیل های برجی ) و پاره سنگ ( وزنه هایی که در قسمت پایه جرثقیل بمنظور حفظ تعادل نصب می شود) در صورت وجود.

بار مرده ( شامل وزن بار و هر نوع ملحقات باربرداری ) .

نیروهای دینامیکی که بر اثر حرکت های جرثقیل یا نوسان باد ایجاد می شود.

بارگذاری باد که به علت سرعت باد، بیشتر از حداکثر مقدار مجاز آن بوجود می آید. این مقدار با توجه به موقعیت محل تعیین می گردد.

بار تحمیل شده در شرایط سرویس بیشتر خواهد بود اما در شرایط خارج از سرویس و حین نصب و برچیدن نیز می بایست دقیقا بررسی شود.

توزیع نیروهای افقی و عمودی معمولا بصورت غیریکنواخت می باشد. به همین دلیل و نیز بواسطه در نظرگرفتن سایر اثرات غیر قابل پیش بینی از یکسری ضرایب افزایش بار استفاده می گردد.

در نظر گرفتن خطراتی که در مجاورت جرثقیل وجود دارد مانند خطوط وکابل های هوایی برق، سازه ها و تاسیسات مجاور، وسایل نقلیه و سایر جرثقیل ها و تاسیسات زیر زمینی می بایست مورد توجه قرار گیرد.

شالوده جرثقیل می بایست بطور اطمینان بخشی از تاسیسات زیر زمینی ( شامل لوله های گاز و آب یا کابل برق) دور باشد.

مسیر باربرداری جرثقیل در صورت امکان می بایست علامت گذاری و مرزبندی شود بگونه ای که بین هر بخشی از جرثقیل و موانع موجود در مسیر، فاصله ایمنی حداقل به میزان 600 mm در نظر گرفته شود.

در هنگام استقرار جرثقیل، رعایت فاصله ایمن از خطوط انتقال برق و تاسیسات الکتریکی می بایست مطابق دستورالعمل مربوطه و با هماهنگی شرکت برق شهرستان یا شهر صورت گیرد.

اگر جرثقیل در شعاعی کمتر از 6 Km از فرودگاه بکار گرفته شود و ارتفاع آن بیش از 10 متر یا بلند تر از سازه ها و درختان مجاور فرودگاه باشد فرد مسئول نصب باید با مسئولین فرودگاه مشورت نموده و موارد ایمنی لازم مطابق قوانین ناوبری هوایی را از آنها کسب نماید.

نصب و برچیدن جرثقیل می بایست دقیقا مشابه عملیات بلند کردن بار طرح ریزی گردیده و بطور مناسب بر آن نظارت شود. شیوه نصب و برچیدن می بایست شامل موارد ذیل باشد :

نصب و برچیدن جرثقیل می بایست مطابق کتابچه راهنما و دستورالعمل های سازنده جرثقیل صورت گیرد.

کلیه پرسنلی که مشغول نصب و برچیدن جرثقیل می باشند می بایست دارای تجربه و تخصص کافی بوده و آموزش کافی را در این زمینه دیده باشند.

هر نوع تغییر در شیوه های تعیین شده نصب و برچیدن می بایست بوسیله طراح جرثقیل یا یک مهندس ناظر باتجربه تائید شود. تا اطمینان حاصل شود که بخش های مکانیکی و سازه ای جرثقیل تحت بار گذاری بیش از اندازه قرار نمی گیرند.

باید بر روی تمام قطعاتی که بخش های اصلی جرثقیل را تشکیل می دهند و بمنظور سهولت در جابجایی از هم جدا شده اند بویژه اجزایی که بر پایداری جرثقیل اثر خواهند گذاشت علائم و شماره های واضحی حک گردد. در کنار این علامتگذاری یا درج شماره باید نقشه هایی با همان سیستم شماره گذاری که جزئیات دقیق نصب را به زبان ساده شرح می دهد نیز وجود داشته باشد بطوری که اطمینان حاصل گردد که در موقع سر هم کردن قطعات دقیقا در محل واقعی خود نصب می شوند.

موارد ذیل جهت تامین انرژی الکتریکی جرثقیل می بایست رعایت گردد :

سازه جرثقیل، محفظه های موتور، پوشش های رسانای تجهیزات الکتریکی، کانال ها و نگهدارنده های فلزی کابل ها می بایست بطور مستقیم و موثر به زمین ارت شوند.

مشخصات برق خروجی منبع تغذیه نظیر ولتاژ و آمپراژ باید متناسب با تجهیزاتی باشد که روی جرثقیل نصب می شوند. قبل از بررسی این انطباق نباید اقدام به برقراری جریان بین منبع این تجهیزات نمود.

کابل های تامین کننده انرژی الکتریکی جرثقیل باید به یکی از روش های زیر در برابر صدمه مکانیکی محافظت شوند :

نگهداری در داخل کانال های محافظ یا بر روی سینی.

اتصال به سازه با استفاده از بست های مخصوص.

پیش بینی قسمت هایی از سازه جرثقیل بمنظور قرار دادن این کابل ها بگونه ای که کابل ها جزیی از سازه جرثقیل محسوب گردند.

در حین فعالیت جرثقیل می بایست مراقب بود به کابل های جرثقیل صدمه وارد نگردد.

علاوه بر کلیدهایی که قادر به قطع و وصل جریان الکتریکی هر کدام از حرکات جرثقیل هستند می بایست از کلید دیگری که دور از جرثقیل نصب می شود و قادر به قطع انرژی الکتریکی کل جرثقیلمی باشد نیز استفاده گردد. تمامی این کلیدها می بایست در موقعیت خاموش off قفل شوند و بطور واضح در داخل تابلو برق اصلی قابل تشخیص باشند.

-هنگام تعویض قطعات می بایست از قطعات اصلی و سالم استفاده نمود.

جابجانمودن جرثقیل از محل مونتاژ به محل انجام عملیات از روش های پیشنهاد شده سازنده جرثقیل استفاده گردد.

جرثقیل باید کاملا ترازگردد. در غیر این صورت میزان اختلاف مجاز از وضعیت تراز باید بوسیله سازنده مشخص گرددو نصب بر همین اساس صورت گیرد.

بازرسی جرثقیل

بازرسی جهت اخذ گواهینامه سلامت

کلیه جرثقیل ها می بایست به منظور آغاز بکار در انبار توسط یک شرکت معتبر و صلاحیت دار مورد آزمایش و تست قرار گرفته و پس از تائید و دریافت گواهینامه سلامت، وارد انبار شوند.

