مدیریت دیداری

در قسمت اول در خصوص تایم‌لاین حادثه نیشابور صحبت و توضیح داده شد که قطار به خاطر دلایل مختلفی از کنترل خارج و در نزدیکی ایستگاه خیام دچار حریق شد. حریق در حال کنترل شدن بود که در حوالی ساعت ۱۰ انفجار بزرگی اتفاق افتاد که نتیجه آن بیش از ۷۰۰ نفر کشته و زخمی بود.
توضیح داده شد که حادثه به خاطر ابعاد سیاسی هیچ­گاه بصورت کامل و عملیاتی مورد تجزیه و تحلیل قرار نگرفت.
بسیاری از ابعاد این حادثه که مربوط به دولت وقت می­‌باشد در همان دوران به فراموشی سپرده شد و هیچگاه مورد ارزیابی قرار نگرفت.

سوابق حوادث آمونیوم نیترات
آمونیوم نیترات تا به حال در دنیا بارها و بارها فاجعه به بار آورده است. سال ۱۹۲۱ در  آلمان ۵۶۱ نفر کشته، سال ۱۹۴۷ در آمریکا نزدیک ۶۰۰ نفر کشته، سال ۲۰۰۷ هم نزدیک ۴۰۰ نفر را در اسپانیا به کام مرگ کشانده است. البته انفجارهایی که سال ۲۰۱۵ در بندر تیانجین چین اتفاق افتاد و ۱۷۳ نفر رو به کام مرگ کشانده است، مواردی وجود داشت که بعضی رسانه‌ها اعلام کردند حادثه از نوع حوادثی بوده که به احتمال قوی مواد منفجره‌اش آمونیوم نیترات بوده است. آخرین حادثه هم که حادثه مربوط به بندر بیروت بود.

موج انفجار چیست؟
در هر نوع انفجار یک موج انفجاری بوجود می‌آید که از نقطه انفجار به تمام جوانب گسترش پیدا می‌کند. در واقع منشا موج انفجار گازهای سوزان و فشرده‌ای هستند که از محل انفجار به سمت خارج حرکت می‌کنند و فشار اتمسفر رو شدیداً تحت تاثیر قرار میدهند. یعنی می‌توانیم بگوییم یه شلاق کاملا نامرعی!
فیزیکه امواجی که در لحظات بعد از انفجار  به اطراف گسترده می‌شوند سرعتشان از امواج اولیه زیادتر است. زیرا از داخل هوایی عبور می‌کنند که توسط امواج اولیه گرم شده است.
به همین دلیل این فیزیک امواج ثانویه در یک زمان معین به فیزیک امواج اولیه می‌رسند و فشارشان باهم توأم می‌گردد و تشکیل یک سطح می‌دهند که به نام جبهه ضربه (جبهه موج) خوانده می‌شود. هنگامی که جسمی در برابر این جبهه قرارگیرد، فشار رویه‌ای آن بالا رفته و در یک لحظه بسیار کوتاه به ماکزیمم اندازه خود می‌رسد. این فشار به سادگی جسم را دور زده و از همه طرف آنرا احاطه کرده و می‌فشارد.
​​​​​​​یعنی زمانیکه شما با موج انفجار برخورد داشته باشید، فشار از طرف­‌های مختلف به بدن شما وارد خواهد آمد.
 
اما در تحلیل علل حادثه می­توان به چه مواردی اشاره نمود؟
در ابتدا، بیشترین تمرکز بر روی عمدی بودن حادثه بود، اما بعدها کمیسیون فنی این موضوع را رد کرده و علت فرار واگن ها در حادثه قطار نیشابور را موارد زیر اعلام کرد:
نبستن ترمز دستی به طور صحیح و عدم دقت کافی در این زمینه
سهل انگاری در خصوص سوار کردن کفش خط و عدم نظارت دقیق از سوی رئیس قطار
شیب تند و غیر استاندارد راه آهن
به گونه‌ای که اگر ترمز دستی‌ها درست بسته می‌شدند و کفش خط‌ها درست کار گذاشته می‌شدند با نیروی حداقل دو لوکوموتیو واگن‌ها بیش از ۲ متر جابجا نمی­‌شدند
از لحاظ مقررات ایمنی کالاهای ذکر شده به هیچ عنوان نباید در کنار هم انبار یا حمل و نقل گردند، زیرا می‌توانند به آتش سوزی و انفجار کمک نمایند که در ادامه ذکر خواهیم کرد.
در مدل‌های مختلف حادثه، بخصوص در مدل‌های خطی تجزیه و تحلیل حادثه، از دلایلی نظیر علل مستقیم، علل غیر‌مستقیم و علل ریشه‌ای صحبت به میان می­‌آید. در خصوص علل مستقیم حادثه، می­توان به مواردی نظیر منابع انرژی و مواد خطرناک اشاره نمود. در خصوص علل غیرمستقیم، می‌توان به مواردی نظیر اعمال ناایمن و شرایط ناایمن اشاره نمود. در خصوص علل ریشه‌­ای نیز مواردی نظیر قوانین و مقررات، نبود نهادهای نظارتی و یا ضعف نهادهای نظارتی، نبود ضابطین اجرایی مطرح می‌باشند.

