مفهوم خطای انسانی

از خطای انسانی تعاریف گوناگون ارایه شده است که به سه مورد اشاره می شود:
۱- یک تصمیم یا رفتار نامناسب که بتواند از اثر بخشی، ایمنی یا عملکرد سیستم بکاهد.
۲- رفتاری که از یک فرد سر می زند، ولی فرد قصد انجام آن را نداشته است و نیز از نظر مقررات یا یک مشاهده گر پسندیده و مطلوب نیست و یا اینکه آن رفتار موجب شود یک وظیفه یا یک سیستم به شکلی تبدیل شود که از حدود پذیرفته شده فراتر رود.
۳- مجموعه ای از اعمال انسانی که از هنجارها، حدود و استانداردهای از قبل تعریف شده، طبیعی و قابل قبول تخطی می نمایند.
بر اساس نتایج مطالعات مختلف، خطاهای انسانی عامل اصلی حوادث محسوب می شوند. برای مثال هاینرین عامل حدود ۸۸% حوادث را خطاهای انسانی گزارش می کند، دروو ۸۰%۰ تا ۹۰% حوادث را ناشی از خطاهای انسانی می داند، Billing&Reynard نیز خطاهای انسانی را عامل وقوع ۷۰% تا ۹۰% حوادث معرفی می کنند

خطای انسانی در استانداردهای مدیریتی

هدف استانداردهای مدیریتی و سیستم مدیریتی دستیابی به نتایج مورد انتظار با اجرای فرآیندهای تعیین شده است در صورت بروز خطای انسانی نتایج مورد انتظار دست نخواهد یافت. یکی از الزامات جدید استانداردهای مدیریتی تفکر مبتنی بر ریسک است که این موضوع به کنترل و عملیات نیز گسترش یافته است این ریسک ها می تواند مربوط خطاهای انسانی باشد. به عنوان مثال : بدلیل ریسک از دست دادن جان مسافرین در پروازها ، شرکت های هواپیمایی از جدیدترین و گران ترین تکنولوژی ها استفاده می نمایند تا خطاهای انسانی کاهش یابد . با این وجود خطاهای انسانی همچنان دلیل اصلی سقوط هوایپما می باشد و آموزش و استفاده از ابزارهای جدید برای خلبانان خطاها را به طور موثر از بین می برند.
 
بندهای مرتبط با خطاهای انسانی در استاندارد ISO 9001:2015
بند ۸-۵-۱ کنترل تولید و ارائه خدمات
پیاده سازی فعالیت هایی برای جلوگیری از بروز خطای انسانی الزام است.
بند ۷-۱-۴ محیط اجرای فرآیندها
عوامل انسانی موضوع کلیدی در اجرای یک فرآیند است و سازمان باید به عوامل انسانی در زمان تعیین محیط اجرای فرآیند توجه نماید نظیر اجتناب از فشار کاری و استرس برای کارکنان
بند مرتبط با خطا انسانی در استاندارد IATF 16949:2016
علاوه بر بندهای اشاره در استاندارد ایزو ۹۰۰۱ که در بالا اشاره‌شده است بند زیر در این استاندارد بر خطاناپذیری اشاره نموده است.
بند ۱۰-۲-۴ خطاناپذیری
استفاده از تکنیک PFMEA جهت کاهش ریسک‌های مرتبط با فرآیندهامی‌پردازد که موضوع خطای انسانی را نیز می‌توان مدنظر قرار داد. رویکردهای واکنش گر و پیشگیرانه برای شناسایی خطاهای انسانی وجود دارد که سازمان ها با انتخاب این رویکردها می توانند خطاها را کاهش داده و تاثیرات این خطاها را به حداقل ممکن برسانند.