آسیب دیدگی استخوان ، موضوع بخش چهارم از سری پادکست‌های «امداد و کمک های اولیه» است. در سه فصلی که از سیف کست گذشت، سه پادکست در حوزه فوریت‌های پزشکی منتشر شد. در خودمان دیدیم که دوباره مطلبی را برای شما آماده کنیم.
البته که امیدواریم هرگز با آن‌ها سر و کار پیدا نکنید! اما اگر با این شرایط مواجهه داشتید، دانستن این موارد به شما کمک می‌کند تا بتوانید اقدام مناسب و صحیح‌تری از خود نشان دهید.​​​​​​​

بافت استخوان
پایه اصلی استخوان از کلسیم تشکیل شده‌است.

 کلسیفیکاسیون
بافت استخوان حالت اسفنجی دارد. خون و کلسیم آن در سوراخ‌ها و فضای خالی داخل اسفنج جریان می‌یابد. رسوب پیوسته کلسیم در داخل جداره استخوان، تراکم استخوانی را به وجود می‌آورد. به این پدیده کلسیفیکاسیون می‌گویند. هر چه رسوب کلسیم بیشتر باشد، بافت استخوانی منسجم‌تر، متراکم‌تر و محکم‌تر خواهد بود.

غده تیروئید
یکی از غددی موثر در رسوب کلسیم در داخل استخوان‌ها و کنترل تراکم استخوانی، غده تیروئید است.

صفحه‌های رشد
در دو انتهای استخوان، صفحه‌های رشد قرار دارد. این صفحه‌ها عامل افزایش طول استخوان تا سن بلوغ هستند.

پریوست
روی استخوان‌ها یک لایه نازک به مانند سلفون کشیده شده‌است که اصطلاحا به آن، لایه پریوست می‌گویند. رشته‌های عصب و عروق در زیر و قسمت‌هایی از روی این لایه وجود دارد. در بعضی شکستگی‌ها به دلیل آسیب‌دیدگی لایه پریوست شاهد درد شدیدی در فرد هستیم.

مغز استخوان
در داخل استخوان قسمت مهمی به نام مغز استخوان وجود دارد. مغز استخوان در قسمت استخوان های بلند مثل استخوان رادیوس (ساعد دست) و بیشتر در استخوان ساق پا و ران پا وظیفه مهم تولید سلول های خونی را برعهده دارد.

سلول‌های خونی
تولید سلول‌های خونی در مغز استخوان نقش بسزایی در فرایند کفایت عناصر تشکیل دهنده خون، عوامل دفاعی بدن و… برای ما ایفا می‌کنند.

نقش ذخیره‌ای استخوان
استخوان به عنوان یک منبع کلسیمی در بدن ما وجود دارد. در پاره‌ای از موارد که بدن دچار افت کلسیم می‌شود از ذخایر کلسیم خود در استخوان استفاده می‌کند تا کلسیم مورد نیاز خود را تامین می‌کند. کلسیم در فرایندهای انعقادی خون، انقباضی ماهیچه‌ها و… نقش اصلی و اساسی دارد.

هایپوکلسیمی – کمبود کلسیم
هایپوکلسیمی یا کم‌شدن کلسیم در داخل بدن می‌تواند منجر به اسپاسم ها، گرفتگی ها و وضعیت‌های کارپوپدال شود.

سندرم کارپوپدال
در سندرم کارپوپدال پنجه‌ها و انگشتان دست شروع به جمع‌شدن می‌کنند. جمع‌شدن اصطلاحا پنجه کلاغی دست می‌تواند نشان‌دهنده کمبود کلسیم در بدن باشد.

حفاظت
یکی دیگر از نقش‌های حیاتی استخوان، دفاع از ارگان‌های داخلی بدن است. مهم ترین ارگان‌های ما یعنی:

*مغز توسط جمجمه محافظت می‌شود.
*قفسه سینه از قلب و ریه محافظت می‌کند.
*دنده‌های ما در قسمت پشتی از کلیه‌ها حفاظت می‌کنند،
*و از طرف دیگر به عنوان یک اسکلت کلی به بدن ما شکل می‌دهند.

