موسسه ملی استاندارد آمریکا (ANSI) در سال 1967 در استاندارد شماره ANSI Z16.1 روش ثبت و اندازه گیری آسب های شغلی را ارائه نمود. که در سال 1973 مورد ویرایش قرار گرفت. این موسسه در سال های بعد نیز استانداردهائی را با عناوین دیگری ارائه نمود.
بعلت کاربرد بیشتر شاخص ها و میزان هائی که توسط اداره حکومتی ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا به منظور اندازه گیری و کمی سازی حوادث و بیماری ها و پیامدهای ناشی از آن ها ارائه شده است، در این پست آموزشی به معرفی این شاخص ها خواهیم پرداخت. لازم به ذکر است که هیچ یک از این روش ها و شاخص ها کاملنبوده و هر یک به منظور خاصی به کار می روند. یکی از معیارهای ارائه شده توسط سازمان OSHA میزان بروز (رویداد) می باشد.
میزان های بروز شاخص هائی هستند که نشان می دهند چه تعداد رویداد رخ داده است یا شدت آنها چقدر بوده است. این میزانها مقیاس هائی هستند که فقط عملکرد در زمان گذشته را نشان می دهند و به اصطلاح گذشته نگر هستند. همان طور که ذکر شد میزان های بروز یکی از معیارهائی هستند که می توانند به منظور ارزیابی عملکرد ایمنی مورد توجه قرار بگیرند. در ارزیابی عملکرد ایمنی بایستی به سایر شاخص ها نیز توجه نمود. از ویژگی های این شاخص ها این است که به آسانی محاسبه شده و انمکان مقایسه وضعیت ایمنی را در بین شرکت های مختلف نشان می دهند. در ضمن این شاخص ها قابلیت کاربرد در تمامی شرکت ها را دارا هستند. از نقاط ضعف این میزان ها تشابهی است که با یکدیگر دارند. لذا مقداری گیج کننده می باشند. در این میزان ها از عباراتی نظیر آسیب شغلی و بیماری شغلی استفاده شده است که به منظور استفاده از این میزان ها می بایست از تعریف صحیح این عبارات کاملا مطلع بود.
طبق تعریف ارائه شده توسط OSHA آسیب شغلی به هر آسیبی (اعم از مرگ) که به علت یک حادثه یا مواجهه شغلی ایجاد شور اطلاق می گردد. مانند سوختگی های حرارتی یا شیمیائی، بریدگی ها، شکستگی ها، له شدگی ها، تحریکات تنفسی، نقص عضو و … هم چنین بیماری های شغلی (Occupational Disease) عبارت است از شرایط غیر نرمال فیزیولوژیکی (به جز آسیب) که بعلت مواجهه شغلی با یک عامل بیولوژیکی، شیمیائی، فیزیکی یا سایکولوژیکی ایجاد می شود نظیر بیماری های مزمن و حاد در اثر مواجهه تنفسی، پوستی و …
یکی از معیارهای سازمان OSHA میزان بروز قابل ثبت یا Recordable Incident Rate می باشد:
میزان بروز قابل ثبت، پرکاربردترین میزان است. این میزان با عناوین “مجموع تعداد حوادث قابل ثبت OSHA” یا “میزان بروز” نیز خوانده می شوند. رویدادهای قابل ثبت رویدادهائی هستند که بغلت مواجهه با عوامل بیماریزا و یا حادثه در محیط کار به وقوع می پیوندند. و شامل مرگ یا بیماریها و حوادث و آسیب ها برای افراد می شوند و منجر به کاهش هشیاری، محدودیت در کار یا حرکات، اتنقال دائمی به کار دیگر (تغییر شغل) و یا مواردی که به انواع درمان های پزشکی یا کمک های اولیه نیاز دارند.
مواردی که کارگر بعلت یک رویداد یا مواجهه غیر شغلی دچار بیماری شده است غیر قابل ثبت می باشند. برای مثال سرماخوردگی یا عفونت در زخمی که ناشی از یک بریدگی در بیرون اتفاق افتادهاست، قابل ثبت نیستند. برای مثال یک سکته قلبی معمولا بعنوان یک مورد قابل ثبت مورد توجه قرار نمی گیرد مگر اینکه به دلیل مشخصی، محیط کاری عامل و سبب ایجاد آن باشد.