​​​​​​​بررسی علل خطی وقوع حادثه
اما اگر قصد داشته باشیم موضوع رو در قالب دومینو افکت و خطی بررسی کنیم، به چه مواردی خواهیم رسید؟
نبود قوانین و مقررات سخت گیرانه در حوزه حمل و نقل مواد خطرناک
عدم رعایت قوانین مربوط به حمل مواد خطرناکی مانند آمونیوم نیترات، بنزین، گوگرد و پنبه در کنار هم،
نبود ضوابط قوی و نظارت درست رو فرایند حمل و نقل مواد خطرناک
عدم استفاده از قوانین و مقررات مربوط به برچسب گذاری و کدگذاری
عدم انجام فرایندهای کنترلی مربوط به راه آهن از جمله نصب ترمزهای استاندارد
عدم اطلاع‌رسانی صحیح در خصوص مواد خطرناک به تیم‌های آتش‌نشانی توسط صاحبین بار
عدم بررسی دقیق مواد احتراقی در طول فرآیند توسط تیم‌های آتش نشانی
عملکرد ضعیف تیم‌های امدادی در بازگرداندن وضعیت عادی در منطقه و دانش ضعیف در این حوزه
 
بنابراین نمی‌توان یک بخش یا گروه را بعنوان مقصر اصلی معرفی نمود:
نهاد قانون‌گذار باید قوانین سخت گیرانه اتخاذ می‌نمود که این کار انجام نشده است
نهاد نظارتی عملکرد مناسبی نداشته است
راه آهن باید اقدامات کنترلی برای قطار انجام میدادند که انجام نشده است
تیم‌های آتش نشانی آمادگی لازم رو برای عملیات هزمت نداشتند
فرمانده عملیات آشنایی با اصول فرماندهی حادثه نداشته و …
 
نقش تحقیق و بررسی حوادث:
بدون شک یکی از قدرتمندترین ابزارها جهت پیش­گیری از وقوع مجدد این دسته از حوادث، استفاده از مکانیزم­‌های تجزیه و تحلیل حوادث می­‌باشد. این ابزارها با بررسی علل مستقیم، غیرمستقیم و ریشه‌­ای حوادث، شرایطی را برای سازمان­‌ها ایجاد می­‌نمایند تا با بهره­‌گیری از درس آموخته­‌های این حوادث، از وقوع مجدد آنها پیشگیری نمود. پارامترهای عنوان شده در بخش قبل، نشان­ دهنده­ این مطلب می­‌باشد که اگرچه این حادثه بارها اتفاق افتاده است، لذا عدم توجه به علل ریشه‌­ای این حوادث باعث گردیده­ است این حوادث با ابعاد بسیار گسترده در نقاط مختلف دنیا روی دهد و نتیجه­‌های مخربی همچون حادثه­ بیروت به دنبال داشته باشد.
 
نگاهی بر مدیریت مواد شیمیایی
استفاده از ابزارهای مدیریتی مختلف در حوزه‌­ی مدیریت مواد شیمیایی، چه در بخش خرد و چه در بخش کلان، یکی از راه­کارهای اصلی در مدیریت موثر این دسته از حوادث می‌­باشد. لازم به ذکر است استفاده از سیستم‌­های هماهنگ جهانی، سیستم­‌های کدگذاری، نرم­ افزارهای مدیریت جامع بحران نظیر WISER سازمان­‌ها را تا حد قابل قبولی در کاهش حوادث و بیماری­‌های ناشی از مواد شیمیایی یاری خواهد نمود.

سبد خرید

رمز عبورتان را فراموش کرده‌اید؟

ثبت کلمه عبور خود را فراموش کرده‌اید؟ لطفا شماره همراه یا آدرس ایمیل خودتان را وارد کنید. شما به زودی یک ایمیل یا اس ام اس برای ایجاد کلمه عبور جدید، دریافت خواهید کرد.

بازگشت به بخش ورود

کد دریافتی را وارد نمایید.

بازگشت به بخش ورود

تغییر کلمه عبور

تغییر کلمه عبور

حساب کاربری من

سفارشات

مشاهده سفارش