آسیب دیدگی استخوان
تک‌تک استخوان‌های بدن برای ما اهمیت دارند.
اما استخوان‌هایی هستند که آسیب‌دیدگی‌شان برای حیات ما تهدید‌کننده هستند.

آسیب دیدگی استخوان جمجمه
آسیب دیدگی استخوان جمجمه و جابجایی آن می‌تواند منجر به خروج مایع مغزی-نخاعی، آسیب دیدگی های خود بافت مغز و خونریزی غیر قابل کنترل شود.

ستون فقرات
مهره‌های ستون فقرات به سه قسمت تقسیم می‌شود:

ناحیه سرویکال یا گردنی دارای ۷ مهره از C1 تا C7،
ناحیه توراسیک یا سینه‌ای دارای ۱۲ مهره از T1 تا T12،
ناحیه لمبار یا کمری دارای ۵ مهره از L1 تا L5

احتمالا در MRI یا گزارش‌های پزشکی این اعداد را دیده‌باشید. مثلا دیسکوپاتی در فاصله بین L1 تا L3

آسیب دیدگی استخوان های ستون فقرات
شکستگی و آسیب دیدگی استخوان در مهره‌های ستون فقرات، میتواند:
منجر به فشار بر روی نخاع شود؛
اختلالات عملکردی و ایستایی به همراه داشته‌باشد،
با درگیر شدن نخاع می‌تواند باعث اختلالات حرکتی در اندام محیطی شود؛
شکستگی و آسیب دیدگی استخوان در مهره‌های بالایی ستون فقرات در ناحیه گردن، با آسیب به نخاع حتی می‌تواند موجب مرگ شود؛
مهره‌های یک تا چهار گردنی محل خروج اعصاب تنفسی هستند. آسیب دیدگی استخوان در این ناحیه به راحتی می‌تواند منجر به قطع تنفس، فلجی‌های سرشانه به پایین و یا کوادری‌پلرژی شود؛
در پاره‌ای از موارد شاهد پاراپلرژی هستیم: آسیب‌هایی که به ناحیه قفسه سینه یا پایین کمر وارد شده و منجر به فلجی‌های انتهای اندام می‌شود.
مهره‌ها، آزاد بودن نخاع در کانال نخاعی و سلامت وضعیت دیسک‌های بین مهره‌ای از اهمیت بسزایی برخوردار است.

آسیب دیدگی استخوان لگن
از دیگر استخوان‌های مهم بدن می‌توان به استخوان لگن اشاره کرد. استخوان لگن با آسیب دیدگی خود می‌تواند تا بیش از دو لیتر خون را در خود نگه دارد.
این خونریزی بسیار گسترده که به راحتی جان فرد را از وی می‌گیرد.
شکستگی‌ها و آسیب دیدگی استخوان لگن را بیشتر در افراد میانسال و پا به سن گذاشته شاهد هستیم.

استخوان ران
استخوان ران پا استخوانی بلند است که به آن اصطلاحا فمور می‌گوییم. از یک انتها به مفصل لگن و از انتهای دیگر به سر زانو متصل است.

آسیب دیدگی استخوان ران
آسیب دیدگی استخوان در این ناحیه، به دلیل عبور رگ سرخرگی یا شریان فمورال، خونریزی گسترده و فوت فرد را به دنبال دارد.

نک فمور
انتهای استخوان ران یا فمور (قسمت گوی از مفصل گوی و کاسه لگن) گردن نازکی دارد که اصطلاحا به آن گردن فمور یا نِک فمور می‌گویند.