بازرسی روزانه

اپراتور جرثقیل باید هر روز و در شروع کار روزانه جرثقیل را مورد بازدید کلی قرار داده و از سلامت آن مطمئن شود. این بازدید بصورت بازدید چشمی بخش های مختلف جرثقیل صورت می گیرد. بازدید های روزانه شامل موارد ذیل می باشد :

کنترل های روزانه ای که بوسیله کتابچه راهنمای سازنده الزامی است.

کنترل نحوه استقرار سیم بکسل ها بر روی قرقره ها و درام از نظر اینکه از جایگاه خود خارج شده باشند.

کنترل چشمی تجهیزات الکتریکی بطوری که در معرض آلودگی بوسیله روغن، گریس،آب یا گردوغبار نباشند.

کنترل چشمی میزان افت سطح روغن های روان کننده و خنک کننده.

کنترل سویچ های کنترل کننده،کلید های قطع کننده و نحوه عملکرد آنها در صورت بروز نقص احتمالی.

کنترل نشانگر اتوماتیک بار ایمن بمنظور اطمینان از عملکرد صحیح آن.

کنترل تناسب بین شعاع بار و وضعیت قرارگیری بازو در صورتی که از نشانگر بار ایمن اتوماتیک استفاده نمی شود.

کنترل عملکرد صحیح ملحقات بلند کننده بار.

کنترل فشار.

کنترل عملکرد صحیح چراغ ها ، برف پاکن شیشه جلو و آب پاش ها.

کنترل چشمی وضعیت چرخ ها و شرایط لاستیک های چرخ جرثقیل های متحرک چرخ دار.

بررسی عملکرد سیستم های کنترلی جرثقیل در حالت بدون بار.

کنترل عملکرد صحیح کلیه ابزارهای هشداردهی.

کنترل محل استقرار جرثقیل از نظر پاکیزگی و عاری بودن از ظروف روغن، لباس کهنه و مواد قابل اشتعال بمنظور جلوگیری از آتش سوزی.

کنترل مسیر جابجایی جرثقیل از نظر وجود موانع.

بازرسی هفتگی

در صورت استفاده مستمر از جرثقیل، علاوه بر کنترل های روزانه، سرپرست HSEانبار یا مسئول ایمنی پیمانکار با نظارت سرپرست HSEانبار اقدام به تکمیل فرم چک لیست بازرسی هفتگی جرثقیل می نماید. چک لیست فوق پس از تکمیل می بایست به تائید سرپرست HSEانبار برسد.

موارد ذیل می بایست در کنترل هفتگی جرثقیل مدنظر قرار گرفته و بازرسی شوند :

کنترل نشانگر اتوماتیک بار ایمن مطابق دستورالعمل های عملیاتی.

بازرسی چشمی سیم بکسل ها از نظر تعداد رشته های شکسته شده، صاف شدن عاج ها، اعوجاج الیاف بافته شده و خوردگی بیش از حد سطح سیم بکسل.

کنترل نواحی انتهایی سیم بکسل ها، مفاصل گردان، پین ها، خارها، ضامن ها و بوش ها.

بازرسی سازه جرثقیل از نظر آسیب هایی مانند خم شدن مهاربندی ها (اعضاء مورب مهاری)، علایم ساییدگی غیرمعمول بر روی بازوهای تلسکوپی، وجود ترک خوردگی در جوش ها، بریدگی در پیچ ها و مشاهده وضعیت نامناسب در اتصالات.

کنترل قلاب و سایر ملحقات بلندکننده بار، گیره های ایمنی و مفاصل گردان از نظرآسیب دیدگی، میزان آزادی حرکت و هرز شدگی و در صورت نیاز قراردادن مهره به منظور جلوگیری از جابجایی بیش از حد (که می تواند نشانه ای از خوردگی باشد).

بررسی عملکرد کنترل کننده های جرثقیل.

در جرثقیل های هیدرولیکی کنترل حرکات تدریجی قطعات هیدرولیک.

کنترل عملکرد ترمزها و کلاج.

کنترل قفل های چرخشی در جرثقیل های گردان در صورتی که بر روی جرثقیل نصب شده است.

بررسی سیستم فرمان، ترمز پایی ، چراغ های راهنما، بوق، برف پاک کن و شیشه شوی در جرثقیل های کامیونی می بایست صورت گیرد.

بازرسی های ویژه

در مواردی که جرثقیل بطور منظم و مستمر مورد استفاده قرار نمی گیرد می بایست کنترل های ذیل بر روی جرثقیل صورت گیرد :

کنترل هایی که توسط سازنده برای اینگونه موارد پیشنهاد شده است.

کنترل کلیه سیم بکسل های جرثقیل از نظر وجود علائم خوردگی و آسیب و اطمینان از روغن کاری مناسب آنها.

آزمایش اهرم های کنترلی به منظور تائید عملکرد مناسب آنها و در صورت نیاز اطمینان از اینکه بطور صحیح روغن کاری شده اند.

آزمایش حرکت های جرثقیل در جهات مختلف بدون بار، در ابتدا هر حرکت بصورت مجزا و بعد با ترکیب دو یا چند حرکت و در نهایت ترکیب این حرکات بطور همزمان صورت پذیرد. در انتها نیز آزمایش با بار بر روی جرثقیل تکرار گردد.

کنترل عملکرد صحیح تمام ابزارهای ایمنی جرثقیل مانند نشانگر اتوماتیک بار ایمن، نشانگر شعاع عملیات و ارتفاع.

کنترل شیلنگ ها و واشرها و سایر قطعاتی که ظاهر آنها می تواند وضعیت جرثقیل را بازگو نماید.

بازرسی ماهیانه جرثقیل

بازرسی ماهیانه جرثقیل ها توسط یک فرد صلاحیت دار از واحد تعمیرات و نگهداری و سرپرست HSEانبار یا مسئول ایمنی پیمانکار با نظارت سرپرست HSEانبار صورت خواهد گرفت.

در موارد ذیل ارائه گزارش نواقص و سوانح به واحد HSEانبار الزامی است :

هر نقصی که در کنترل های روزانه، هفتگی و ماهیانه تشخیص داده می شود.

هر نقصی که در هر زمان دیگری تشخیص داده می شود.

حوادث و سوانح جرثقیل حتی اگر جزئی باشد.

در صورت وارد شدن ضربه یا بارهای ضربه ای به جرثقیل.

قبل از تعمیر و تائید دوباره سلامت جرثقیل توسط واحد صلاحیت دار، استفاده از جرثقیل به هر نحو اکیدا ممنوع می باشد.

کلیه مدارک بازرسی های هفتگی، ماهیانه، تعمیرات و گواهینامه سلامت جرثقیل می بایست در دفتر واحد HSE بایگانی و نگهداری شود.

