ترانشه و برم چیست ؟

ترانشه و برم چیست ؟ اصطلاح ترانشه و برم را در عملیاتی عمرانی مکرر استفاده کرده ایم این مطلب برای تمام دوستان حوزه راهسازی و راهداری کاملا آشنا است که در حوزه های خطوط انتقال نفت و گاز و آب نیز کاربرد دارد. لذا جهت تکمیل موضوع  ترانشه  این پست را منتشر کردیم. امیداورم استفاده لازم را ببرید. به این نکته توجه کنید که کارشناسان HSE، ایمنی و بهداشت حرفه ای و لزوما سرپرستان کارگاه ها باید به این نکات اشراف داشته باشند.

ترانشه (Trench) چیست؟ چگونه تعریف می شود؟

ترانشه به فرورفتگی‌های مصنوعی یا طبیعی در سطح زمین گفته می‌شود که ژرفای آن‌ها از پهنایشان بیشتر و پهنای آن‌ها از درازایشان بسیار کمتر است. هرگاه برای ایجاد بستر راه نیاز به حفاری از سطح طبیعی زمین با شیب مناسب باشد به قسمت حفاری شده ترانشه یا Trench گویند. 

• از محل ترانشه های تند منحنی میزان گذر نمی کند و با محدوده مشخص می شوند.
• در جاهای که تراکم منحنی میزان ها زیاد باشد نشان دهنده ترانشه طبیعی می باشد.

ترانشه به وجود اختلاف ارتفاع زیاد در مقطع کوچک عرضی میگویند . مثل حفر یک کانال توسط بیل  مکانیکی که دیوارهای کانال رو می تونیم ترانشه بنامیم.

تعریف برم (Berm) چیست؟

برای جلوگیری از افتادن سنگ در مسیر راه و همچنین حفظ پایداری  بیشتر شیب  ترانشه خاکبرداری شده برم اجرا میگردد. به پله هایی که بین ترانشه ها در زمان خاکبرداری ایجاد میشود را “برم” – Berm  میگویند که وقتی ارتفاع دیواره ترانشه از 8 متر بیشتر بشه برای حفظ پایداری شیروانی ترانشه اجرا میشه.

• در زمان خاکبرداری به دیوارهای قایم ترانشه و به دیوارهای افقی برم میگویند.
• اجرای برم و اصلاح ترانشه از بالا به پایین توسط ماشین آلات راهسازی انجام میگیرد.

اطلاعاتی درباره ترانشه

حذف ترانشه ها با هر نوع مصالح  مثل سنگی ،‌ رسی و سایر در محل قوس ها جهت تعریض راه و حذف مانع دید رانندگان در مسیر که معمولا با توجه به میزان سختی آن می تواند با مواد منفجره و ماشین آلات راهسازی اقدام شود.

پله هایی که بین ترانشه ایجاد میشود برم نامیده میشود و هنگامی که قسمت ارتفاع در دیواره ترانشه به بیش از هشت متر برسد و برای محافظت از پایداری شیروانی ترانشه اجرا میشود برای بهتر متوجه شدن تفاوت برم و ترانشه بهتر است که به این صورت بگوییم که به دیوارهای قائم ترانشه و به دیوارهای افقی برم گفته میشودو اگاهی این موضوع تفاوت برم و ترانشه را برما مشخص میکند.

حذف ترانشه های برفی در زمان برفروبی و بازگشایی مسیر  توده های برف به صورت ترانشه در حاشیه راه ایجاد میشود که با ماشین آلات راهداری مثل لودر ،‌ گریدر ،‌ بلدوزر یا برفخورها حذف می گردد. حذف این ترانشه ها در راهداری زمستانی دارای اهمیت بوده به جهت اینکه وجود این ترانشه های برفی در حاشیه راه  با توجه به آب شدن برف در روز و یخ زدن آن در شب باعث لغزنده شدن همیشگی بستر راه خواهد بود. لذا بعد از برفروبی و باز گشایی مسیر  اقدام به حذف این ترانشه های برفی از حاشیه راه  میکنند.

ساخت دیوار حائل برای جلوگیری از ترانشه

یکی از استفاده های دیوار حائل برای جلوگیری از ترانشه خاکی است. حتما پیش آمده که در جاده های کوهستانی دیواره هایی را می بینید که برای جلوگیری از ریزش کوه و یا ترانشه ساخته اند، این ها همان دیوار حائل هستند که با استفاده از قطعات بتنی و پیش ساخته ایجاد می شوند.