آسیب دیدگی استخوان نک فمور
نک فمور می‌تواند بشکند اما بدون تکان‌خوردن، فرد را از آسیب دیدگی استخوان آگاه نکند؛ تا هنگامی که فرد روی پای خود بایستد، با وارد شدن وزن به آن ناحیه، فرد دچار عدم تعادل شود و آنگاه استخوان جابجا می‌شود و شکستگی خود را نشان خواهد داد.
هرگونه زمین خوردن روی زانو؛
هرگونه تصادمی که به ناحیه زانو وارد می‌شود؛
تصادفاتی که باعث برخورد سر زانو به داشبورد یا صندلی جلو می‌شود؛
مواردی از این دست، باعث انتقال انرژی در طول ران پا به سمت لگن می‌شود.
در ناحیه نک فمور دو استخوان به نام‌های تروکانتر بزرگ و تروکانتر کوچک داریم. آسیب دیدگی استخوان نک فمور می‌توتند باعث شود این دو استخوان با یکدیگر شکستگی آبلیکی یا موربی را ایجاد کنند که منجر به قطع شریان فمور خواهد شد.

بیماری پیش‌زمینه‌ای
کاهش تراکم استخوان به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، کهولت سن، چاقی  موجب شکستگی و آسیب دیدگی نک فمور می‌شود.
همان طور که گفته شد اختلالات تیروئیدی – به دلیل نقشی که تیروئید در رسوب کلسیم در استخوان دارد – نیز می‌تواند در این آسیب دیدگی استخوان بسیار موثر باشد.
با آسیب دیدگی استخوان های حیاتی بدن آشنا شدیم. حال می‌ببینیم که علائم در این شکستگی‌ها چه خواهد بود.

تاندون
تاندون‌ها رشته‌هایی هستند که ماهیچه را به استخوان متصل می‌کنند. استخوان‌ها به خودی خود حرکتی ندارند و این ماهیچه‌ها هستند که آن‌ها را حرکت می‌دهند. این حرکت توسط رشته‌های تاندون از ماهیچه به استخوان منتقل می‌شود.

لیگامان
دو سر دو استخوان در محل مفصل توسط نوارهایی به هم متصل می‌شوند که به آن لیگامان یا رباط می‌گویند.

مینیسک
مینیسک، غضروفی در ناحیه زانو است که می‌توان آن را به واشری تشبیه کرد که بین دو سر زانو قرار گرفته‌است. مینیسک مانع ساییده‌شدن دو تا استخوان روی هم می‌شود.

آسیب‌دیدگی مینیسک
در صورت بیرون‌زدن یا پارگی مینیسک، اگر سبک زندگی فرد اصلاح نشود لازم است تخلیه کامل آن صورت بگیرد.
 
دیسک
در فاصله بین مهره‌های کمر یک فضای غضروفی تحت عنوان دیسک وجود دارد. چیزی به نام جا زدن دیسک نداریم!!!

آسیب‌دیدگی دیسک
در فرایندهای بیرون زدگی دیسک، پارگی دیسک، از دست دادن آب دیسک (دِهیدراسیون) چیزی به نام جا زدن دیسک نداریم!
شاید مینیسک پا بهترین نمونه برای مقایسه با دیسک باشد. نحوه برخورد با این مشکل در دیسک نیز همانند مینیسک است. دیسک را معمولا تخلیه می‌کنند یا در شرایطی می‌توان با تزریق دیسک دیگر، ترمیم انجام داد.
پیشگیری از دیسکوپاتی
بهترین کار برای جلوگیری از دیسکوپاتی و آسیب‌های آن اصلاح الگوهای رفتاری در:
نشستن
خوابیدن و بلند کردن اجسام سنگین (لودِ بار) و… است. بنابراین برای پیشگیری بهتر است به این موارد بیشتر دقت بفرمایید تا خرافات!

شکستگی
به جدا شدن استخوان از یک یا دو نقطه یا بیشتر شکستگی یا Fracture می‌گوییم. شکستگی با در رفتگی یا دیسلوکیشن (Dislocation) تفاوت دارد.

در رفتگی
درآمدن استخوان از ناحیه مفصل را دررفتگی می‌گوییم. یعنی در طول استخوان اتفاقی نیافتاده‌است. ولی در شکستگی شاهد آسیب دیدگی استخوان از طول آن هستیم. این امکان وجود دارد یک دررفتگی و یک شکستگی توأم با یکدیگر رخ دهد. ولی معمولاً شاهد یکی از آن‌ها هستیم.

