ایمنی کار در فضای بسته
۳۰۰,۰۰۰ تومان۱۵۰,۰۰۰ تومان
فقط ۸ عدد باقیمانده دوره آموزشی ایمنی کار در فضای بسته
کار در فضای بسته یکی از پرخطرترین فعالیت‌ها در حوزه ایمنی و بهداشت شغلی محسوب می‌شود. این فضاها به دلیل ماهیت محدود و خطرات بالقوه‌ای که دارند، سالانه منجر به حوادث شدید و حتی مرگبار می‌شوند. صنایعی مانند نفت و گاز، پتروشیمی، معدن، ساخت‌وساز، آب و فاضلاب و صنایع غذایی بیشترین مواجهه را با این چالش دارند. در این مطلب، به بررسی تعریف فضای بسته، خطرات کلیدی و الزامات ایمنی برای کار در این محیط‌های پرریسک می‌پردازیم.
فضای بسته چیست؟
فضای بسته به محیطی گفته می‌شود که دارای سه ویژگی اصلی باشد:
ورودی و خروجی محدود (ورود و خروج دشوار است).
برای کار مداوم و طولانی‌مدت طراحی نشده (مانند مخازن، تونل‌ها و چاه‌ها).
تهویه طبیعی ضعیف (احتمال کمبود اکسیژن یا تجمع گازهای خطرناک).
نمونه‌هایی از فضاهای بسته:
مخازن و سیلوها (ذخیره مواد شیمیایی، غلات، سیمان)
لوله‌ها و کانال‌های زیرزمینی (انتقال آب، فاضلاب، نفت)
چاه‌های عمیق و فاضلاب (با خطر گازهای سمی مانند H₂S)
مخازن تحت فشار و راکتورها (در صنایع پتروشیمی)
تونل‌های مترو و معادن (با خطر ریزش یا انفجار)
خطرات مرگبار در فضای بسته
عدم رعایت اصول ایمنی در این فضاها می‌تواند منجر به خفه‌شدن، مسمومیت، انفجار، سقوط و مرگ شود. مهمترین خطرات عبارتند از:
- کمبود اکسیژن (غلظت کمتر از ۱۹.۵٪ خطرناک است)
- گازهای سمی (سولفید هیدروژن H₂S، مونوکسید کربن CO، آمونیاک NH₃)
- گازهای قابل اشتعال (متان، بنزین، حلال‌های شیمیایی)
- گرمای بیش از حد و خفگی حرارتی
- برق‌گرفتگی و تجهیزات مکانیکی خطرناک
- فرو ریختن دیواره‌ها یا سقوط اشیا
- تماس با مواد خورنده و اسیدی
۱۰ الزام حیاتی برای کار ایمن در فضای بسته
۱. شناسایی و برچسب‌گذاری فضاهای بسته
لیست تمام فضاهای بسته باید ثبت و با علائم هشداردهنده مشخص شوند.
۲. ارزیابی خطر قبل از ورود (Gas Testing)
اندازه‌گیری اکسیژن، گازهای سمی و قابل اشتعال با دستگاه‌های گازسنج.
بررسی خطرات الکتریکی، مکانیکی و حرارتی.
۳. صدور پروانه کار (Permit to Work)
بدون پروانه، هیچ ورودی مجاز نیست!
در پروانه باید خطرات، اقدامات کنترلی، تجهیزات ایمنی و مسئولان مشخص شود.
۴. تهویه مکانیکی اجباری
استفاده از پنکه صنعتی، هواکش و سیستم‌های تخلیه گاز.
۵. حذف منابع اشتعال
استفاده از تجهیزات ضد انفجار (Ex-Proof) در محیط‌های با گاز قابل اشتعال.
۶. تجهیزات حفاظت فردی (PPE)
ماسک تنفسی (SCBA/SAR) در صورت کمبود اکسیژن یا گاز سمی.
کمربند ایمنی + طناب نجات برای جلوگیری از سقوط.
دستکش مقاوم در برابر مواد شیمیایی، کفش و کلاه ایمنی.
۷. نظارت مستمر توسط فرد نگهبان (Standby Person)
یک نفر همیشه خارج از فضای بسته بماند تا در مواقع اضطراری اقدام کند.
۸. سیستم ارتباطی اضطراری
استفاده از رادیو، بیسیم یا سیستم‌های سیمی برای ارتباط دائم.
۹. برنامه نجات و تمرین دوره‌ای
آموزش تیم نجات و شبیه‌سازی شرایط اضطراری هر ۶ ماه یکبار.
۱۰. آموزش اجباری کارکنان
کارگران، سرپرستان و ناظران باید دوره‌های HSE فضای بسته را بگذرانند.
جمع‌بندی: پیشگیری بهتر از درمان است!
حوادث فضای بسته غیرقابل بازگشت هستند. با شناسایی خطرات، استفاده از تجهیزات ایمنی و نظارت دقیق می‌توان از این فجایع جلوگیری کرد. هیچ کاری در فضای بسته آنقدر فوری نیست که ارزش به خطر انداختن جان انسان‌ها را داشته باشد!
یادتان باشد: یک اشتباه کوچک در فضای بسته می‌تواند آخرین اشتباه زندگی شما باشد!
مدرس : مهندس علی اندیکایی | مدرس شرکت ملی گاز، مدرس مرکز تحقیقات و تعلیمات و مشاور در سیستم‌های مدیریتی HSE
تیرماه 1404
مهمترین سرفصل های دوره ایمنی فضای بسته
در دوره آموزشی ایمنی کار در فضای بسته بصورت کامل با انواع خطرات، دستورالعمل های ورود ایمن، مجوز کار در فضای بسته، انواع تجهیزات حفاظت فردی و سرفصل های آموزشی زیر آشنا خواهید شد:
- مقدمه و تعاریف فضای بسته
- خطرات کار در فضای بسته
- شناسایی و ارزیابی ریسک در فضای بسته
- دستورالعمل های ورود به فضای بسته
- ایزولاسیون مکانیکی/فرایندی
- مجوز کار در فضای بسته (Permit to Work)
- وسایل حفاظت فردی (PPE) مناسب برای فضای بسته
- تجهیزات ورود و نجات در فضای بسته
- وظایف تیم کار در فضای بسته
- مستندسازی و الزامات قانونی
افزودن به سبد خرید
- نظرات
هنوز نظری ثبت نشده
اولین نفری باشید که نظر میدهید
ثبت نظر