دستورالعمل مقابله با حریق

با توجه به اينکه ٤ عامل ماده سوختني، اکسيژن کافي، حرارت مناسب و واکنش زنجيري شيميایي بين مولکول هاي مواد سوختني و اکسيژن باعث بروز آتش مي گردد لذا هنگام اطفاء آتش، از بين بردن هر يک از اين عوامل باعث اطفاء آتش مي گردد. بنابراين اکيپ آتش نشاني بايستي توجه داشته باشند در هنگام اطفاء آتش از بين بردن عواملي اولويت دارد که سريعتر و آسانتر بتوان آنرا از بين برد.

بر اساس نوع ماده سوختني، طبقات آتش به شرح ذيل طبقه بندي مي شود که بايد با برگزاری دوره های آموزشی ایمنی آتش سوزی و همچنین طي جلسات کوتاه مدت آموزشي ضمن کار کليه پرسنل را با اين طبقات آشنا نمود.

طبقه بندی حریق

طبقه A مخصوص آتش هایي است که از سوختن موادي مانند کاغذ، چوب، لاستيک و غيره ایجاد می شود و پس از سوختن از خود خاکستر بجا مي گذارند.

طبقه B شامل آتش هایی است که از سوختن مايعات قابل اشتعال مانند بنزين، تينر، حلال ها، الکل ها، رنگ، گازوئيل، نفت و غيره حاصل می شود و خطر اين نوع آتش بسيار شديد است.

طبقه Cکه مخصوص آتش سوزی تاسیسات و تجهيزات الکتريکي مي باشد.

طبقه D آتش ناشي از فلزات قابل اشتعال مانند سديم و پتاسيم و غيره مي باشد.

طبقه E آتش ناشی از گازها و انفجارات مي باشد.

استفاده از هرنوع خاموش کننده اي براي هر آتشی مجاز نمي باشد و بايستي ضمن آشنایی با انواع آتش های احتمالي در واحد های مختلف انبار، نسبت به تدارک خاموش کنندهاي مناسب اقدام نمود.

تجهیزات اعلام واطفا حریق

خاموش کننده های دستی

خاموش کننده های آب و گاز

با توجه به اينکه بهترين و سريعترين روش اطفاء آتش هاي گروه A حذف گرما مي باشد برای اطفاء آتش این گروه می توان از آب به عنوان يک ماده سرد کننده استفاده نمود. استفاده از آب در آتش سایر گروه ها اکيدا ممنوع است.

آب مورد استفاده در سیلندر ها باید کاملا تمیز باشد.

وجود یک نمایشگر فشار ( مانومتر ) استاندارد برروی سیلندر خاموش کننده آب و گاز ضروری است.

جهت سفارش خرید و یا شارژ کپسول های اطفا حریق کلیک کنید

زمان تخلیه آب داخل سیلندر خاموش کننده آب و گاز باید بین 10 تا 60 ثانیه باشد.

خاموش کنننده های حاوی کف

آسانترين و سريعترين راه خاموش کردن آتش مايعات قابل اشتعال خفه کردن و حذف اکسيژن مي باشد. بنابراين از کف در اطفاء آتش گروه مايعات قابل اشتعال استفاده مي شود. نکته حائز اهميت اين است که در حريق اين گروه پاشش مواد خاموش کننده تحت فشار مجاز نمي باشد.استفاده از کف در خاموش کردن آتش گروه هاي C و D مجاز نمي باشد.

طول پرتاب کف در خاموش کننده حاوی کف دستی نباید از 7 متر تجاوز کند.

تخلیه کف در خاموش کننده دستی باید بین 60 تا 120 ثانیه انجام شود.

در هنگام شارژ خاموش کننده دستی نوع مایع کف باید 75 درصد حجمی سیلندر خاموش کننده کف باشد.

حداکثر طول پرتاب کف در خاموش کننده های چرخدار باید 15 متر و زمان تخلیه آن سه دقیقه باشد.

خاموش کننده های پودری

از پودر شيميایي جهت اطفاء آتش غيرفلزات استفاده می شود ولي براي گروه هاي B و C (بدون فشار) مناسب تر مي باشد.

جهت اطفاء آتش فلزات می توان از پودر خشک استفاده نمود. در اطفاء حريق گروه غيرفلزات این ماده حریق راخاموش کرده ولي ممکن است مجددا حريق شروع شود، بنابراين خاموش کننده مطمئني تلقي نمي شود.

تخلیه خاموش کننده ای پودری دستی باید بین 8 تا 25 ثانیه انجام شود.

تخلیه خاموش کننده های پودری چرخدار باید حداکثر در زمان 105 ثانیه انجام شود.

طول پرتاب ماده خاموش کننده برای خاموش کننده های دستی باید بین 5/1 تا 1/6 متر باشد .

طول پرتاب ماده خاموش کننده برای خاموش کننده های چرخدار باید حداکثر 7/13 متر باشد .

خاموش کننده دی اکسید کربن CO2

CO2اختصاصا در آتش گروه C ( تاسیسات و تجهیزات الکتریکی ) و به شکل عمومي در آتش گروه B به شرطي که تحت فشار پاشيده نشود استفاده می گردد. استفاده از اين ماده براي آتش هاي الکتريکي که ولتاژ برق بيش از ٣ کيلو ولت باشد ممنوع است.

تخلیه گاز دی اکسید کربن از داخل خاموش کننده باید بین 8 تا 30 ثانیه انجام شود .

طول پرتاب گاز دی اکسید کربن باید بین 1 تا4/2 متر باشد .

در مورد خاموش کننده های دی اکسید کربن با وزن 6 کیلو گرم به بالا باید با شیپورک‌های بلند استفاده گردد.

به منظور جلوگیری از خطر ترکیدگی شیلنگ خاموش کننده CO2 به علت سرمای ناشی از خروج گاز ، لازم است از شیلنگ های فشار قوی سیم دار مناسب که توسط پرس هیدرولیکی مقاوم شده باشد استفاده شود .

تعداد، نوع ومقدار تجهیزات اطفاء حریق دستی و ثابت پس از محاسبات فنی می‌بایست از شرکت‌های معتبر تولیدکننده این تجهیزات که دارای گواهینامه‌های مربوطه می باشند خریداری شود.

نصب کپسول های آتش نشانی

در انتخاب محل نصب خاموش کننده ها توجه به نکات ذيل الزامي است:

توزيع به شکل يکنواخت انجام پذيرد.

مسيري راحت و نسبتاً خالي از وسایل دست و پاگير و مزاحم پديد آورد.

حتي المکان مسير دستيابي کوتاه باشد (حداکثر مسير دستيابي بايد 30 متر باشد).