انواع شکستگی
اگر شکستگی از یک نقطه باشد، شکستگی ساده و اگر از دو نقطه یا بیشتر باشد، شکستگی مرکب یا کامپاند (Compound) نام دارد. شکستگی می‌تواند همراه با جابجایی و یا بدون جابجایی باشد.​​​​​​​

تعداد استخوان‌های بدن
از لحاظ آناتومیک در یک انسان بالغ حدوداً ۲۰۶ قطعه استخوانی داریم. این عدد، در نوزادی و کودکی به دلیل جدا بودن تعداد زیادی از استخوان‌های ما از یکدیگر، بیشتر است.در واقع هر چقدر که انسان از کودکی به سمت بلوغ می‌رود قطعه‌های بیشتری به یکدیگر ملحق می‌شوند. تا جایی که تعداد استخوان‌ها به یک عدد ثابت می‌رسد: ۲۰۶ عدد.​​​​​​​

شکستگی باز و بسته
شکستگی های باز، شکستگی‌هایی هستند که همراه با زخم و پارگی پوست باشد. در غیر این صورت، نوع شکستگی بسته خواهد بود. بیرون‌زدگی سر استخوان از پوست لزوما معیار شکستگی باز نیست. شکستگی ساده و بدون جابجایی با پارگی پوست در آن ناحیه مثلاً در اثر برخورد با شیئی تیز یک شکستگی باز است. همچنین شکستگی همراه با جابجایی و بیرون زدگی سر استخوان از پوست آن ناحیه نیز شکستگی باز محسوب می‌گردد.

علائم شکستگی
1. درد شدید سوزشی داخل بافت به دلیل آسیب لایه پریوست که دارای رشته‌های عصبی است،
2. التهاب و تورم روی اندام که قله آن کمرنگ‌تر و اطرف آن پررنگ است،
3. تندرنس (Tenderness) یا حساسیت زیاد به لمس ناحیه آسیب‌دیده  یا اطراف آن،
4. دفورمیتی یا تغییر شکل اگر شکستگی همراه با جابجایی باشد،
5. ناتوانی در اجرای دستورات حرکتی یا حرکت همراه با درد.
اما در شکستگی‌ها چطور می‌توان به تشخیص نهایی رسید؟

عکس‌برداری
تشخیص نهایی ما گرفتن عکس رادیوگرافی خواهد بود؛ یعنی عکس‌برداری توسط اشعه ایکس. آسیب‌دیدگی‌های نواحی نرم مثل دیسک‌ها، لایه‌های بین استخوانی، مینیسک، تاندون، لیگامان‌ها و… کدامشان با عکس رادیولوژی نشان داده نمی‌شود. برای نشان دادن بافت نرم ناچار به انجام MRI هستیم.
روش تشخیص نهایی ما مشخص شد: رادیوگرافی.
اما چه اقداماتی لازم است قبل از رادیوگرافی انجام دهیم؟

اصل R.I.C.E
هدف اصلی ما در بهبود شکستگی‌ها، دررفتگی‌ها، تاندونیت‌ها و در کل آسیب‌های عضلانی-اسکلتی، پیروی از یک اصل ساده تحت عنوان اصل رایس است.
اصل رایس که در ترجمه آن از زبان انگلیسی به کلمه برنج می‌رسید، یعنی R.I.C.E، مخفف ۴ کلمه است:
1. Rest
2. Ice
3. Compression
4. Elevation
در ادامه این چهار مورد را به زبان ساده توضیح می‌دهیم.

استراحت‌دادن – Rest
استراحت‌دادن یا Rest به معنای ثابت سازی ناحیه آسیب‌دیده می‌باشد. این فرایند توسط آتل انجام می‌شود.

آتِل
هر جسمی که قوام لازم را داشته‌باشد، خم نشود و بتواند اندام را روی خود ثابت نگه دارد می‌تواند به عنوان آتل مورد استفاده قرار گیرد. این آتل‌ها در زیر اندام بسته می‌شود. در نتیجه نیازی به قرار دادن آن در دو طرف اندام نیست.