مهاربندی ترانشه های خاکی به وسیله شیب دار کردن

هنگام گودبرداری از خاک پایداری از خاک به خطر می افتد یکی از روش پایدار نگهداشتن خاک در هنگام گودبرداری برداشت خاک به صورت شیبدار میباشد این روش پایداری خاک را حفظ میکند و در خاک برداری های با حجم و وسعت بالا این نوع مهاربندی خاک بخاطر صرفه اقتصادی بهتر میباشد و گزینه مناسبی میباشد البته به این نکته توجه شود زمانی میتوانیم این نوع خاک برداری را در پروژه های شهری انجام دهیم بتوانیم شیب را با توجه به فواصل املاک اجرا شود و همینطور اب زیرزمینی که به شیب وارد میشود کم باشد و یا اینکه کنترل شود.

امکان پذیربودن یا نبودن این نوع خاکبرداری وابسته به یک سری شرایط میباشد شرایطی مثل: میزان عمق خاک، نوع خاک، میزان رطوبت خاک، فشارهای سربار خاک، زاویه شیب خاکبرداری، میزان هوازدگش خاک و چنین عواملی بستگی دارد برای بهبود پایداری شیب میتوانیم از روش های مکمل هم استفاده کنیم.

یکی از نکات بسیار مهم خاکبرداری نوع خاک و رطوبت خاک میباشد.

ایجاد برم در خاکبرداری :

برای ممانعت از جاری شدن آبهای سطحی جداره خاکبرداری میتوان یک برم یا مانع خاکی با روش دستی در طول لبه بالایی خاکریز ایجاد نمود. موقعیت این برم باید به نحوی باشد که تمام آبها را به محل امنی تخلیه نماید. برای پایدار کردن برم ممکن است به بذرپاشی روی آن نیاز باشد. برای ایجاد برم نباید خاک را حفر نمود، زیرا این کار باعث جمع شدن آب یا نفوذ آن به داخل خاکریز خواهد شد.

سازه نگهبان

برای خیلی از پروژه های ساختمانی احتیاج به خاکبرداری میباشد و خاکبرداری موضوع بسیار مهمی میباشد و از ان مهم تر چکونگی انجام خاکبرداری میباشد که بسیار مهم است که چگونه انجام شود بهتر است بدانید که در اکثر پروژه های ساختمانی خاک برداری به صورتی انجام میشود که دیواره های ان قائم یا اینکه نزدیک به قائم باشد زیرا قائم بودن نکته مهمی میباشد و اهمییت این نکته بدلیل این است که فشار جانبی که بر این دیواره یا به عبارتی به این جداره ها وارد میشود ناشی از رانش خاک بر اثر وزن خود ان میباشد و همینطور سربارهای احتمالی وجود دارد که روی خاک کنار گود میباشد که باید دقت شود که این سربارها شامل ساختمان مجاور ,بارهای ناشی از بهره برداری از معابر مجاور و خاک بالاتر از تراز افقی لبه ی گود و مواردی به این صورت وجود دارد با این تفاسیر و توضیحات متوجه خوتهیم شد که برای جلوگیری از ریزش ترانشه و ضرر و تبعات منفی این خاکبرداری سازه های موقتی را برای مهار این موارد و ضررها استفاده میکنند که به این سازه های موقتی سازه های نگهبان گفته میشود هدف های اصلی سازه های نگهبان را بخواهیم تفسیر کنیم میتوانیم بگوییم:

اولین هدف حفظ جان انسان های چه خارج و چه داخل گود میباشد دومین هدف موردنظر حفظ اموال چه داخل و خارج گود و هدف نهایی و اخر فراهم وردن شرایط امن و سالم برای اجرای کار

این موضوع مورد بحث یعنی گودبرداری و سازه های نگهبان بحث بسیار گسترده و پیچیده ایی در عمران میباشد و نیاز به مطالعات در سح های مختلفی دارد سطح هایی مثل ژئوتکنیکی,سازه ایی,مواد و مصالح,تکنولوژی ,اجرایی,اقتصادی و اجتماعی دارد و با این گستردگی فراوان درباره مطالعه در سطح های مختلف میتوان چنین نتیجه گرفت که انتخاب روش مناسب بستگی به شرایط دارد و در شرایط گوناگون نتیجه گوناگونی دارد و میتواند در شرایط مختلف به صورت گوناگونی باشد.