محل خاموش کننده ها در نزديکي ورودي و خروجي ها باشد.

به راحتي قابل دسترسي باشد.

در هيچ حالتي نبايد فاصله کف خاموش کننده از سطح زمين کمتر10 سانتي متر باشد.

محل نصب هر خاموش کننده بايد با علائم ذيل مشخص گردد :

مثلث سبز رنگ براي نشان دادن تناسب ماده اطفائي براي حريق گروه A

مربع قرمز براي نشان دادن تناسب ماده اطفائي براي حريق گروه B

دايره آبي براي نشان دادن تناسب ماده اطفائي براي حريق گروه C

ستاره زرد براي نشان دادن تناسب ماده اطفائي براي حريق گروه D

در صورتي که خاموش کننده ها در مجاورت تجهيزات دیگر نصب شده اند بايد از فاصله 5/4 متري به راحتي ديده شوند.

مشخص کردن محل نصب خاموش کننده هنگامي که به ديوار يا ستون نصب شده بايد از طريق مثلث قرمز رنگ با نواري تيره و روشن در حدود ٣ متر بالاي خاموش کننده انجام گيرد.

در محل هایي که امکان دارد خاموش کننده توسط مواد انبار شده و تجهيزات و ... از نظر دور بماند بايد از علامت گذاري کف سالن استفاده نمود.

نصب خاموش کننده هایي با وزن حداکثر ١٨ کيلوگرم و کمتر بايد به شکلي باشد که ارتفاع راس کپسول تا سطح زمين حداکثر 5/1 متر باشد و در خاموش کننده هایي که وزن آنها بين ١٨ تا ٢٤ کيلوگرم است ارتفاع راس کپسول تا سطح زمين حداکثر ١ متر باشد.

قبل از اينکه خاموش کننده ها انتخاب و نصب گردند بايد نسبت به اينکه چه کساني از آنها استفاده خواهند کرد تاکيد نمود. اين ارزيابي بايد شامل توانایي فيزيکي، واکنش در هنگام بروز استرس و آموزش هاي قبلي باشد. يک فرد در مواقع اضطراري رفتار و انتخاب هاي متفاوتي را دارا مي باشد و ميزان خطا تا حد زيادي تغيیر مي کند و بيشتر مي گردد. تمام استانداردها و مقررات وضع شده در اين مورد بر لزوم آموزش پرسنل تاکيد دارند. رفلکس هاي روحي و اضطراب و هيجان هنگام بروز حريق تا حد زيادي تحت تاثيرآشنایي قبلي با خاموش کننده قرار مي‌گيرند.

اگر يک خاموش کننده در محلي که داراي دماي خيلي زياد و يا خيلي کم باشد نصب گردد حتما بايد براي استفاده در چنين محلي تائيد شده باشد و در غير اين صورت بايد در محل هاي محصور با دماي مناسب استفاده گردند.

پودرهاي شيميایي به عنوان ماده سمي تلقي نمي شوند ولي استفاده از آنها در محيط هاي بسته باعث التهاب مجاري تنفسي و کاهش قدرت بينایي مي شود، بنابراين هنگام استفاده از اين پودرها در محيط بسته استفاده از ماسک و عينک مناسب ضروري است.

حال با توجه به مساحت تحت پوشش كپسول میتوان تعداد كپسول مورد نیاز برای هر كارگاه را طبق رابطه زیر محاسبه میشود.

با توجه به تعداد كپسول مورد نیاز، نحوه چیدمان كپسول ها باید بگونه ای باشد كه تمام سطح كارگاه تحت پوشش قرار گیرد. سطح تحت پوشش كپسول عبارت است از مساحت مربع محاطی به دایره ای به شعاع تحت پوشش كپسول.

برای پوشش فضاهای غیر مسقف توصیه می شود 2% به تعداد كپسول ها اضافه گردد.

شارژ کپسول ها

کلیه کپسول ها چه کپسول های CO2 و چه پودر و گاز باید بعد از هر استفاده ، مجددا شارژ شوند حتی اگر مقداری از آنها باقی مانده باشد.

کپسول های پودر و گاز می بایست بطور سالیانه توسط مراکز معتبر و دارای مجوز، شارژ و بازدید شود حتی اگر استفاده نشده باشند . ( کپسول های CO2 در صورتی که استفاده نشده باشند در هر زمان قابل استفاده اند ).

بعد از هر بار شارژ باید تست نشتی انجام شود .

ماده تشکیل دهنده خاموش کننده نوع کف FFFP¹وAFFF¹ باید حداقل هر سه سال یکبار تعویض شود.

ماده درون خاموش کننده نوع AFFFجامد باید حداقل هر 5 سال یکبار تعویض شود .

در خاموش کننده های دی اکسید کربن ، میزان شارژ ماده خاموش کننده باید به گونه ای باشد که فاز بخار آن به هنگام تخلیه کمتر از 5/99 در صد دی اکسید کربن نباشد.

خاموش کننده های یک بار مصرف نباید مورد آزمون هیدرواستاتیک قرار گیرد و استفاده از آنها بیش از 12 سال از تاریخ تولید ممنوع است .

کلیه کپسول های آتش نشانی مطابق چک لیست بازدید ماهیانه کپسول ها بایدکنترل و بازدید شود .

در انبار هایي که شرايط جوي سرد در اغلب اوقات سال وجود دارد تمهيدات لازم در مورد حفاظت از تجهيزات آتش نشاني بايستي پيش بيني گردد.

تمام خاموش کننده ها باید دارای یک کارت مخصوص سرویس و نگهداری باشند که به آنها آویزان می شود.

فایبر باکس ها

فایبر باکس (fire box) یا جعبه آتش نشانی جعبه ای شامل حداقل ، شیر برداشت از آب عمومی با فشار کافی یا از مخازن مرتفع آب ، شیلنگ های قرقره ای یا شیلنگ لاستیکی یا تاشو کتانی حداقل به طول 15 متر و سرلوله متناسب بای پاشیدن آب بر روی آتش

از تجهیزات ثابت اطفاء آتش گروه A می توان فایر باکس(جعبه آتش نشانی) را نام برد. جعبه آتش نشانی شامل یک شیر برداشت آب با قطر 5/1 اینچ بصورت فلکه ای یا اهرمی بوده و شیلنگ های برداشت آب از جنس لاستیک یا کتانی دارای قطر 1 تا 5/1 اینچ و طول 20-17 متر می باشد که بر روی قرقره نصب شده است. سر لوله مورد استفاده می تواند آب را بصورت جت یا اسپری بپاشد.

فاصله هر دو جعبه آتش نشانی حدود 30 متر در نظر گرفته می شود.