آتل کامل
آتل‌های کامل، آتل‌هایی هستند که در دو طرف اندام آسیب‌دیده قرار می‌گیرند. بنابراین آتل‌ها را می‌توانیم در:

• پشت پا

• زیر دست (جایی که کف دست به سمت بالا امتداد دارد)

• پشت کمر

ببندیم.

انواع آتل
آتل‌ها معمولاً دو نوع کوتاه – Short و بلند – Long دارند.
در ناحیه دست:
آتل‌های کوتاه از سر انگشت‌های دست تا ناحیه آرنج، و آتل‌های بلند از انگشت ‌ها تا زیر بغل را می‌پوشانند.

در ناحیه پا:
آتل‌های کوتاه از سر انگشتان پا تا زیر زانو را می‌پوشانند. قاعدتا برای این آتل‌ها، کف پا نسبت به ساق پا باید زاویه ۹۰ درجه داشته‌باشد.
آتل‌های بلند از سر انگشتان پا تا ناحیه بالای ران که برای ثابت سازی اندام ها میتونید ازشون استفاده کنید.

ویژگی یک آتل مناسب
آتل‌بندی باید به نحوی باشد که:
سطح آتل، پهنای مناسبی داشته‌باشد؛ نه خیلی لاغر و نازک و نه خیلی پهن و وسیع،
سطح آتل باید نرم باشد؛ بهتر است روی آتل لایه‌های پارچه یا پنبه قرار دهید،
دور آتل را حتما بانداژ کنید تا سطح آتل مشخص و منظم باشد (مورد سوم از اصل رایس: Compression)،
و از همه مهمتر اینکه آتل باید گودی‌های بدن را با پنبه پر کند. در ناحیه دست: کف دست و مچ و در ناحیه پا: زیر مچ پا و زیر زانو،
کششِ روی اندام فقط و فقط در مواقعی که فشاری روی رگ داشته‌باشیم.
پس چطور بفهمیم که رگ موجود در یک اندام، متحمل فشار است؟

تشخیص فشار بر روی رگ
در مواقعی که ما شاهد شکستگی و آسیب دیدگی استخوان در اندام‌هایی مثل پا و دست هستیم، آتل‌ها به نحوی که گفته‌شد، گذاشته می‌شوند.
اگر شکستگی عادی و بدون تغییر فرم اندام باشد، باید سعی کنیم تا کششی در آن ایجاد نکنیم. خون‌رسانی رگی که تحت فشار است، به اندام مورد نظر تحت تاثیر قرار می‌گیرد. در نتیجه آن، اندام حالت رنگ‌پریده پیدا می‌کند.

تست Filling Capillary
نشانه دیگر برای تشخیص فشار بر روی رگ در موارد شکستگی و آسیب دیدگی استخوان، تست پر شدن بستر مویرگی یا Filling Copillary ناحیه است.
لطفاً در حین خواندن این متن، این تست را انجام دهید:
موقعی که زیر ناخون خود را فشار می‌دهید، زیر انگشت شما سفید می‌شود و زمانی که آن را رها می‌کنید دوباره قرمز می‌شود.

برداشتن فشار از روی رگ
این تغییر رنگ و پر شدن مجدد باید در کمتر از سه ثانیه اتفاق بیافتد. اگر پر شدن اتفاق نیافتد یا بیشتر از این زمان طول بکشد، نشانه وجود فشار بر روی عروق است. در آن صورت حتما باید اندام را در راستای آناتومیکی آن – به چپ و راست و نه جهت دیگری – بکشیم. این کشش باید تا حدی باشد که جریان خون آزاد شود. حال می‌توان اندام را روی آتل قرار داد.
مرحله بعدی در برخورد با شکستگی و آسیب دیدگی استخوان بانداژ آتل است. بانداژ، از قسمت پایین اندام به قسمت بالا انجام می‌شود. که در مورد سوم از اصل R.I.C.E به آن خواهیم پرداخت.