میزان حوادث قابل ثبت OSHA یا Incident Rtae عبارت است از:
عدد ثابت 200000 معادل ساعات کاری 100 کارگر می باشد که 40 ساعت در هفته و 50 هفته در سال کار می کنند. با استفاده از این عدد مبنای استاندارد شده، هر شرکت می تواند براحتی میزان ها را محاسبه نموده و مورد مقایسه قرار دهد.
توجه: در برخی از منابع و مراجع این مدت ساعات کاری برای 500 کارگر در نظر گرفته می شوند بنابراین به جای عدد 200000 عدد 1000000 را در محاسبات منظور می کنند.
مثال: در شرکتی 17 کارگر تمام وقت و 3 کارگر نیمه وقت (با هفته ای 20 ساعت کار) مشغول به فعالیت می باشند. اگر شرکت در بازه زمانی مشخصی، دو حادثه قابل ثبت را تجربه کندمیزان بروز حوادث را محاسبه نمائید.
جواب: مجموع ساعات کاری کارگران عبارت است از:
(تعدادکارگران تمام وقت ضرب در 40 ساعت کار در هفته ضرب در 50 هفته در سال) + تعداد کارگران نیمه وقت ضربدر 20 ساعت در هفته ضرب در 50 هفته در سال) = 37000
و با جای گذاری در فرمول بالا مقدار IR برای این مثال عدد 10.81 می باشد. یعنی اینکه به ازای هر 100 کارگر شاغل در شرکت 10.81 کاگر درگیر یک بیماری یا آسیب قابل ثبت شده اند.
توجه داشته باشید که شرکت های کوچک تر که رویدادهای قابل ثبت را تجربه می کنند بسیار محتمل است که IR بالائی داشته باشند یا IR به طور معنی داری از سالی به سال دیگر تغییر پیدا کند. این موضوع به خاطر تعداد کمن کارگران و تبع آن ساعات کاری کم شرکت می باشد.
یکی دیگر از معیارهای سازمان OSHA میزان موارد زمان از دست رفته یا Lost Time Case Rate می باشد:
این میزان از نظر گستردگی کاربردی در رتبه دوم قرار دارد. این میزان تعداد حوادث منجر به از دست رفتن زمان (روز) کاری را به ازای هر 100 کارگر تمام وقت در یک بازه زمانی مشخص می کند. موارد منجر به اتلاف زمان کار، مواردی هستند که به واسطه یک حادثه یا بیماری شغلی، کارگر قادر به کار کردن در یک شیفت کاری کامل نیست. (موارد مرگ در LTC مورد توجه قرار نمی گیرد). لازم به ذکر است که در LTC کاگر نمی تواند به کارش بازگردد. اگر کارگر بتواند به کارش بازگردد ولیکن نتواند کارها و وظایف معمول خور دا انجام دهد و کارهای محدود شده و متناسب با شرایط آسیب دیدگی اش انجام دهد، در این وضعیت به جای ثبت LTC، روزهائی توام با محدودیت شغلی ثبت می گردد.
توجه داشته باشید در صورتی که کارگر بتواند وظیفه تعیین شده اش را در خانه انجام دهد بنحوی که فعالیت های خود را به شرکت گزارش داده و شرکت قادر باشد وظایف تولیدی خود را انجام دهد این موارد را می توان بعنوان روز کاری محدود شده در نظر گرفت.
میزان موراد از دست رفته عبارت است از:
مثال: فرض کنید که یکی از دو مورد حادثه در مثال قبل بصورت روز کاری از دست رفته ثبت شده است. میزان زمان از دست رفته عبارت است از:
یعنی به ازای هر 100 کارگر، 5.4 نفر از کارگران بعلت آسیب یا بیماری مربوط به کار متحمل زمان کاری از دست رفته شده اند.