محل نصب فايرباکس بايد در فاصله 30 تا150 سانتي متري از سطح زمين باشد.

در صورتي که فايرباکس درون ديوار نصب شود بهترين ارتفاع آن 70 سانتي متر از سطح زمين است.

جعبه هاي آتش نشاني بايد در محل هاي باز و قابل ديد نصب شوند. بهترين محل راه پله ها، پاگرد ها، درهاي ورودي، دالان ها و غيره است.

هر فاير باکس بايد شعاع 20 متر را پوشش دهد.

ارتفاع نصب هوزريل مانند فايرباکس است. ضمنا فشار آب در داخل هوزريل بايد به اندازه اي باشد که حداقل فاصله پاشش آن ٦ متر باشد و دبي آن در ٣٠ ليتر بر دقيقه باشد.

يک هوزريل بايد بتواند سطحي معادل 800 متر را پوشش دهد.

شیلنگ هاي آتش نشاني را بايد هر دفعه پس از استفاده، کاملا از آب خالي نمود.

کليه کپسول هاي اطفاء آتش مي بايست داراي شماره بوده و طي فرم لیست تجهيزات اطفاء آتش سوزی تحت کنترل باشند.

در کليه انبار ها مي بايست محل نگهداري تجهیزات و کپسول های اطفاء آتش، محل نگهداري مواد شيميایي خطرناک و کپسول گاز بر روي نقشه (LAYOUT) انبار مشخص و در اختيار افراد کميته واکنش در برابر آتش قرار گیرد.

تجهیزات اعلام و اطفا حریق اتوماتیک انبار

کلیه انبارها که فعالیت آنها امکان مخاطرات شدید یا نسبتا مهم آتش سوزی دارد باید مجهیز به وسایل کشف و اعلام حریق باشند. این وسایل بایدمتعدد بوده و اعلام خطر در هر قسمت از ساختمان انبار که به صدا در آید برای کلیه اشخاصی که در ساختمان هستند به طور وضوح قابل استماع یا تشخیص باشد.

وسایل اعلام خطر ممکن است دستی ، نیمه خودکار یا خودکار یا ترکیبی از آنها باشد.

در هر محدوده احتمالی حریق متناسب با ماهیت آن نصب گردد. سیگنال این کاشف‌ها باید به مرکز اعلام و کنترل حریق ارسال گردد. در موردی که گسترش حریق دارای سرعت بالایی است سیگنال فوق باید به طور همزمان به هشدار دهنده های محیطی نیز ارسال گردد. مراکز تکرار کننده اعلام حریق نیز باید دارای قابلیت آزمایش به طور سمعی و بصری باشند.

مرکز اعلام و کنترل حریق می تواند وابسته به افراد یا به طور خودکار عمل کند . در هر حال این مرکز باید بنتواند علاوه بر خبر دهی به موقع به کارکنان برای تخلیه انبار ، تیم یا مرکز امداد یا سامانه خودکار مهار آتش را نیز فعال کند.

سامانه کنترل و اعلام خودکار حریق باید گواهی مطابقت با استانداردهای معتبر نظیرNFPA12EیاBS 5439  استاندارد ملی متناظر باشد. در تابلوی کنترل باید محدوده هایی  کهکاشف ها عمل نموده‌اند به طور واضح نشان داده شوند. در این سامانه هر نوع نقص یا خطا باید بر روی تابلو نشان داده شود و علاوه بر آن هشدار صوتی نیز برای مسئول مربوطه ارسال گردد.

در مرکز خودکار اعلام حریق لازم است کلیه ناحیه های حریق برروی تابلو مربوطه دارای نشانگر بوده و هنگام رسیدن پیام الکتریکی از کاشف های هر ناحیه ، در صورت لزوم آژیر صوتی نیز به صدا در آید . هنگام عادی بودن وضعیت چراغ هر محدوده با رنگ سبز ، هنگام حریق چراغ قرمز و در صورت نقص سامانه ، چراغ زرد مربوط به هر ناحیه روشن گردد. در صورتیکه ‌علائم نوری نشانگر ها چشمک زن باشد باید دوره های روشن و خاموش شدن ان کمتر از 25/0 ثانیه نباشد. لازم است منبع تغذیه الکتریکی مناسب که‌بتواند همواره سامانه را درحال کار نگه دارد ، پیش بینی شود و علاوه بر برق شهر منبع اضطراری (UPS) می تواند چنین هدفی را تامین نماید .

تمامی سامانه های کشف ، اعلام و اطفاء حریق باید دارای منبع تغذیه پشتیبان الکتریکی باشند. این منبع باید یکصد ساعت کار سامانه را پشتیبانی نماید.

ارتفاع قرارگیری کاشف در نوع حرارتی حداکثر برای گروه یک ( مواد سوختنی با خطرات کم ) 9 متر ، گروه دو ( مواد سوختنی با خطرات متوسط ) 7 متر و گروه 3 ( مواد سوختنی با خطرات بالا ) حداکثر 6 متر و در نوع کاشف دودی حدکثر 10 میباشد. لازم است کاشف توسط علائم نوری چشمک زن یا علائم صوتی متناوب ، لااقل هر 15 ثانیه به مدت نیم ثانیه اماده به کار بودن سامانه را اعلام نماید. کلیه کاشف‌ها باید تابع استانداردهای BS-5839یا استاندارد ملی به شماره 3706 باشد.

در هر ناحیه از منطقه بندی حریق باید حداقل دو کاشف وجود داشته باشد حداکثر محدوده قابل قبول برای کاشف های دودی 50 متر مربع به ازای هر کاشف و حراراتی 37 متر مربع به ازای هر کاشف در فضای بسته می‌باشد.

چیدمان کاشف های حریق برای هر طبقه باید مجزا و منظم باشد به طوری که‌در هنگام عمل کل محدوده مورد نظر پوشش دهد.

کاشف‌های گازیاب و نشت‌یاب که‌‌برای جلوگیری از انفجار و اشتعال یا برای محافظت افراد در برابر مسمومیت مواد شیمیایی مورد نیاز تشخیص داده می شوند باید علاوه بر شبکه عمومی کشف و اعلام حریق و به طور موضعی در محل های مربوطه نصب گردند و طوری به مرکز کنترل حریق متصل باشند که‌پیام آنها با شبکه کشف و اعلام حریق اشتباه نشود .

وسایل اعلام خطر حریق باید از نقطه نظر بلندی و نوع آهنگ صدا نسبت به کلیه وسایل صوتی دیگر متمایز بوده و به هیچ وجه برای مقاصد دیگری غیر از اعلام خطر حریق و یا احضار افراد برای تمرین های مبارزه با حریق مورد استفاده قرا ر نگیرد.