سردکردن – Cold
مورد دوم از اصل R.I.C.E سرد کردن روی ناحیه آسیب‌دیده است. در آسیب دیدگی استخوان و عضلات، باید آن را در ۲۴ ساعت اولیه سرد کنیم. ابداً نباید اندام با آسیب دیدگی استخوان را در ۲۴ ساعت نخست، گرم کرد. حتی گرم کردن اندام‌ها در برخی آسیب‌دیدگی‌هایی که به ماهیچه‌ها وارد می‌شود ممکن است منجر به سندرومی تحت عنوان سندروم کمپارتمان شود. چند خط دیگر به بررسی این سندروم می‌پردازیم.
تذکر: معمولاً اندام آسیب‌دیده را در ۲۴ ساعت اول، کمپرس سرد و در ۲۴ ساعت دوم، کمپرس گرم می‌کنیم. یک تا دو ساعت اولیه، زمان طلایی ما برای کمپرس سرد ناحیه خواهد بود.

اعمال فشار – Compress
پس از آتل‌بندی و سرد کردن، نوبت به اعمال فشار روی ناحیه است. این فشار توسط بانداژ اتفاق می‌افتد.

بانداژ
اندام را می‌توان به شکل یک قیف یا مخروط فرض کرد. برای تخلیه وریدی، بانداژ را از قسمت پایین قیف، یعنی از قسمت نازک‌تر، به قسمت بالا که ضخیم‌تر است انجام می‌دهیم. توجه داشته‌باشید که بانداژ کردن از بالا به پایین، منجر به تجمع خون در پایین اندام و تورم بافت و اندام ما و آسیب‌های متعاقب خواهد شد.

بالا نگه داشتن – Elevation
اندام باید بالاتر از سطح بدن قرار گیرد. این فاصله (در صورت امکان) حدوداً سی سانتی‌متر بالاتر از سطح بدن است.
در شکستگی و آسیب دیدگی استخوان ران پا و آسیب دیدگی استخوان لگن، رعایت این فاصله سی سانتی‌متری امکان‌پذیر نیست.
اما اگر آسیب دیدگی استخوان در طول آن باشد، مانند آسیب دیدگی استخوان دست یا آسیب دیدگی استخوان ساق پا، این امکان وجود دارد و اندام را سی سانتی‌متر بالاتر از سطح بدن قرار می‌دهیم. این کار کمک می‌کند تا از تورم ناحیه بیشتر بکاهیم.

آسیب دیدگی ماهیچه
بحث دیگری که در کنار آسیب دیدگی استخوان اهمیت بسیاری دارد، آسیب‌دیدگی ماهیچه است.
همان طور که گفته‌شد، لایه‌ای به نام پریوست در اطراف استخوان وجود دارد. دور ماهیچه‌ها نیز با یک غشا پوشانده شده‌است که به آن فاشیا می‌گوییم.
در صورت وارد شدن ضربه به ماهیچه، رگ‌های خونی داخل بافت پارگی پیدا می‌کند؛ اما فاشیای بیرون آسیبی نمی‌بیند. خون، رفته رفته از فضای عروق خارج می‌شود و در داخل ماهیچه تجمع پیدا می‌کند. مقاومت لایه فاشیا مانع از خروج خون از ماهیچه شده و منجر به افزایش فشار داخل ماهیچه می‌شود.

سندروم کمپارتمان
فشاری که خون در داخل ماهیچه ایجاد می‌کند، عروق منتهی به آن را کاملاً می‌بندد. درنتیجه، ماهیچه و اندام آن در اثر نرسیدن خون و تغذیه مناسب از بین می‌رود. این فرایند باعث ایجاد حالتی می‌شود که به سندروم کمپارتمان معروف است. سندرم کمپارتمان یکی از موارد شایع در شکستگی و آسیب دیدگی استخوان است. این سندروم در ناحیه ساق پا، عضلات دوقلو پشت پا و در ناحیه ساعد دست، عضلات روی دست را محتمل‌تر است.

فاشیاتومی
باید مراقب علائم سندروم کمپارتمان باشید. در صورت مشاهده علائم آن باید بلافاصله به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید. ممکن است برای از بین بردن فشار وارد بر ماهیچه، روی ناحیه برش ایجاد شده و خون موجود در بافت تخلیه شود. به این کار فاشیاتومی می‌گویند.

