چگونگی خودسوزی زغال سنگ و راه های مقابله با خود سوزی

الف) چگونگی خودسوزی
خودسوزی زغال سنگ فرایند خود گرمایشی زغال سنگ بر اثر اکسیداسیون است.
ب )مکانیزم خودسوزی
خود گرما دهی زغال سنگ مستلزم وقوع همزمان چندین عامل است زغال در مجاورت هوا حتی در دمای عادی محیطی به آرامی اکسید می شود که این فعالیت گرمازا بوده و حرارت تولید می نماید در نقاطی که زغال سنگ در معرض تهویه عادی قرار دارد حرارت تولید شده با جریان تهویه دور شده و زغالسنگ سرد باقی می ماند. 
در صورت فقدان کامل جریان هوا ،اکسیژن کاملا مصرف شده و اکسیداسیون متوقف گردیده و زغال سرد باقی خواهد ماند.
در حد مابین این دو حالت شرایط اکسید کننده ای وجود دارد که حرارت اکسیداسیون با سرعت کافی پراکنده نمی شود تا زغال سرد باقی بماند در نتیجه حرارت زغال بالا می رود از آنجایی که سرعت اکسیداسیون همراه حرارت افزایش می یابد این فرایند سرعت می گیرد.

1-اطفاءحریق باید به منظور رسیدن به بن یا محل اصلی حریق  صورت پذیرد.
2- استفاده از آب بافشار زیاد و به مقدار زیاد می تواند حریق ایجاد شده در اثر خودسوزی زغال را اطفاء نماید البته استفاده از کپسول در حریق های کوچک نیز می تواند موثر باشد اما در حریق های بزرکتر با کپسول نمی توان کاری موثر انجام داد. به همین جهت باید بوسیله استفاده از شیرهای هیدرانت که دارای آب زیاد و پر فشار می باشد اقدام با اطفاء حریق نمود از تجمع در محل حریق باید خودداری نموده و به محل امن پناه ببریم فقط افراد درگیر باید در محل وقوع حضور داشته باشند.
3- در داخل تونل در صورت که نتوان خودسوزی را  مهار نمود باید منطقه ای که خودسوزی اتفاق افتاده است  از طریق دیوار های ضد انفجار از دیگر نقاط معدن جدا نمود و دیوار ها باید کاملا ایزوله و عایق باشد.

برای ذخیره سازی (دپو سازی) زغال سنگ می بایست موارد ذیل جهت پیشگیری از خودسوزی یا احتراق خودبخود ، مد نظر قرار داشته باشد. ۱- کپه کردن زغال در کمتر از سه متر ارتفاع باشد.  ۲- بیش از ۲۰۰ تن در هر کپه نباشد.   ۳- بین کپه ها باید فاصله گذاشته شود که حرارت حاصله پخش شود.   ۴- بهتر است در وسط کپه ها لوله و هواکش گذارده شود که تهویه صورت گیرد.   ۵- در روی لوله تهویه باید درجه نشان دهنده حرارت وجود داشته باشد.   ۶- اگر درجه حرارت از ۳۵ درجه سانتیگراد تجاوز نمود باید رسیدگی شود که از این بیشتر نشود.   ۷- اگر درجه حرارت بالا می رود باید آن کپه زغال را پخش نمود تا حرارت حاصله از بین برود.

زغال سنگ هر چه نرم تر و تازه تر باشد خطر خودسوزی آن بیشتر بوده و در بعضی زغال ها که ترکیبات گوناگونی مثلا سولفور آهن موجود باشد خطر زیادتر است چون سولفور آهن به سرعت جذب اکسیژن می نماید. ضمنا توجه داشته باشید که با شروع فصل بارش های موسمی و افزایش رطوبت خطر خودسوزی افزایش پیدا می کند.