در هر محدوده باید حداقل 2 دستگاه مورد استفاده قرار گیرد تا در صورت خرابی یکی ، دیگری در مدار قرار گیرد .

تراز فشار صوت تولید شده توسط مولد خبر کننده باید حداقل 5 دسی بل از صدای محیط بیشترباشد . در صورتی که‌تراز فشار صوت محیط فوق العاده بالا باشد باید مولد صوتی در خارج از انبار نیز نصب گردد. بالا بودن تراز فشار صوت مولد همیشه مطلوب نیست . در صورت امکان از تعداد بیشتر و تراز صدای صوت پایین تر استفاده شود . در اماکن آرام نباید از تراز فشار صوت مولد 65 دسی بل به بالا استفاده شود. پیام صوتی می تواند زنگ آژیر و امثال آن باشد و لازم است‌که صوت بصورت متناوب و شناخته شده برای افراد پخش گردد تا با صدای سایر منابع مانند تلفن یا آژیر شروع و خاتمه کار اشتباه نگردد.

درصورت نبودن افراد در اطراف محل مورد نظر باید از هشدار دهنده صوتی استفاده شود و به طوریکه صدای آن تا فاصله 5/1 کیلومتری شنیده شود. در اماکن باز به ازای هر 2000 متر مربع یک هشدار دهنده صوتی لازم است. پیام صوتی باید حداقل 3 و حداکثر 100 ثانیه تداوم داشته باشد و ترتیب روشن و خاموش بودن آن 5 تا 8 ثانیه روشن و 3 تا 5 ثانیه خاموش باشد. ارتفاع قرارگیری زنگ اعلام خطر باید حداقل 2 متر باشد.

در ارتفاع بیش از 10 متر باید از کاشف های دودی طیفی خطی استفاده شود .

برای مکان هایی که افراد دارای اختلالات شنوایی ، اشتغال یا تردد دارند لازم است از پیام های نوری یا دیداری متناسب نیز استفاده شود. پیام دیداری می تواند چراغ گردان یا چراغ‌های چشمک زن و یا حروف دار باشد و در محلی نصب گردد که‌در معرض دید اکثریت افراد باشد.

هنگامی که‌علائم الکتریکی جهت راه اندازی سامانه های اطفا حریق ارسال می گردد ، لازم است از پیام های نوری یا دیداری متناسب نیز استفاده شود. پیام دیداری می تواند چراغ گردان یا چراغهای چشمک زن و یا حروف دار باشد و در محلی نصب گردد که‌در معرض دید اکثریت افراد باشد.

در صورتی که‌پیام حریق برای تیم های عملیاتی اطفا ارسال می گردد ، باید روی تابلو یا نقشه در کوتاهترین زمان ممکن موقعیت حریق نشان داده شود. امکانات لازم باید برای ارتباط سریع و مطمئن با نزدیک ترین مراکز آتش نشانی و امدادی نیز در مرکز کنترل پیش بینی شده باشد.

در هر محدوده باید علایم و تابلوهایی راهنمای مناسب برای هدایت و تخلیه افراد پیش بینی شده باشد. همچنین سامانه روشنایی اضطراری با شدت روشنایی محیطی حداقل 50 لوکس تامین گردد.

استفاده از یک سامانه رایانه ای برای مرکز اعلام و کنترل حریق در صورتی که استفاده انحصاری برای این امر داشته باشد بلامانع است. در این سامانه هر نوع نقص یا خطا باید در مدت کمتر از 5 دقیقه به اطلاع مسئول مربوطه رسانده شود.

برای اطمینان از صحت عملکرد سامانه لازم است به طور مداوم بر اساس توصیه سازنده یا استاندارد مربوطه آزمون لازم به عمل آید. بازرسی و آزمون باید بصورت روزانه برای مشاهده عملکرد عادی و پیگیری رفع نواقص ، هفتگی برای آزمون قطع کردن مدارآژیر یا مدار الکترونیک کاشف ها و پیگیری رفع نواقص ، آزمون فصلی که‌علاوه بر موارد قبلی مسیر خطوط الکتریکی و مرکز اعلام حریق نیز مورد بازرسی قرار گیرد.

در آزمون سالیانه کلیه قسمت های مکانیکی ، الکتریکی و الکترونیکی باید مورد بازدید و آزمون قرار گیرند. همچنین به طور مرحله ای کلیه کاشف ها به طور جداگانه از محل نصب برداشته ، نظافت و در آزمایشگاه مورد آزمون قرار گیرند.

انجام هر دوره از آزمون های بازرسی نباید مانع انجام دیگری باشد و لازم است آزمون ها توسط افراد مختلف و دارای صلاحیت انجام گردد.

در هر طبقه از ساختمان انبار باید تعداد کلید اعلام خطر حریق دستی وجود داشته باشد و این وسایل را باید در محلی قرارداد که‌برای رسیدن به آنها طی مسافت بیش از 30 متر ضروری نباشد. کلید های اعلام دستی حریق باید حداقل در ارتفاع 2/1 متری نصب شوند.

کلید های اعلام خطر دستی سامانه اعلام حریق باید به وسیله رنگ قرمز که‌در محل نصب آنها به کار رفته کاملا مشخص باشند و به سهولت در دسترس بوده و در مسیر طبیعی فرار از آتش قرار داشته باشد.

جهت سفارش خرید و یا شارژ کپسول های اطفا حریق کلیک کنید

کارفرما مکلف است در هر انبار یک خط تلفن اضطراری یا بی سیم برای خبر دهی هنگام بحران یا خطر آتش سوزی نصب نماید.

تیم آتش نشانی و امداد و نجات

تشکیل واحد آتش نشانی و امداد و نجات با تیم باتجربه و صلاحیت دار و امکانات و ماشین آلات مورد نیاز با توجه به نوع انبار، حجم کاری، تعداد افراد فعال در انبار و... در کلیه انبار های شرکت الزامی می باشد.

تعیین تیمی از آتش نشانانصنعتی باتجربه و صلاحیت دار جهت فعالیت در اکیپ آتش نشانی در کلیه انبار ها الزامی است. آتش نشانصنعتی کسی است که‌بتواند از عهده شناسایی انواع آتش و روش های اطفاء و بکارگیری مواد آتشنشانی مناسب در ارتباط با نوع آتش وامحاء مواد مضره وامدادرسانی و تهیه گزارش از آتش سوزی و کلیه حوادث غیرمترقبه برآید.

توانایی های فنی، علمی و جسمانی آتش نشان صنعتی بطور کلی بشرح ذیل می باشد و این معیارها باید در انتخاب پرسنل تیم آتش نشانی در انبار مدنظر قرار گیرد.