علائم سندرم کمپارتمان – Five P
همان طور که گفته‌شد، در شکستگی و آسیب دیدگی استخوان و به دنبال آن، آسیب‌دیدگی ماهیچه، احتمال ایجاد سندروم کمپارتمان وجود دارد. علائم این سندروم را با نام Five P یا پنج پی می‌شناسند.

درد – Pain
اولین علامت، درد است که می‌توانیم در ناحیه مشاهده کنیم.

عدم وجود نبض – Pulselessness
دومین علامت، عدم وجود نبض در پایین‌تر از اندام آسیب‌دیده است. در ناحیه ساق پا اندامی که نبضش رامی‌گیریم نبض آنتریور و پوستریور تیبیال یا روی دو طرف قوزک پا است. برای گرفتن نبض انگشت ۲ (انگشت اشاره) و انگشت ۳ (انگشت میانی) دست را در روی استخوان قوزک پا جابجا می‌کنیم تا ضربان نبض را احساس کنیم.

رنگ‌پریدگی – Pallor
همین‌طور می‌توانیم از تست Filling Capillary یا پرشدن بستر مویرگی در سر انگشت یا حتی روی بافت هم استفاده کنیم.

اختلال حرکتی – Paralysis
اختلال حرکتی در ناحیه به صورت بی‌حرکت شدن یا ناتوانی در حرکت

خواب‌رفتن – Paresthesia
علامت دیگری که می‌تواند رخ دهد گزگز کردن، مورمور شدن یا همان حالت خواب رفتنِ اندامی مثل دست در آن ناحیه است.
با مشاهده این علائم، بدانید وضعیتی قطعا اورژانسی رخ داده‌است. باید حداقل زیر یک ساعت به مرکز درمانی مراجعه کنید تا درمان اورژانسی برای شما اجرا شود.

اما دو بیماری دیگر پیرامون شکستگی و آسیب دیدگی استخوان:

سندروم آمبولی چربی
در مواقعی، آسیب دیدگی استخوان به قدری شدید است که یک شکستگی بزرگ و جابجایی استخوان رخ می‌دهد – مخصوصا استخوان ران پا و استخوان‌های بزرگی از این دست. همچنین آسیب‌دیدگی ناچیز عروق اطراف را شاهد هستیم. در این صورت، سلول‌های چربی از مغز استخوان خارج می‌شوند. مولکول های چربی موجود، در صورت وارد شدن در سیکل خونی فرد، رفته رفته به هم می‌پیوندند و لخته چربی را تولید می‌کنند. این لخته چربی در عروق ریه ایجاد انسداد می‌کند و شرایطی را که به آن سندروم آمبولی چربی می‌گوییم، باعث می‌شوند.
این سندروم می‌تواند سبب اختلال تنفسی و به تبع، منجر به مرگ فرد شود.

علائم سندروم آمبولی چربی
نشانگان آمبولی چربی دارای علامت‌های دیر رس است که امکان دارد ۷۲ ساعت بعد از حادثه، برای فرد معلوم شود. در این افراد، باید مراقب وضعیت تنفسی باشید؛ هرگونه تنگی نفس و سخت نفس‌کشیدن یک علامت خطر برای ورود به فاز سندروم آمبولی چربی است. در صورت مواجهه با این علائم آن حتماً باید داروهای ضد انعقادی و ضد حرکت حداقلی اندام تجویز شود.

نکروز آواسکولار
در شکستگی و آسیب دیدگی استخوان مفاصل، مثل مفصل گوی در ران پا، شدت حادثه می‌تواند لایه پریوست را دچار مشکل کند؛ عارضه‌ای تحت عنوان نکروز آواسکولار یا سیاه شدن استخوان در اثر نرسیدن خون کافی به بافت استخوان.
بهبود آسیب دیدگی استخوان در این گونه موارد به تعویق خواهد افتاد و با درد شدیدی همراه است.​​​​​​​