یکی دیگر از معیارهای سازمان OSHA میزان روز کاری از دست رفته یا Last Work Day Rate – LWD Rate می باشد:
این میزان تعداد روز کاری از دست رفته را به ازای هر 100 کارگر تمام وقت در یک بازه زمانی مشخص بیان می کند. این میزان، بیشتر در شرکت های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد. روزهای کاری از دست رفته عبارت است از تعداد روزهای کاری که یک کارگر بواسطه یک حادثه از دست می دهد. روزهای از دست رفته کاری لزومه به صورت پیوسته نیستند. برای مثال پای یک کارگر در روز شنبه می شکند و کارگر آن روز و 3 روز کاری بعد را از دست می دهد، سپس در روز چهارشنبه به سرکار بر می گردد. و بخاطر شکستگی پا کارش محدود می شود و در چند هفته بعد به دلیل باز کردن گچ پا 2 روز دیگر از دست می رود. مجموع روزهای کاری از دست رفته برای این کارگر 5 روز است. روزی که آسیب یا بیماری رخ می دهد، روز کاری از دست رفته محسوب نمی شود. هم چنین در رویداد هایی که زمان کاری از دست رفته در یک بازه زمانی طولانی و بیشتر از 18 روز باشد، روزهای تعطلی نیز روز کاری بحساب می آیند. میزان روزهای کاری از دست رفته عبارت است از:
مثال: با توجه به مثال قبل فرض کنید، در حادثه منجر به اتلاف روز کاری، 5 روز کاری از دست رفته است. میزان روز کاری از دست رفته را محاسبه کنید.
یعنی به ازای هر 100 کارگر، 27.02 روز به واسطه بیماری ها و آسیب های شغلی از دست رفته است.
یکی دیگر از معیارهای سازمان OSHA میزان روزهای دور از کار / محدودیت در انجام کار یا جابجائی شغل یا (DART Rate (Days Away/Restricted or Job Transfer Rate می باشد:
این شاخض میزان جدیدی برای صنایع می باشد. این میزان نشان دهنده تعداد بیماری ها و حوادث قابل ثبت به ازای هر 100 کارگر تمام وقت در یک شرکت و در یک بازه زمانی مشخص بوده که منجر به دوری از کار، محدودیت در فعالیت های کاری و یا تعویض (جابجائی) شغل شده است. Dart Rate عبارت است از:
مثال: با توجه به مثال قبلی فرض کنید که دومین رویداد قابل ثبت به فعالیت های کاری محدود شده منتج شده است و یا اینکه لازم است یک جابجائی شغلی در شرکت صورت گیرد. در این حالت DART Rate را حساب کنید.
با توجه به مثال های قبل، اولین رویداد قابل ثبت، فقط شامل زمان از دست رفته بود و دومین رویداد قابل ثبت منتج به محدودیت و جابجائب شده بود. لذا DART Rate بصورت زیر محاسبه می شود:
یعنی به ازای هر 100 کارگرف 10.81 مورد حادثه یا بیماری شغلی منتج به از دست رفتن روز کاری یا محدود شدن شغل یا جابجائب شغل شده است.
یکی دیگر از معیارهای سازمان OSHA شدت حادثه یا Severity Measure می باشد:
این شاخص توسط اداره حکومتی ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا (OSHA) استفاده نمی گردد ولیکن توسط اداره آمار کار آمریکا (BLS) مورد استفاده قرار می گیرد. این شاخص عبارت است از:
نقاط ضعف میزان ها:
- انواع مختلف میزان های رویداد، در تمامی شرکت ها استفاده می شود. میزان ها شاخص هائی هستند که فقط عملکرد در گذشته را نشان می دهند و به اصطلاح گذشته نگر هستند.
- در شرکت هائی به تعداد کم کارگران، قابلیت اطمینان میزان ها کاهش می یابد.
- در تحقیقات به اندازه کافی حساسیت ندارند که بتوانند به عنوان یک شاخص و معیار دقیق ایمنی عمل کنند.
- وقوع یک حادثه شدید یا مرگ، میزان شدت را در سازمان های کوچک بشدت تغییر خواهد داد و این میزان ممکن است ضرورت پیشگیری از حادثه را کاملا منعکس نسازد.