شناسایی اصول بکارگیری روش اطفاء مناسب درارتباط با نوع آتش.

آشنایی با وسایل پیام رسانی.

آشنایی با علائم اخباریدستی آتش نشانی (تابلو آلارم، اشارات خاص) و بلندگو.

توانایی فعالیت در یک گروه تیمی فعال و پویا.

آشنایی با بی سیم و پیام ها و رمزهای مربوطه وتوانایی دریافت پیام و انتقال آن جهت اقدامات لازم.

آشنایی با مفهوم سوخت و ساز زنجیری (خودسوزی).

شناسایی و تشخیص عوامل بروز آتش (مثلث آتش)

آشنایی با مواد اطفاء آتش وانواع آن.

آشنایی با آب و ویژگی هایفیزیکیو شیمیایی آن در ارتباط با اطفاء آتش.

شناخت مزایا و معایب آب در اطفاء آتش.

شناخت پودرهای شیمیایی آتش نشانی و انواع آن.

توانایی طبقه بندی آتش وشناسایی اصول آن.

آشنایی با مفهوم آتش و انواعآن برحسب نوع ماده سوختنی جامدات(چوب و غیرچوب)،مایعات- مایعات سنگین تراز آب. آتش ناشی ازجریان الکتریکی، مواد منفجره،فلزات و گازهای صنعتی و عام المصرف.

آشنایی با عوامل بروزآتش، اکسیژن، حرارت، مواد قابل اشتعال، نقطه شعله زنی، شعله وری و انفجار.

تواناییهماهنگی با گروه آتش نشان.

توانایی رسیدن به محل آتش سوزی با وسایلنقلیه آتش سوزی (در حداقل زمان).

توانایی اطفاء آتش با روش سرد کردن.

توانایی تشخیص محل مناسب عبور و باز کردن معبر جهت عملیات آتش نشانیو نجات.

توانایی بی اثر کردن مواد زیان آور شیمیایی بعد از عملیات آتش نشانی.

توانایی خارج کردن مصدومین از حادثه.

تواناییامدادرسانی به مصدومین حادثه با توجه به نوع صدمه.

تواناییامدادرسانی در هنگام حوادث غیر مترقبه (سیل،زلزله،طوفان،رعد و برق و جنگ).

توانایی برقراریارتباط با واحدهای مختلف.

توانایی اجرای مقررات و آئین نامه های شغلی.

توانایی پیشگیری از حوادث و رعایت اصول ایمنی وبهداشت کار.

توانایی تهیه گزارش آتش سوزی.

واحد آتش نشانی بطور کلی زیرمجموعه واحد HSE بوده و سرپرست آن بطور مستقیم زیر نظر سرپرست HSE انبار فعالیت می کند.

آموزش ایمنی و تمرین های آتش نشانی

سرپرست واحدانبار با هماهنگی و مدیریت سرپرست HSE می بایست اقدام به برگزاری دوره آموزش ایمنی آتش سوزی جهت کلیه پرسنل انبار مطابق سرفصل های ذیل نمایند. برگزاری دوره های بازآموزی ایمنی آتش سوزی و شرکت کلیه پرسنل با توجه به برنامه زمان بندی اعلام شده از طرف واحد آتش نشانی الزامی است.

آشنایی با تئوری آتش،مثلث حریق،مربع آتش.

آشنایی با انواع آتش.

آشنایی با انواع خاموش کننده ها و کاربرد آنها.

آشنایی با تجهیزات اعلام و اطفاء آتش اتوماتیک.

تمرین عملی اطفاء آتش با خاموش کننده ها.

تمرین های مربوطه به تخلیه انبار ها یا ساختمان ها را باید حداقل هر 6 ماه یکبار انجام داد تا بدینوسیله از خروج منظم افراد از ساختمان ها در موقع بروز حریق و جلوگیری از وحشت اطمینان حاصل نمود.

این تمرینات می بایست از طریق واحد HSE و واحد آتش نشانی تنظیم، هدایت و سرپرستی گردد.

کلیه اشخاصی که‌در انبار مشغول بکار می باشند می بایست در تمرین تخلیه شرکت نموده و برای استفاده از خاموش کننده ها جهت مبارزه با آتش سوزی آموزش های لازم را دیده باشند.

در کلیه انبار ها می بایست تمرین آتش نشانی حداقل هر 6 ماه یکبار و بدون اطلاع قبلی انجام شود تا واکنش تیم های مختلف و پرسنل ارزیابی و سنجش گردد. -مسئوليت اجراي اين تمرین (مانور) با سرپرستHSE و اکیپ آتش نشاني است. سرپرست HSEمی بایست نتايج حاصل از تمرین و گزارش آن را جهت بررسی در کميته واکنش در برابر آتش سوزی تهیه و ارائه نماید.

پیشگیری از آتش سوزی در انبار

تائید محل انبار ،کمپ و اسکان کارکنان انبار از نظر ایمنی در برابر آتش سوزی می بایست با هماهنگی سرپرست HSEصورت گیرد.

استعمال دخانيات، روشن کردن و همراه داشتن کبريت، فندک و هر گونه مولد شعله يا جرقه در کليه نقاطي که در آنها مواد قابل احتراق و انفجار نگهداري و يا بکار برده مي شود ممنوع می باشد.تابلو های " لطفا سیگار نکشید " یا " استعمال دخانیات ممنوع " باید در مکان های نگهداری مواد قابل احتراق و انفجار مطابق مقررات ملی ساختمان مبحث بیستم یعنی علایم و تابلو ها نصب گردد.

استعمال دخانیات در انبار، بجز محل های اعلام شده در سایر اماکن ممنوع است.

سرپرست HSE موظف است محل هایی را جهت سیگار کشیدن پرسنل تعیین نماید و این اماکن می بایست به کارکنان اعلام گردد. در این محل می بایست ظروفی جهت جمع آوری پسماندهای سیگار در نظر گرفته شده و بطور منظم این ظروف تخلیه شوند.

کلیه مواد قابل اشتعال و انفجار باید با توجه به MSDS و سایر دستورالعمل های موضوعه، ذخیره سازی و نگهداری شوند.

-کلیه مواد زائد قابل اشتعال و انفجار می بایست در ظروف مخصوص نگهداری شده و بطور ایمن دفع گردند.

ایجاد هر گونه شعله باز و کار گرم در مجاورت مواد قابل اشتعال و انفجار اکیدا ممنوع است.

کلیه بخاری های نفت سوز استاندارد می بایست با توجه به اصول ایمنی مربوطه مورد استفاده قرار گیرند.

ایجاد و برقراری هر گونه آتش جهت گرم کردن در محوطه انبار اکیدا ممنوع است. در صورت لزوم با توجه به نظر سرپرست HSE انبار اقدامات لازم صورت خواهد گرفت.

ايجاد شرايطي که به هر نحو احتمال وقوع آتش سوزی را افزايش دهد از سوي کليه پرسنل شاغل در انبار اکيدا ممنوع است.

کليه پرسنل شاغل در انبار می بایست پس از پايان کار محوطه کار خود و تجهيزات را بررسي نموده و هر گونه منبع فعال راکه مي تواند باعث ايجاد آتش سوزی شود را غير فعال نمايند.

کليه پرسنل موظفند نکات ابلاغ شده را دقيقا اجرا نمايند و بدون اطلاع واحد HSE از انجام فعاليت هايي که‌خطر آتش سوزي دارد اکيدا خودداري نمايند.

نصب علائم هشدار دهنده و معرف نقاط خطرناک مطابق مقررات ملی ساختمان مبحث بیستم " علایم و تابلو ها " در محل هاي مورد نياز الزامي است.

در محل هایي که‌امکان سوختن خود به خود مواد قابل اشتعال وجود دارد(روغن ، ذغال چوب، ...) بايستي اين مواد در ظروف فلزي درب دار نگهداري شوند.

در دفترمرکزی ونقاط اداری انبار ها وکمپ ها بایستی سیم ها وکابل ها موردبررسی قرار گیرد تا از بروز اتصالی و آتش سوزی جلوگیری گردد.

کميته واکنش در برابر آتش سوزی

جهت مدیریت آتش سوزی و پیشگیری از آن در انبارها، تشکیل کمیته واکنش در برابر آتش سوزی با عضویت افراد ذیل الزامی است.

سرپرست انبار

سرپرست HSE

سرپرست واحد آتش نشاني

مسئولين ايمني پيمانکاران

سرپرست بهداري

سرپرست پشتیبانی

سرپرست اجراء

کمیته واکنش در برابر آتش سوزی و پیشگیری از آن بطور منظم هر 6 ماه یکبار جهت بررسی موضوعات مربوطه تشکیل جلسه خواهد داد.

ریاست کمیته بر عهده سرپرست انبار خواهد بود.

سرپرست HSEموظف است نسبت به مکاتبه و هماهنگی با مراکز آتش نشانی شهری و مراکز بیمارستانی نزدیک انبار جهت امدادرسانی در مواقع اضطرای، اقدامات لازم را انجام داده و نتیجه را به اطلاع کمیته واکنش در برابر آتش سوزی برساند.

سرپرست HSE انبار می بایست لیست شماره تلفن های کلیه واحد های مستقر در انبار و سایر شماره تلفن های اضطرای شامل واحد HSE ، واحد آتش نشانی و واحد بهداری و ... را مطابق فرم لیست تماس ها در شرایط اضطراری تهیه و در اختیار کلیه بخش ها قرار دهد.

نحوه بازرسي انبار

در هرانبار می بايست چک لیست پیشگیری ازآتش سوزیبطور منظم ماهی یکبار توسط سرپرست HSE تکمیل شده و نواقص مربوطه برطرف گردد.

کلیه پرسنل واحد HSE و اکیپ آتش نشانی موظفند در زمان بازدید از انبارها در زمينه اقدامات ايمني لازم درجلوگيري از ايجاد محيط مناسب جهت شروع آتش سوزی، تذکرات لازم را به پرسنل ابلاغ نمایند.

نحوه اعلام آتش سوزی در انبار

در کلیهانبار ها در صورت ایجاد آتش سوزی، پرسنل موظفند بلافاصله مورد را به اطلاع واحد HSEانبار برسانند. سرپرست HSE پس از دریافت گزارش، مورد را به ترتیب به اطلاع افراد ذيل مي رساند :

واحد آتش نشاني.

واحد بهداري.

سرپرست انبار.

مسئول گروه تخليه.

در صورت لزوم واحد HSE نسبت به برقراري ارتباط با مرکز آتش نشاني شهري و يا مراکز بيمارستاني جهت امدادرسانی بیشتر اقدام مي نمايد.

کلیه واحدها موظف هستند پس از دریافت گزارش آتش سوزی به سرعت خودرا به محل رسانده و به وظایف تعیین شده خود عمل نمایند.

تخلیه انبار

در هرانبار سرپرست HSE موظف به تعیین و آموزش تعدادی از پرسنل انبار بعنوان اعضای تیم تخلیه خواهد بود. وظیفه تیم تخلیه کمک و امدادرسانی به پرسنل در هنگام خروج از واحدهای مختلف در هنگام اعلام آتش سوزی می باشد.

براي هرساختمان و يا هر سوله در انبار و يا دفاتر بايستي به تعداد مناسب درب خروج اضطراري تعبيه گردد.

عرض خروجي ها نبايد کمتر از 75 سانتيمتر باشد.

درب هاي خروج اضطراري بايد رو به بيرون باز شده و کشوئي، کرکره اي و بازشونده به داخل نباشد.

پله هاي چوبي، مارپيچ، آسانسور و نردبان نبايد به عنوان خروج اضطراري تلقي شوند.

اطراف محل درب هاي خروجي اضطراري بايستي همواره تميز و کاملا روشن باشد.

بازرسي ظاهر فيزيکي درب ها، لولاها، قفل ها و روغنکاري آنها بايستي مرتبا انجام گيرد.

درب های خروج اضطرای نباید هیچ گاه قفل شوند .

بازگشت تیم اعزامي آتش نشانی

پس از بازگشت تیم آتش نشانی، کليه تجهیزات اطفاء آتش مي بایست مورد بازديد قرار گرفته و نسبت به شارژ ، تعويض و تعمير آنها اقدام شود.

گزارش آتش سوزي انبار

پس از اتمام عمليات اطفاء آتش سوزی، سرپرست HSE انبار به همراه سرپرست واحد آتش نشانی می بایست نسبت به برگزاری جلسه و تنظیم گزارش آتش سوزی اقدام نمايند.

گزارش آتش سوزی می بایست در جلسه اضطراری کمیته واکنش در برابرآتش سوزی، ارائه و در خصوص علل و راهکارهای پیشگیری از حوادث مشابه مطابق فرم گزارش آتش سوزی تصمیم گیری خواهد شد.

بر طرف نمودن آثار سوء زيست محيطي در انبار

پس از انجام عمليات اطفاء آتش، سرپرست HSE انبار نسبت به برطرف نمودن آثار سوء زيست محيطي باقيمانده اقدام مي نمايد.